به گزارش روابط عمومی انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنح ایران، برنامه پرسشگر شبکه آموزش میزگردی با حضور نمایندگان مجلس، دولت و بخش خصوصی در حوزه تولید و واردات محصولات کشاورزی و به طور خاص برنج ترتیب داد، اما در این میزگرد انصاف در اختصاص نوبت سخن گفتن رعایت نشد و تنها نماینده بخش خصوصی کمترین فرصت را برای دفاع از منافع فعالان اقتصادی پیدا کرد.
نکات قابل تاملی که در انتقاد به این برنامه مطرح است؛
نخست آنکه نمایندگان مجلس دعوت شده به این برنامه از دو استان گیلان و مازندران به عنوان دو قطب تولید برنج کشور بودند و مسلما ایشان بر مواردی تاکید می‌کنند که مربوط به حوزه‌های انتخابی‌شان هست، چنانکه ایشان یک سویه از تولید گفتند، اگر همه جمعیت ۵٫۷ میلیون نفری دو استان مازندران و گیلان از تولید برنج منتفع شوند و جمعیت کشورهمچنان ۸۵ میلیون نفر باشد، تولید برنج منافع ۶.۷ درصد جمعیت کشور را تامین می‌کند و این در حالی است که شاید ۲۰ درصد جمعیت این دو استان یعنی ۱.۲ میلیون نفر به انحاء مختلف در تولید برنج فعالیت می‌کنند و بهتر بود نمایندگانی از دیگر استان‌های کشور که مصرف‌کننده برنج بالاخص برنج‌های وارداتی هستند نیز در این برنامه حضور داشتند.
نکته دوم اینکه، با وجود مشخص شدن میزان تولید برنج در سال جاری، همچنان نمایندگان حاضر در این نشست از تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در کشور سخن می‌گویند و نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی به مجری برنامه انتقاد می‌کند که چرا دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به این برنامه دعوت شده است، چراکه ایشان آمار تولید ۲.۷ میلیون تن تولید برنج را نقد خواهد کرد.
بنابر آمار رسمی میانگین تولید شلتوک در ۱۵ سال گذشته کمتر از ۳ میلیون تن بوده، اما امسال به طور ناگهانی میزان تولید را ۴.۳ میلیون تن اعلام می‌کنند.
همچنین میانگین تولید برنج در ۱۵ سال گذشته ۱.۷ میلیون تن و در پنج سال گذشته ۲ میلیون تن بوده است، اما امسال میزان تولید با جهشی غیرمنطقی ۲.۷ میلیون تن اعلام میشود.
این در حالی است که در سال‌های اخیر سطح زیر کشت برنج به دلیل عواملی چون خشکسالی و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی، کاهش یافته است.
آنچه در این برنامه باید مطرح می‌شد و مغفول ماند این بحث است که اگر آمار تولید ۲.۷ میلیون تنی تولید برنج که برای امسال اعلام شده و ۹۰۰ هزارتن برنجی که بنا بر گفته این نماینده مجلس وارد کشور شده است، صحت دارد، چرا بازار با خلاء عرضه و افزایش قیمت روبرو شده است.
مورد سوم، در حالیکه قیمت برنج ایرانی در بازار به مرز ۲۰۰ هزار تومان رسیده و واردات قطره‌چکانی اجازه نداده بازار به سطح اشباع برسد و قیمت‌ها مدیریت شود، همچنان نمایندگان مجلس و دولت، بخش خصوصی را متهم می‌کنند که واردات بی‌رویه انجام میشود.
متاسفانه در این برنامه نیز به بخش خصوصی اجازه داده نشد تا از واقعیت‌ها پرده بردارد و از نمایندگان مجلس که از آمار نادرست تولید دفاع می‌کنند، سوال شود که اگر میزان تولید برای تامین نیاز کشور کفایت می‌کند، چرا قیمت برنج ایرانی که آبانماه پس از افزایش ۳۰ درصدی نسبت به اول فصل برداشت، هرکیلو بین ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان بود به ۲۰۰ هزار تومان نزدیک شده است.
آنچه در سال ۱۴۰۲ رقم خورد اتفاق بزرگی بود که تداوم آن می‌توانست تولید و تامین برنج در کشور را وارد فاز جدیدی کرده و تولید برنج ایرانی را متحول سازد.
