چهره‌ها در چشم جامعه‌ 
چهره‌ها در چشم جامعه‌ 
افکارسنجی ملت با همکاری دفتر مطالعات فرهنگی و دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، پیمایشی را به‌منظور توصیف نگرش مردم نسبت به فرهنگ سلبریتی، میزان هواداری از سلبریتی‌ها و سطح اعتماد به آنها انجام داده است.

سلبریتی به معنی شخص مشهور یا ستاره (به انگلیسی :Celebrity) به افرادی گفته می‌شود که در زمینه‌های مختلف از جمله: رسانه، موسیقی، ورزش، سیاست، مدلینگ و … مورد توجه رسانه‌ها و همچنین مردم قرار می‌گیرند. این افراد با دارا بودن کاریزمای (جاذبه‌ای انفرادی) زیاد در بین اجتماع مشهور شده‌اند و از این طریق کسب درآمد می‌کنند که همین موضوع از ویژگی‌های بارز این افراد است.

افکارسنجی ملت، نظرسنجی حاضر را در مردادماه سال ۱۴۰۳ انجام داده است. جامعه آماری پیمایش، همه افراد ۱۵ سال و بیشتر در کل کشور بوده‌اند. در این پیمایش تعداد ۱۲۰۰ پرسش نامه به روش تلفنی از این جامعه آماری گردآوری شده است. ۵۰٫۵ درصد از پاسخ‌گویان مرد و ۴۹٫۵ درصد زن هستند. ۳۷٫۶ درصد در بازه سنی ۱۵ تا ۳۵ سال (جوان)، ۵۱٫۹ درصد دربازه سنی ۳۶ تا ۶۰ سال (میان سال) و ۹٫۸ درصد در بازه سنی بیش از ۶۰ سال (سالمند) قرار دارند.

۳۶٫۳ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی،۵۸٫۸ درصد دارای تحصیلات غیردانشگاهی و ۴٫۳ درصد نیز بی‌سواد هستند. ۷۰ درصد از پاسخ‌گویان نیز متاهل، ۲۵٫۵ درصد مجرد و ۴٫۳ درصد مطلقه یا همسر فوت شده هستند.

بر اساس گزارش اکوایران از پاسخ‌گویان در این پژوهش پرسیده شده «تاحالا واژه سلبریتی به گوش‌تان خورده است؟» حدود دوسوم از پاسخ گویان (۳/۶۵ درصد) این واژه را شنید‌ه‌اند و در مقابل واژه سلبریتی به گوش یک سوم از آنها (۴/۳۴ درصد) نخورده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس نتایج آماری آزمون‌های صورت گرفته خود را باتوجه به ویژگی‌های پاسخ‌گویان این‌گونه بیان می‌کند:
با افزایش سطح تحصیلات، آشنایی مردم با واژه سلبریتی بیشتر می‌شود؛ به طوری‌که به‌ترتیب ۴/۳۷، ۳/۷۰ و۶/۹۰ درصد از افراد با تحصیلات زیردیپلم، دیپلم و دانشگاهی این واژه را شنیده‌اند.

سالمندان به میزان قابل توجهی کمتر از سایر گروه‌های سنی با واژه سلبریتی آشنا هستند؛ به‌ترتیب ۱/۲۹، ۴/۶۳ و۶/۷۷ درصد از سالمندان، میان‌سالان، جوانان این واژه را شنیده‌اند.

شهرنشینان به ویژه ساکنان مراکز استان‌ها بیشتر از روستاییان واژه سلبریتی را شنیده‌اند. به طوری که ۸/۷۸ درصد از ساکنان مراکز استان ها، ۲/۶۷ درصد از ساکنان شهرهای تابعه و ۳/۳۹ درصد از روستاییان با این واژه آشنا هستند.

