در شرایطی که شهرداری تهران اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد با پرداخت تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، ارائه مشوق‌های ویژه نظیر یک یا دو طبقه تراکم رایگان و به‌کارگیری تعاونی‌های مسکن محلی به احیای بافت‌های فرسوده پایتخت بپردازد و سالانه حداقل ۱۸۰ هزار واحد مسکونی را در این بافت‌ها نوسازی کند، اقبال شاکری، عضو […]
در شرایطی که شهرداری تهران اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد با پرداخت تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، ارائه مشوق‌های ویژه نظیر یک یا دو طبقه تراکم رایگان و به‌کارگیری تعاونی‌های مسکن محلی به احیای بافت‌های فرسوده پایتخت بپردازد و سالانه حداقل ۱۸۰ هزار واحد مسکونی را در این بافت‌ها نوسازی کند، اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمرانی مجلس معتقد است که احیای بافت‌های فرسوده با اجرای برنامه‌های دستوری ممکن نیست و دولت و شهرداری باید در این زمینه صرفا نقش تسهیلگر را ایفا کنند و نوسازی واحدهای مسکونی موجود در این بافت‌ها را به خود مالکان واگذار کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، موضوع احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری یکی از مهمترین چالش‌های تمام ادوار مدیریت شهری کلانشهرها بوده است و مسئولان دولت و شهرداری‌ها در دوره‌های مختلف، وعده‌های زیادی برای رفع این معضل ارائه داده اند، اما تاکنون این وعده‌ها کمتر به نتیجه‌ای ملموس منجر شده است. این مساله‌ای است که حتی مسئولان مدیریت شهری نیز به آن اذعان دارند و به طور مثال، کاوه حاجی علی اکبری، مدیرعامل سازمان سابق نوسازی شهرداری تهران در دی ماه سال ۹۸ یعنی حدود ده سال بعد از تصویب قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده اعلام کرده بود که دستگاه‌های مسئول اجرای این قانون در یک دهه گذشته تنها حدود ۴۰ درصد در عمل به تکالیف قانونی خود موفق بوده اند.
البته حاجی علی اکبری که از مدیران منصوب پیروز حناچی، شهردار پیشین تهران بود، در دی ماه ۹۸ اظهار کرد که تا کنون ۴۳ درصد از بافت‌های فرسوده تهران نوسازی شده است و چندی بعد هم علی اعطا، سخنگوی دوره قبلی شورای شهر تهران در صحن شورای شهر گفت که هم اکنون مساحت بافت‌های فرسوده تهران ۳ هزار و ۶۶۸ هکتار است. این در حالی است که اخیرا علیرضا زاکانی، شهردار فعلی تهران، مساحت بافت‌های فرسوده پایتخت را ۴هزار و ۵۶۰ هکتار اعلام کرده و وقتی در سه سال گذشته، آمار رسمی مدیریت شهری از مساحت بافت‌های فرسوده تهران کمتر نشده، بلکه بیشتر هم شده است، می‌توان به این نتیجه رسید که برنامه شهرداری و دولت در دوره قبلی و فعلی برای احیای بافت‌های فرسوده نتیجه‌بخش نبوده است.
شکست برنامه‌های قبلی در احیای بافت‌های فرسوده
پیروز حناچی، شهردار سابق تهران که از آبان ۹۷ تا مرداد ۱۴۰۰ این مسئولیت را برعهده داشت، در همان جلسه نخست معارفه در صحن شورای شهر، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و بازآفرینی عرصه ناکارآمد شهر تهران را از جمله موضوعاتی اعلام کرد که حتما در برنامه خود دنبال خواهد کرد. چندی بعد یعنی در اردیبهشت ۹۸ نیز حناچی اعلام کرد که اکنون ۴۰ درصد بافت‌های فرسوده تهران در فاز نوسازی قرار دارد و با توجه به امتیازاتی که برای سازندگان و مالکان فراهم خواهد شد، در آینده شاهد افزایش قابل توجه سرعت احیای بافت‌های فرسوده در تهران خواهیم بود.