در بحران سال ۱۴۰۲، بنا به درخواست دولت واردکنندگان وارد بازار برنج ایرانی شدند و برنج را خریداری و مستقیم وارد بازار کردند و علاوه برابنکه بازار از رکود خارج شد، برای اولین‌بار در این حوزه برندینگ رقم خورد، اتفاقی که باعث میشود دست متخلفان از این بازار کوتاه و اختلاط و تقلب متوقف شود.
اما متاسفانه امروز هیچ یادی از آن اقدام ارزشمند نمی‌شود، بلکه با طرح اتهاماتی چون خرید ارزان، انبار و احتکار، تلاش می‌کنند صورت مسئله را پاک کنند و همچنین برای اولین بار اعضای انجمن تولیدکنندگان وتأمین‌کنندگان برنج ایران ایده گره زدن واردات با خرید برنج داخلی را مطرح و عملیاتی کردند، اما آنها که به دنبال منافع شخصی هستند، قصد دارند این اتفاقات را از تاریخ صنعت برنج کشور حذف کنند.
چرا نمایندگان مجلس حاضر در برنامه فقط منافع تولیدکننده را پیگیری کردند و هیچکدام نگران سفره مردم خصوصا اقشار آسیب‌‌پذیر نیستند که با برنج کیلویی ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان حداقل ۶ دهک جمعیتی از خوردن برنج محروم می‌شوند.
مهرداد لاهوتی از تخصیص یارانه به واردات برنج سخن گفته و اعلام می‌کند هیچ کجای دنیا چنین بلایی بر سر تولید خود نمی‌آورند، اما ایشان نمی‌گوید که کجای دنیا چنین بلایی سر مصرف‌کننده می‌آورند که به دلیل گرانی برنج، سفره حداقل نیمی از مردم کشور خالی شود.
ایشان از وزیر جهادکشاورزی نقل می‌کند که گفته ذائقه بخشی از مردم کشور به برنج خارجی عادت کرده است و می‌گوید که این از آن مباحثی است که نمی‌شود با آن کنار آمد.
باید به وزیر جهادکشاورزی و نماینده مردم لنگرود یادآوری کرد که همه مردم ایران تمایل دارند برنج مرغوب ایرانی مصرف کنند، اما توان پرداخت بهای آنرا ندارند، چرا ایشان راهکاری ارائه نمی‌دهند که قیمت برنج ایرانی منطقی شده و همه اقشار امکان خرید آنرا داشته باشند.
موضوع قابل تاملی که دیگر نماینده مجلس حاضر در نشست یعنی سیدعلی بابایی مطرح کرد، نگرانی ایشان از ورود یک شرکت واردکننده برنج در حوزه تولید بود، اتفاقی که در همه جای دنیا رایج هست و ایشان سوال می‌کند که در کجای دنیا این اتفاق می‌افتد.
ایشان می‌فرماید که دولت یک میلیارد دلاری که به واردات اختصاص می‌دهد را در داخل برای مکانیزه شدن تولید هزینه کند و بعد انتقاد می‌کند چرا یک شرکت بخش خصوصی با وجود این همه شالیکوبی در کشور شالیکوبی مکانیزه ایجاد کرده است.
اول آنکه ایشان اشاره نمی‌کند که شالیکوبی‌های موجود به دلیل سنتی بودن روش و مستهلک بودن تجهیزات ۱۵ تا ۲۰ درصد از محصول برنج را از بین می‌برند.
دوم اینکه گویا ایشان نگران بهبود شرایط تولید نیست، بلکه دل نگران نقش‌آفرینان بازار برنج هست، ایشان به دولت نقد می‌کند که چرا سرمایه را به بخش خصوصی نمی‌دهد تا تولید مکانیزه شود، اما سرمایه‌گذاری یک شرکت بخش خصوصی برای ایجاد شالیکوبی مدرن که تنها ۰.۳ درصد ضایعات دارد را کار اشتباهی می‌داند، دلیل این تناقض چیست؟
جالب توجه اینکه این نماینده مجلس نیز به حضور دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران در نشست اعتراض کرد، چراکه این نگرانی وجود داشت که با طرح واقعیت‌ها از سوی نماینده بخش خصوصی، گفته‌های ایشان که با واقعیت‌ها فاصله دارد، نقض شود.