پس از ارائه تعریفی از واژه سلبریتی و سنجش میزان آشنایی مردم با آن، از پاسخ‌گویان پرسیده شد «وقتی واژه سلبریتی را می‌شنوید، چه حسی پیدا می‌کنید؟» ۵۳/۵ درصد حس مثبت یا کاملا مثبت و ۱/۱۸ درصد از پاسخ‌گویان با شنیدن این واژه حس منفی یا کاملا منفی پیدا می‌کنند. همچنین ۲۶ درصد بیان کرده‌اند نسبت به واژه سلبریتی هیچ حس مثبت یا منفی ندارند.

این پژوهش بیان می‌کند که اگرچه احساس منفی به واژه سلبریتی در جامعه کمتر است، اما افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند، احساس منفی‌تری به این واژه دارند؛ به‌ترتیب ۵/۲۴، ۴/۱۶ و ۹/۱۳ درصد از افراد با تحصیلات دانشگاهی، دیپلم و زیردیپلم چنین احساسی دارند.

همچنین احساس مثبت جوانان به واژه سلبریتی بیشتر از افراد میان سال و سالمند است؛ (به‌ترتیب ۴/۶۳، ۲/۵۱ و۷/۴۱ درصد از جوانان، میان‌سالان و سالمندان). ازسوی دیگر، سالمندان بیشتر از سایران نه احساس مثبت و نه احساس منفی به این واژه داشته‌اند).
کسانی که واژه سلبریتی را قبلا شنیده بودند در مقایسه با افرادی که این واژه را نشنیده بودند، بیشتر حس منفی نسبت به سلبریتی‌ها ابراز کرده‌اند (۸/۲۰ در مقابل ۲/۱۴ درصد).

روستاییان و ساکنان شهرهای تابعه بیشتر از سایران بیان کرده‌اند که سلبریتی‌های ایرانی داخل کشور را دنبال می‌کنند.

کسانی که بالای ۳۵ سال سن دارند بیشتر از جوانان، دنبال‌کننده سلبریتی‌های داخل ایران هستند، حال آنکه جوانان بیشتر اذعان کرده‌اند سلبریتی‌های ایرانی ساکن خارج از کشور را دنبال می‌کنند.

در پاسخ به سوال «آیا سلبریتی‌ای هست که برای شما محبوب باشد؟»، ۵۷ درصد از مردم پاسخ منفی و ۴۲٫۳ درصد پاسخ مثبت داده اند. کسانی که حداقل یک سلبریتی محبوب دارند، در ادامه گزارش «هوادار» نامیده می‌شوند.

نتایج حاصل از آزمون‌های آماری پژوهش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که: مردها بیشتر از زن‌ها اذعان کرده‌اند که سلبریتی محبوبی دارند (۹/۴۶ در مقابل ۳/۳۸ درصد).

با افزایش سطح تحصیلات، درصد بیشتری از مردم ابراز به داشتن سلبریتی محبوبی کرده‌اند (به‌ترتیب ۸/۳۸، ۷/۴۳ و ۸/۴۸ درصد از افراد با تحصیلات زیردیپلم، دیپلم و دانشگاهی).

همچنین با افزایش سن، درصد افرادی که سلبریتی محبوبی ندارند، بیشتر می‌‌شود؛ به طوریکه به ترتیب ۳/۵۱، ۹/۵۷ و ۲/۷۵ درصد از جوانان، میان‌سالان و سالمندان چنین بیان کرده‌اند.

شهرنشینان به ویژه ساکنان مراکز استان‌ها بیشتر از روستاییان گفته‌اند حداقل یک سلبریتی محبوب دارند. نزدیک به نیمی ازساکنان مراکز استان ها (۴۸ درصد)، ۳/۴۲ درصد از ساکنان شهرهای تابعه و ۶/۳۳ درصد از روستاییان اذعان به داشتن سلبریتی محبوب کرده‌اند.

حدود دوسوم از کسانی که با شنیدن واژه سلبریتی احساسی منفی پیدا می‌کنند، بیان کرده‌اند سلبریتی محبوبی ندارند (۳/۶۷ درصد.) علاوه بر این، بیش از نیمی از افرادی که این واژه احساسی مثبت برایشان به همراه دارد، حداقل به یک سلبریتی علاقه دارند (۷/۵۴ درصد).