نظم نوین جهانی با محوریت غرب هرچند به غلط اما به شکلی بر چهارراه‌های شلوغ جهانِ امروز، چنبره زده که احتمال این‌که کشوری مشمول این تحریم‌ها شود اما بتواند بدون مشکل آن را پشت سر بگذارد بیشتر به یک ادعا و بلوف شبیه است مانند آنچه که اصولگرایان گفتند که تحریم نعمت و فرصت است اما فشار کمرشکن این نعمت، بر زندگی مردم آوار شد و اقتصاد ملی را تا سرحد ورشکستگی و فروپاشی پیش برد و همچنان می‌برد.
هیچ کدام از کشورهای کره شمالی، ونزوئلا، جمهوری اسلامی ایران، بلاروس و اخیراً روسیه که مشمول تحریم‌های شدید غرب شدند اقتصاد شکوفایی ندارند و قاطبه جمعیت شهروندان‌شان نیز در فقر و گاه فقر مطلق زندگی می‌کنند.
به‌غیر از جمهوری اسلامی ایران که به‌طور مستمر تورهای جدید تحریم در حوزه‌های مختلف هسته‌ای، موشکی و حقوق بشری را در برابر خود باز می‌بیند روسیه آخرین کشوری بود که به دلیل حمله به اوکراین بیش از ۶ هزار تحریم را در برابر خود دید، تحریم‌هایی که برای فعالان بخش خصوصی، تاجران و اولیگارش‌های روس بسیار شوکه‌کننده و بهت‌آور بود.
البته مقامات کرملین ادعا نکردند که این تحریم‌ها نعمت است یا آن را فرصت، فرض نکردند و برعکس، ادعا کردند که این اقدامات غرب برخلاف موازین حقوق بشر است چون فشار این تحریم‌ها عمدتاً بر مردم و شهروندان عادی
وارد میشود.
امروز و پس از گذشت حدود یک‌سال و نیم از این تحریم‌ها ارزش روبل، به پایین‌ترین سطح خود پس از فروپاشی اتحاد شوروی رسید و فشار اقتصادی بر مردم به‌ویژه طبقات متوسط بسیار زیاد است ضمن این‌که تاجران و سرمایه‌گذاران روس نیز از این‌که شاهد محدودیت و بی‌ارزش‌شدن دارایی خود هستند، نگرانند.
یکی دیگر از تحریم‌های غرب علیه روسیه که کم‌سابقه بود یا در قبال جمهوری اسلامی مشابه آن اجرا نشد حذف این کشور از مسابقات ورزشی جهانی و برخی رویدادهای خاص است که از نظر مردم و شهروندان عادی نامطلوب است و بر نگاه منفی افکار عمومی علیه مقامات کرملین و ادامه جنگ اوکراین، اثرگذار است.
روز گذشته حسین امیرعبداللهیان در همین رابطه گفت: یک مقام روس به من گفت تحریم‌های روسیه به‌قدری است که گربه‌های این کشور هم از مسابقات بین‌المللی زیبایی گربه محروم شدند و نگذاشتند هیچ چیز از تیغ تحریم دوربماند.
وزیر امور خارجه دولت سیزدهم همچنین با نگاه و نگرش خود به تشریح آخرین تحولات در سیاست خارجی پرداخت و در تحلیلی که حدود چهار دهه عمر دارد اما هنوز محقق نشده گفت: جهان در حال تغییر است و هم نظم بین‌المللی و هم نظام بین‌المللی در حال تغییر است و در چارچوب این تغییر، فرصت‌های جدیدی در حال به وجود آمدن هستند. من نمی‌گویم که آمریکا با شیب تند در حال سقوط است. آمریکا دارد می‌جنگد و تلاش می‌کند که هژمونی خود را حفظ کند اما قدرت اعمال هژمونی آن روز به روز در حال تضعیف شدن است.
وی افزود: امروز یکی از کنشگران مهم و عضو اصلی بریکس، روسیه‌ای است که خود تحت سخت‌ترین تحریم‌ها به خاطر جنگ در اوکراین قرار دارد. کشورهای موسس احساس می‌کنند که این وضع ممکن است فردا برای آنها هم پیش بیاید چرا که تحریم ابزاری برای برخورد با همه طرف‌ها شده است. شاید ۵ سال پیش تصور این‌که روزی روسیه با این حجم از تحریم‌ها مواجه شود، را نمی‌کردیم.
درخصوص سخنان وزیر امور خارجه لازم است بنویسیم تحریم روسیه از زمان اشغال غیرقانونی کریمه از سوی غرب آغاز شد، روزی که این کشور از «group 8» یا جی هشت اخراج شد-در سال ۱۳۹۳- و فرصت‌های همکاری با ۷ کشور صنعتی و هفت اقتصاد بزرگ دنیا از روسیه گرفته شد.
نکته مهم بعدی این است که روسیه برای مقابله با این اقدام غرب تا امروز نتوانست هیچ کاری انجام دهد و این توان بازسازی و خلاقیت را نداشت که با قدرت‌های صنعتی دیگر غیرآمریکا چنین گروهی را پی‌ریزی کند.
باور ما این است که آن‌گونه که وزیر امور خارجه گفت نظم جدیدی با محوریت روسیه در حال ساخته شدن نیست و به قدرت آمریکا و غرب نیز در بازسازی معادلات جهانی به نفع خود، آسیب جدی وارد نشده است.
نکته مهم دیگر این است که نه روسیه و نه حتی جمهوری اسلامی ایران در همه این سال‌ها به خوبی نشان دادند که در حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی منطقه‌ای، تنها کاری که در آن مهارت دارند، برهم زدن نظم غربی است و خود توان ایجاد نظم جدید ندارند و اتفاقاً این توان ایذایی، موجب شد نظم غربی بیشتر از دهه‌های جنگ سرد، هوشیار باشد و به شکل و شیوه‌های هوشمندانه بتواند خود را ترمیم کند.
نکته بعدی این است که تا امروز جمهوری اسلامی خود را خرجِ روسیه کرده است و بخشی از هزینه‌های ورشکستگی اقتصاد روسیه و جنگ اوکراین، امروز یا در آینده از جیب مردم ایران پرداخت خواهد شد، موضوعی که بسیاری از کارشناسان در این رابطه هشدار دادند نتیجه این‌که از روسیه منفعت پایدار یا لقمه دندان‌گیری به دولت سیزدهم و طرفداران سیاست نگاه به شرق به محوریت روسیه و چین نرسیده است.
نکته آخر این‌که انسانی‌تر بود اگر مقام روسی درخصوص سقوط روبل و فشار اقتصادی بر شهروندان عادی روسیه در اثر تحریم‌های غرب می‌گفت هرچند احتمالاً این سخنان را هم محض جوک و خنده برای وزیر امور خارجه
تعریف کرد.