نماینده مردم ساری تیرخلاص آخر را همان اول به سفره اقشار کم‌برخوردار شلیک کرد و گفت چرا برنج با ارز آزاد وارد نشود و این یعنی افزایش قیمت برنج وارداتی حداقل به چهار برابر قیمت فعلی که به تبع آن قیمت برنج ایرانی نیز حداقل دو برابر شده و به چهارصد هزار تومان می‌رسد.
در بخش دیگر این برنامه وقتی نماینده وزارت جهادکشاورزی می‌خواهد اعلام کند که میزان تولید برنج از ۲.۷ میلیون تنی که پیش‌بینی می‌شد به ۲.۵ میلیون تن کاهش پیدا کرده است، ابتدا مجری حرف ایشان را قطع می‌کند و پس از آن نماینده مردم لنگرود با تحکم اعلام می‌کند که براساس اعلام وزارت جهادکشاورزی تولید ۲.۷ میلیون تن است و اجازه نمی‌دهد که نماینده وزارت جهادکشاورزی آمار را اصلاح کند.
اما اوج تناقض در این برنامه زمانی است که نوبت به مسیح کشاورز دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران می‌رسد که با استناد به ادله و واقعیت‌ها آنچه بر بازار برنج گذشته است را تبیین کند و مجری برنامه با ادبیات نادرست از محدودیت وقت گفته و تهدید می‌کند که اگر غیر از پاسخ سوال مطلب دیگری مطرح شود نوبت را به مهمان بعدی می‌دهد، اما وقتی دو نماینده مجلس با ادبیات پرخاشگرانه معترض شده و اجازه نمی‌دهند ایشان صحبت کند و با اتهام زدن، بخش خصوصی را عامل گرانی بازار معرفی می‌کنند، مجری سکوت کرده و در خصوص محدودیت زمان برنامه اعتراض نمی‌کند و در نهایت مجری حق صحبت را از تنها نماینده بخش خصوصی گرفته و در اختیار بهزاد محمودی نائب رئیس شورای مرکزی مجمع ملی کشاورزان ایران می‌گذارد.
این سوال مطرح میشود که مجمع ملی کشاورزان کجا ثبت شده و به نظر می رسد این مجموعه مانند انجمن خودخوانده برنج که از دلالان برنج تشکیل شده، این مجمع هم ماهیتی مجهول داشته باشد.
ایشان ابتدا به کمبود برنج در آغاز فعالیت هر دولت اشاره کرده و به آن انتقاد می‌کند، در حالیکه پاسخ آن بسیار ساده و شفاف هست، هر دولتی در ابتدای فعالیت خود چون به وضعیت بازار اشراف ندارد، قانون ممنوعیت فصلی واردات را سخت‌گیرانه اجرا می‌کند و محدود شدن واردات به کسری برنج در داخل کشور منتهی میشود.
وی تلویحا به طرح خرید توافقی برنج توسط بخش خصوصی در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت ایشان افتخار می کردند برنج که برای کشاورز ۸۰ هزار تومان تمام شده را ۷۰ هزار تومان خریداری کردند، این در حالی است که باید به ایشان یادآوری کرد؛ امسال قیمت فروش براساس تصمیم شورای قیمت‌گذاری ۹۰ هزار تومان اعلام شد و سال ۱۴۰۲ براساس توافق با معاونت زراعت وزارت جهادکشاورزی ۶۰ هزار تومان برای برنج سالم اعلام شد و برنج های آسیب دیده و سنواتی مانده روی دست کشاورزان توسط بخش خصوصی خریداری و بازار تولید داخل از رکود خارج و با قیمت ۸۰ هزار تومان به سفره‌های مردم هدیه شد.
ایشان در ادامه به رشادت وزیر جهادکشاورزی در قیمت‌گذاری برنج اشاره می‌کند در حالیکه در یک جمله قبل از بخش خصوصی انتقاد می‌کند که مبنای تعیین قیمت خرید برنج کجاست؟
ایشان همچنین به مصاحبه وزیر جهادکشاورزی که مدعی شده بود یک شرکت پیشنهاد داده که ۲۰۰ هزار تن برنج وارد کند تا مشکل بازار حل شود، اشاره کرد؛ در حالیکه این پیشنهاد در خصوص مجوز واردات ۲۰۰هزار تن برنج توسط بخش خصوصی ارائه شده است.
