مقدمه: دو مقطع، یک پیام
در تاریخ نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران، روزهایی وجود دارند که بیش از زمان، بار معنایی، راهبردی و امنیتی دارند. از جمله آنها، ۱۲ روز ابتدایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران (شهریور ۱۳۵۹) و ۱۲ روز جنگ تمامعیار ایران و اسرائیل در فروردین ۱۴۰۳ است.
این دو جنگ که به ظاهر در فاصلهای بیش از چهار دهه و در شرایطی کاملاً متفاوت رخ دادهاند، در بطن خود حامل پیام مشترکیاند:
جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز، نهتنها دفاع میکند بلکه معادلات قدرت را بازنویسی میکند.
۱. آغاز تجاوز؛ از صدام تا صهیونیسم
در سال ۱۳۵۹:
• صدام حسین، با اعتماد به حمایت کشورهای غربی و برخی دولتهای عربی، حملهای کلاسیک و گسترده به ایران آغاز کرد.
• هدف: سقوط نظام نوپای جمهوری اسلامی ظرف چند روز.
• در ۱۲ روز نخست، بیش از ۱۹۰ نقطه شهری، نظامی و اقتصادی ایران مورد حمله قرار گرفت.
در سال ۱۴۰۳:
• پس از حملات مکرر اسرائیل به مستشاران و مراکز دیپلماتیک ایران در سوریه و لبنان، ایران تصمیم به پاسخگویی مستقیم گرفت.
• برای نخستینبار، درگیریای «بیواسطه» و «علنی» بین ایران و رژیم صهیونیستی در قالب یک جنگ ترکیبی (موشکی، پهپادی، سایبری) شکل گرفت.
• در مدت ۱۲ روز، تاسیسات حیاتی اسرائیل، از جمله پایگاههای نظامی و مراکز اطلاعاتی، هدف قرار گرفت.
۲. واکنش ایران؛ از بازدارندگی مردمی تا بازدارندگی هوشمند
محور مقایسه دفاع مقدس (۱۳۵۹)جنگ با اسرائیل (۱۴۰۳)نوع پاسخ دفاع زمینی توسط ارتش و نیروهای مردمی حملات ترکیبی راهبردی با پهپاد و موشک ساختار پاسخ مقاومتی، انفعالی، مردمی تهاجمی، هدفمند، پیشرفته فناوری محدود، وابسته به تجهیزات پیش از انقلاب بومیسازی شده، پیشرفته، نقطهزن اهداف پاسخ حفظ شهرها، جلوگیری از سقوط نظام تحمیل هزینه راهبردی به دشمن، بازدارندگی منطقهای افکار عمومی درونمرزی، متمرکز بر بقاجهانی، همراه با عملیات رسانهای و اطلاعاتی
۳. تفاوت در نوع جنگ و میدان نبرد
مؤلفه جنگ ایران و عراق جنگ ایران و اسرائیل جغرافیامرزهای زمینی ایران نبرد از راه دور – فرامنطقهای نوع تقابل جنگ کلاسیک ارتشهاجنگ ترکیبی، هوشمند و نامتقارن ابزارتانک، توپخانه، نیروی زمینی موشکهای نقطهزن، پهپاد، جنگ سایبری مدت هدفگذاری اشغال سریع ایران تخریب بازدارندگی ایران در منطقه بازیگران پنهان آمریکا، شوروی، اعراب منطقه ناتو، آمریکا، سیستمهای پدافندی غربی
۴. آثار و پیامدهای ۱۲ روزه
دفاع مقدس:
• تولد فرهنگ مقاومت ملی و بسیج عمومی
• تثبیت نظام جمهوری اسلامی از دل تهدید
• آغاز مسیر خودکفایی دفاعی در برابر تحریمها
جنگ ایران و اسرائیل:
• شکستن تصور «دستنخوردنی بودن» اسرائیل
• ورود ایران به سطح جدیدی از بازدارندگی فعال
• ضربه به اعتبار سامانههای پدافندی غرب (ناتوانی گنبد آهنین در برابر حملات)
• بازتعریف توازن قوا در منطقه به نفع محور مقاومت
۵. تحلیل راهبردی: ۱۲ روز برای تغییر معادله
در هر دو مقطع، دشمنان ایران بر این باور بودند که با حملهای کوتاه، میتوانند یا نظام را ساقط یا ایران را از میدان خارج کنند. اما آنچه رخ داد، کاملاً برعکس بود:
• در سال ۱۳۵۹، ایران از دل تهدید، تولد دوباره یافت.
• در سال ۱۴۰۳، ایران از دل فشار، وارد فاز «بازدارندگی هجومی» شد.
امروز، ایران نهتنها یک بازیگر مقاوم، بلکه یک طراح فعال در معادلات امنیتی منطقه است. دیگر تهدید نظامی مستقیم علیه ایران، نه فقط دشوار، بلکه پرهزینه و بینتیجه است.
نتیجهگیری: دو الگو، یک راهبرد
۱۲ روز دفاع مقدس و ۱۲ روز جنگ مستقیم با اسرائیل، دو چهره از یک حقیقتاند:
ایران، اهل مقاومت است؛ اما در زمان لازم، پاسخ خواهد داد. قاطع، حسابشده و تأثیرگذار.
اگر دفاع مقدس، تولد قدرت ملی بود،
جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، بلوغ آن را نشان داد.
