محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی انتصاب وابستگان مسئولین و صاحب منصبان در مشاغل خاص موضوع تازه ای نیست. با نگاهی به تاریخ معاصر به این حقیقت پی خواهیم برد که در طول تاریخ همواره صاحبان قدرت و ثروت، مناصب و پست های مدیریتی را برای فرزندان و وابستگان خود در نظر داشته و همچون […]
محمدحسین جعفری سمیع
دبیر گروه سیاسی
انتصاب وابستگان مسئولین و صاحب منصبان در مشاغل خاص موضوع تازه ای نیست. با نگاهی به تاریخ معاصر به این حقیقت پی خواهیم برد که در طول تاریخ همواره صاحبان قدرت و ثروت، مناصب و پست های مدیریتی را برای فرزندان و وابستگان خود در نظر داشته و همچون میراثی خانوادگی این مناصب را در بین این افراد تقسیم می کردند. هرچند در اوائل انقلاب اسلامی این سنت اشرافی برای مدتی به کنار گذارده شد اما با گذشت زمان بار دیگر احیا شده و وابستگان و آقازاده های مسئولین در گردونه قدرت قرار گرفتند.
در روزهای اخیر انتصاب داماد رئیس جمهور به سمت معاون وزیر و رئیس سازمان زمین شناسی توسط رضا رحمانی وزیر صنعت معدن و تجارت، بازتاب گسترده ای در محافل و رسانه ها داشت. وزیر صمت در پاسخ به این واکنش ها اعلام کرده بود که او از گزینه‌های محق این سمت است. پس از انتشار خبر این انتصاب، بسیاری از محافل رسانه‌ای عنوان کردند که حسن روحانی وزیر صنعت را توبیخ کرده است ولی خبرهای بعدی نشان داد توبیخی در کار نبوده است .
رضا رحمانی وزیر صمت وی درباره سابقه اجرایی داماد رییس جمهور گفته بود: «وی در حوزه معاونت فناوری رییس جمهور سِمَت داشته و رییس ستاد توسعه‌ای بوده است و از آنجا به وزارت صمت آمده است؛ ضمن آنکه لیسانس زمین شناسی دارد، فوق لیسانس او مرتبط است و دکترای زمین شناسی هم دارد.»
در نهایت روز گذشته کامبیز مهدی زاده طی نامه ای استعفای خود را از پست جدید خود در وزارت صمت اعلام کرد. برخی منابع آگاه، شائبه‌ها و هجمه رسانه‌ای در مورد این انتصاب را دلیل استعفای او ذکر می‌کنند.
مسیح مهاجری، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی در واکنش به این انتصاب نوشت: «روزگاری در کشور ما اصطلاح «قحط الرجال» بسیار بر سر زبان‌ها بود. مردم وقتی با انتصاب‌های ناصواب در مسئولیت‌های مهم مواجه می‌شدند می‌گفتند: مگر قحط الرجال است که این‌ها را سرِ کار آورده‌اند؟ همین سپردن شغل‌ها به درباریان، یکی از عوامل سرکوب شدن استعداد‌ها و دور ماندن مردم از فعالیت‌های سیاسی و مدیریتی کشور بود و در تشدید نگاه منفی مردم به رژیم پهلوی موثر بود.»
همچنین محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس نیز در این باره نوشت:«وقتی شایعه انتصاب شاداماد منتشر شد منتظر تکذیب آن بودم. وقتی خبر آمد وزیر توبیخ شده گفتم قدری از اعتماد ازدست رفته بازیابی می شود. اما خبر انتصاب رسما تأیید شد و معلوم شد خبر توبیخ شایعه بوده است. آقای رییس جمهور! چه می کنید با این سرمایه اجتماعی؟!»
قاسم میرزایی نیکو، نماینده اصلاح طلب مجلس درباره انتصاب داماد روحانی به عنوان معون وزیر صنعت می گوید: «این انتصابات با سیاست ها و حرف هایی که در زمان انتخابات اعلام شده بود، مغایرت دارد.»
میرزایی نیکو درباره اظهارات وزیر صنعت که انتصاب داماد رییس جمهور به عنوان معاون خود را تایید کرده، گفت: «این انتصابات با سیاست ها و حرف هایی که در زمان انتخابات اعلام شده بود، مغایرت دارد.»
از سوی دیگر اما خبری در رسانه ها منتشر شد مبنی بر پست گرفتن داماد امام جمعه موقت تهران که در این رابطه نیز حجت‌الاسلام سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در واکنش به برخی انتقادها از انتصاب سید حسین میرخلیلی (داماد وی) به عنوان رئیس حوزه ریاست در سازمان برنامه و بودجه طی بیانیه‌ای مدعی شد که این انتصاب ربطی به او ندارد.