ایشان در ادامه از مصیبتی در کشور سخن می گوید که چرا معاون وزیر صمت نامه می‌نویسد به وزارت جهادکشاورزی که چون برنج وارد نشده برنج وارداتی با قیمتی بالاتر از قیمت مصوب فروخته شده و این در حالی است که این موضوع از مبانی اولیه بازار است که وقتی کالایی کم یا نایاب میشود قیمت آن بالا می‌رود و در سطح خرده‌فروشی واردکننده نقشی ندارد.
در ادامه مسیح کشاورز دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران در پاسخ به بهزاد محمودی گفت، وقتی ظرفیت یک کارخانه شالیکوبی ۱۰۰ هزارتن هست که نمی‌تواند تولید را متوقف و محصول را انباشت کند، طرح این مباحث غیرکارشناسی در رسانه ملی درست نیست.
وی گفت بحث اصلی تامین برنج مصرفی است تا سفره مردم خالی نماند که از دو منبع تولید و واردات و برمبنای نیاز کشور هست و در این خصوص آمار مستند وجود دارد.
وی از میانگین آمار تولید برنج کشور در ۱۵ سال گذشته براساس اعلام وزارت جهادکشاورزی گفت که نماینده ساری آنرا آمارسازی خواند و ادامه داد که چرا واردات را به بخش خصوصی بدهند باید تعاونی‌های کشاورزی واردات انجام دهند در حالیکه وی کمی قبل‌تر مدعی شده بود که چرا یک شرکت واردکننده باید در تولید سرمایه‌گذاری کند.
کشاورز با ارائه مستندات اعلام کرد که در سال ۱۴۰۰ به وزیر جهادکشاورزی وقت اعلام کردیم سال گذشته ۸۵۰ هزارتن برنج وارد شده و محصولی به سال جدید منتقل نشده اگر واردات انجام نگیرد بازار دچار کسری میشود که ایشان مجوز واردات ندادند و در نهایت روند صعودی قیمت برنج ایرانی معادل ۵۰۰ درصد کلید خورد و امروز همان تجربه در حال تکرار شدن هست.
وی همچنین در پاسخ به اینکه گفته شد برنج با ارز آزاد وارد شود توضیح داد، از سال گذشته ۵۰۰ میلیون دلار ارز واردکنندگان توسط بانک مرکزی به عنوان یکی از عوامل اصلی بحران به وجود آمدن ناترازی در بازار برنج، پرداخت نشده که موجب تحمیل هزینه و افزایش قیمت واردات شده است که در این خصوص بارها با مقامات عالی دولت نامه‌نگاری شده اما بی‌نیتجه مانده است و اگر ارز واردات برنج آزاد شود، باید دید دیگر می‌توان برنج وارد کرد.
در پایان نمایندگان مجلس اعلام کردند که واردات باید متوقف و از کشاورز حمایت شود، اما اشاره نکردند که با چه روشی می‌توان تولید را به جایی رساند که برنج داخلی از نظر حجم تولید و قیمت تمام شده بتواند نیاز مصرف‌کننده را تامین کند و در این وانفسا دم از صادرات هم زدند؟!!!!
لازم به ذکر است که دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران در خصوص سوال مجری برنامه در خصوص دلایل گرانی برنج که فقط پرسیده و شده و فرصت برای پاسخ دادن تعیین نشد، گفت: وجود تفکرات این چنینی در حوزه سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و اجرا که مبنا را آمار و اطلاعاتی می‌داند که پایه و اساس ندارد و حتی در یک میزگرد رسانه‌ای تاب حضور نماینده بخش خصوصی را ندارد، علت و عامل گرانی برنج در کشور است.
روابط عمومی انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران ضمن اعتراض به تهیه اینگونه برنامه های سفارشی وگزینشی که کمکی به آسیب شناسی وضعیت موجود نمی‌کند وهیچ راه حل کارشناسی ارائه نمی دهد و انتقاد به نحوه برگزاری این میزگرد، وظیفه خود می‌داند که آمار و اطلاعات مستند در خصوص میزان تولید و واردات و همچنین دلایل افزایش افسارگسیخته و غیرمنطقی قیمت برنج را در اختیار رسانه‌ها قراردهد تا مدیران ارشد دولت و کشور که به واسطه آمار و اطلاعات گزینش شده‌ای که پیش از این دراختیار ایشان قرار گرفته و منجر به اتخاذ سیاست‌های انقباضی در حوزه ثبت سفارش و تخصیص ارز برای واردات برنج شده، از آمار و اطلاعات درست مطلع شوند.
