نیلوفر منصوری – دبیر گروه گردشگری/ طی روزهای اخیر، تصاویری در فضای مجازی دست به دست می شود که موجب ناراحتی دوستداران میراث فرهنگی شده است؛ تصاویری که نشان می دهد، افرادی به محوطه های تاریخی تاسوکی در استان سیستان و بلوچستان رفته و از اسکلت های مطالعه نشده باستانی، برای جذب […]
نیلوفر منصوری –
دبیر گروه گردشگری/
طی روزهای اخیر، تصاویری در فضای مجازی دست به دست می شود که موجب ناراحتی دوستداران میراث فرهنگی شده است؛ تصاویری که نشان می دهد، افرادی به محوطه های تاریخی تاسوکی در استان سیستان و بلوچستان رفته و از اسکلت های مطالعه نشده باستانی، برای جذب فالوور بیشتر پازل ساخته اند.
منطقه تاسوکی، یکی از مناطق حساس و مرزی است که اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان به دلیل بودجه کم، کاوش، مرمت و تحقیق باستانشناسی کاملی انجام نداده و مطمئنا تا چند سال دیگر نیز نمی تواند در این منطقه کاووشی انجام دهد. به همین دلیل انتشار تصاویری از این منطقه و از این افراد که خودشان در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی فعال هستند اقدامی خارج از انتظار بوده به خصوص که راهنمای گردشگری و بلاگر هر دو از وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با هماهنگی اداره کل استان به این منطقه سفر کرده اند.
یک فعال فضای مجازی که از علاقمندان به حوزه تمدن و تاریخ و فرهنگ ایران است نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و با انتشار متن و عکس هایی از دو فرد نام آشنا که هر دو در حوزه میراث فرهنگی فعال هستند انتقاد کرده است. نویسنده خطاب به مسئولان میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان اعلام کرده است که در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۹۹، فردی به نام س. ت با همراهی راهنمای محلی م.ن به منطقه باستانی و با ارزش تاسوکی، رود بیابان و گردی کلات به بازدید توریستی می‌روند. آقای ت که فردی سرشناس در اینستاگرام است از طرفدارانش می‌خواهد که: الان وقتشه پیج منو استوری کنید بزارید رفقاتونم از این همه چیزای باحال ببینند و لذت ببرند» با او همراه شوند و شروع به تخریب محوطه می‌کند.
این علاقمند فعال میراث فرهنگی در ادامه با بیان اینکه در حالی که ما می‌دانیم هنوز هیچ کاووش علمی و مطالعه باستان شناسی بر روی این داده‌های با ارزش صورت نگرفته است می گوید: ایشان «قسمت‌های سالم تر» یک گور با ارزش را جدا کرده تا عکسی برای استوری اش بگیرد. در ادامه او یک شیء را که حدس می زند دسته آسیاب است برمی دارد و تکه هایش را کنار هم چیده و با هشتگ پازل و سرگرمی منتشر می کند.
این فعال فرهنگی ضمن اینکه به رفتار راهنمای محلی ایراد می گیرد که این راهنما نه تنها تذکری نمی کند بلکه او را همراهی می کند، ادامه می دهد: حال سوال اینجاست که تخریب محوطه های باستانی، عدم حفاظت از میراث فرهنگی و بها دادن به گردشگری مخرب تا کی ادامه دارد؟ مگر ما شاهد نبودیم که چگونه گردشگری ناپایدار به جزیره هرمز آسیب زد و ساکنان اصلی جزیره را مجبور به کوچ کرد چرا که قادر نبودند با اسکان بی رویه توریست ها، اجاره منزل خودشان را دیگر بدهند؟
در همین زمینه، هجمه هایی به معاون گردشگری استان سیستان و بلوچستان وارد است. سیدمجتبی میرحسینی که یکی از مجوزهای ورود این افراد به به منطقه تاسوکی داده است، نسبت به این موضوع واکنش نشان و اعلام کرده که در این زمینه تحقیق و پیگیری های لازم صورت می گیرد.
عذرخواهی بلاگر متعرض به حرمت آثار تاریخی
انتشار این تصاویر و ورود به عرصه تاریخی که موجب بر هم زدن لایه های باستانی و جابه جایی اسکلت و سفال ها شده، خشم فعالان حوزه میراث فرهنگی، باستان شناسان و دوستداران حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و تاریخ را در فضای مجازی برانگیخت و جنجالی برپا شد تا جایی که هر دوی آنها که که یکی مدرس و مشاور حوزه گردشگری است و دیگری که از فعالان حوزه اجتماعی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معلم است اظهار ندامت کردند. به گفته آنها، سفر به این منطقه با هماهنگی های صورت گرفته بوده است و برای لحظه ای کوتاه اسکلت ها را در دست گرفته و عکس یادگاری گرفته اند. آنها می گویند که نمی دانستند که لمس چند ثانیه ای نیز ممکن است به اسکلت ها آسیب وارد کند.
این در حالی است که بهار و تابستان سال ۹۹ وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در اقدامی عجیب فم‌تورهایی با محوریت حضور بلاگرها و به اصطلاح شاخ‌های اینستاگرام کرد و مشخص نبود در حالی که ایران روزهای کرونایی را می‌گذراند برپایی چنین تورهایی چه سودی برای توسعه گردشگری ایران دارد.
حال به نظر می‌رسد ضروری باشد این وزارتخانه در رفتار خود تجدید نظر جدی کرده و بیش و پیش از همه به آموزش چنین افرادی که بعضا می‌توانند الگوهایی برای دیگر افراد باشند، بپردازد. ضعف وزارتخانه در معرفی، تبلیغ و آموزش ضرورت حفظ میراث فرهنگی بسیار مشهود است و همچنان علی رغم ادعاهای بی‌حاصل این وزراتخانه موضوعاتی چون میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در کتب آموزشی مدارس این مملکت گنجانده نشده است.
از سویی با انتشار این تصاویر به نظر می‌رسد این وزارتخانه در بخش آموزش راهنمایان گردشگری و آژانس‌داران هم باید تجدید نظر جدی کند.
همچنان که مشخص نیست چرا یک پژوهشگر یا اصحاب رسانه متخصص حوزه میراث‌فرهنگی یا فعالان میراث‌فرهنگی و متخصصان و نقادان حرفه‌ای اجازه بازدید از خیلی محوطه‌ها و بناها را ندارند اما اینفلوئنسرهایی که بعضا آگاهی هم نسبت به این موضوعات ندارند برایشان امکان عکاسی و دسترسی فراهم است.