امتیازاتی که حناچی برای ارائه به مالکان واحدهای مسکونی موجود در بافت‌های فرسوده از آن سخن می‌گفت، در پایان سال ۹۸ به صورت علنی‌تر مشخص شد و اسفندماه آن سال در مراسم پنجاهمین سالگرد تاسیس سازمان نوسازی شهرداری تهران، اعلام شد که سقف تسهیلات احیای بافت‌های فرسوده از ۵۰ به ۱۷۰ میلیون تومان افزایش می‌یابد و مشوق‌های دیگری مثل صدور انشعابات رایگان برق، آب و گاز و کمک در صدور پروانه‌های ساخت برای احیای بافت‌های فرسوده تهران اختصاص خواهد یافت تا در یک بازه زمانی پنج‌ساله شاهد نوسازی تمام واحدهای مسکونی موجود در این مناطق باشیم.
اما با وجود این وعده مدیران دوره قبلی شهرداری تهران، آمارهای مسئولان دولت سیزدهم نشان از عدم موفقیت برنامه‌های مدیریت شهری و دولت سابق در احیای بافت‌های فرسوده پایتخت دارد؛ به نحوی که اخیرا خلیل محبت خواه، مدیرکل فعلی راه و شهرسازی استان تهران اعلام کرده است که هم اکنون مساحت شهر تهران ۷۰ هزار هکتار است که از این میزان، ۴ هزار و ۳۲۸ هکتار در بافت فرسوده قرار دارد که این مقدار، تنها ۶.۱ درصد مساحت کلانشهر تهران را شامل می‌شود، اما با توجه به تراکم بالای جمعیت ساکن بافت‌های فرسوده، عملا حدود ۳۷ درصد اهالی پایتخت در این بافت‌ها زندگی می‌کنند.
افزایش سقف تسهیلات نوسازی به ۴۵۰ میلیون تومان در دوره جدید
اما در شرایطی که تمرکز اصلی برنامه‌های مدیریت شهری سابق برای احیای بافت‌های فرسوده پایتخت، اعطای تسهیلات و مشوق‌های ساخت و ساز به مالکان واحد مسکونی موجود در این بافت‌ها بود و این برنامه در عمل به نتیجه خاصی نرسید، در دوره جدید نیز علیرضا زاکانی، شهردار تهران تقریبا همان رویکرد را البته با دو تغییر مهم، برای احیای بافت‌های فرسوده پایتخت در پیش گرفته است.به نحوی که در دوره جدید، سقف تسهیلات احیای بافت‌های فرسوده با تصویب مجلس به ۴۵۰ میلیون تومان برای مناطق عادی و ۶۰۰ میلیون تومان برای اطراف حرم‌های مطهر مشهد، قم، شیراز و تهران افزایش یافته است، اما تفاوت مهم برنامه دوره جدید شهرداری با دوره قبلی، این است که در این دوره مدیریت شهری تهران رویکردی مشارکتی را در پیش گرفته و با همراهی وزارت راه و شهرسازی، قرارگاه ساخت مسکن را تشکیل داده است و همچنین با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، برنامه‌ای را برای احیای تعاونی‌های مسکن محلی در بافت‌های فرسوده تهران در نظر دارد.همزمان با این اقدامات شهرداری تهران نیز دولت سیزدهم بسته تشویقی شهرسازانه را برای نوسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد شهری به تصویب رسانده است و در آن بسته، مشوق‌هایی نظیر اعطای یک یا دو طبقه تشویقی نسبت به تراکم طرح مصوب، تسهیل در ضوابط پارکینگ، امکان احداث واحدهای مسکونی با زیربنای کمتر از حدنصاب وعدم احتساب مساحت بالکن و تراس در محاسبه تراکم ساختمانی را به مالکان مساکن موجود در بافت‌های فرسوده ارائه داده است.