وی در بیانه ای که منتشر کرد نوشت: « در آغاز زندگی مشترک دخترانم با دامادها، گفته‌ام “همه مسئولیت کارهایتان با خودتان است، این انتساب را دخالت ندهید”» و تاکید کرده:«هیچ‌گاه برای هیچ یک از دامادهایم سفارشی برای کاری نداشته و ندارم، چون رانت‌خواری را منکر می‌دانم.»
با اینحال موضوع تصاحب مشاغل و مناصب حکومتی توسط آقازاده ها و وابستگان مسئولین تنها به این موارد ختم نمی شود. آقازاده‌هایی که اندک شناختی که از رسانه و سرعت انتشار اخبار دارند، خود را از هر بگو و مگویی دور نگه داشته و بدون جلب توجه آنها، به کار خود مشغول هستند. بعضی هم علاقه به طرح نظرات و ایدههای سیاسی خود دارند، علاقه ای که گاهی به جای شفاف سازی، موجبات حاشیه سازی را مهیا می‌کند؛ مانند مصاحبه معروف پسر محمدرضا عارف که از سوی جناح موافق و مخالف با موجی از توئیت‌ها و هشتگ‌های ژن خوب همراه شد.
پیش از این اکبر ولی‌زاده استادیار دانشگاه تهران، یکی از بحران‌های پیش‌‌روی کشور را مسأله آقازادهها دانست و گفته بود:« نسلی از آقازادهها در ایران وجود دارند که نه سواد خاصی دارند و نه توان مدیریتی، اما خواهان سهم مدیریتی هستند و به مسؤولیت‌های جزئی نیز راضی نیستند. اکنون عده‌ای از آنها برخی از مناصب را گرفته و در سیستم مشغول به کار هستند. یک بدنه عظیمی از آقازادهها در بدنه مدیریتی کشور در حال فعال شدن است که مطالبه‌گر هستند اما توان مدیریتی ندارند. بخشی از این به‌هم‌ریختگی در نظام مدیریتی، تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در ساختار، به خاطر همین آقازاده‌هایی است که در سیستم حضور دارند.»
داستان آقازاده ها داستان طول و درازی است. داستان آقازاده های بیزینسمن و داستان آقازاده های سیاست ورز، و تازه یادمان باشد این پرونده می تواند به دامادها و برادرها هم وصل بشود.
البته گروه دیگری از آقازاده ها هم هستند که خودشان رسما ردای سیاستمداران را بر تن کرده اند و حتی امروز برخی از مدیران ارشد نظام هستند. علی مطهری، سورنا ستاری، علی جنتی، مهدی خزعلی، محمدرضا و علیرضا بهشتی، فرزندان آیت ا… طالقانی، محمد مهدی تندگویان، مهدی مفتح و … از جمله چهره هایی هستند که صرفا اعتبار خود را از نام پدران سرشناس شان نمی گیرند.
اما در مقابل کم نیستند آقازاده هایی با بهره گیری از نام پدر، از مزایای ویژه ای برخوردار هستند. افرادی همچون یاسین رامین فرزند محمد علی رامین معاون مطبوعاتی دولت نهم و دهم، الیاس قالیباف فرزند محمدباقر قالیباف، مهدی احمدی نژاد فرزند رئیس جمهور سابق، میثم مظفر فرزند حسین مظفر،فرید الدین حداد عادل فرزند غلامعلی حداد عادل، مصطفی طبسی فرزند آیت ا… واعظ طبسی و بسیاری دیگر از آقازاده هایی از این دست.
جالب است که بدانید در میان آقازاده ها، عماد خاتمی فرزند رئیس دولت اصلاحات از آقازاده‌های کم حاشیه است که برخلاف سایر آقازادهها تاکنون حاشیه‌ای بر سر شغل و تحصیل او به وجود نیامده است. او دانشجوی دوره دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران است.
در همین حال مرداد ماه امسال طرحی در مجلس توسط برخی نمایندگان مبنی بر «حذف انتصابات فامیلی با واسطه و بی‌واسطه در دستگاه‌های اجرایی کشور» مطرح شد که سرانجام آن هنوز مشخص نشده است. شمس‌ا… شریعت‌نژاد، نماینده مجلس گفته بود: «این طرح در حال حاضر به امضای جمع زیادی از نمایندگان مجلس رسیده است. پیرو این طرح وزارت اطلاعات مکلف بر نظارت بر انتصابات فامیلی شده است. همچنین در این طرح گفته شده که اگر مدیری نسبت به انتصابات فامیلی اقدام کند و خودش راسا این حکم را بزند بلافاصله از مسئولیت خود عزل خواهد شد.»نماینده مردم رامسر در مجلس بیان داشت: «همچنین اگر انتصاب صورت گرفته با واسطه و از طریق زیرمجموعه مدیران انجام شود مدیربت مجموعه حداکثر به مدت یک هفته از مسئولیت خود کنار گذاشته خواهد شد.در شرایط فعلی باید سطح اعتماد عمومی به مسئولین ارتقا پیدا کند بنابراین هرکاری که شبهه‌برانگیز باشد در این مسیر محکوم خواهد بود.»
