مبنای خطر فقری که از سوی رییس مرکز آمار مطرح شده است، یک‌دلار در روز بر مبنای دلار سال ۱۹۹۰ است. اما با وجودی که چنین طرحی به تصویب رسیده، اما اشکالات زیادی به آن وارد است. برای اینکه تفاوت بسیار فاحشی در سطح زندگی کشورها وجود دارد و با توجه به تنوع آب و […]
مبنای خطر فقری که از سوی رییس مرکز آمار مطرح شده است، یک‌دلار در روز بر مبنای دلار سال ۱۹۹۰ است. اما با وجودی که چنین طرحی به تصویب رسیده، اما اشکالات زیادی به آن وارد است. برای اینکه تفاوت بسیار فاحشی در سطح زندگی کشورها وجود دارد و با توجه به تنوع آب و هوایی و جغرافیایی آنها که روی کیفیت فرهنگ‌ها نیز تاثیرگذار است، تعیین خط فقر برای همه اینها ممکن نیست. به همین دلیل مقایسه‌های بین‌کشوری خیلی محاسبه دقیقی نیست و همیشه با اما و اگرهایی روبه‌روست. یکی از پیشنهادهایی که در آن نشست مطرح شد، این بود که بیاییم و بر اساس قدرت خرید «یک‌دلار در روز» خط فقر سرانه یک فرد را در نظر بگیریم. یک گروه از فعالان اجتماعی که در رابطه با مساله فقر و نابرابری‌های بین‌المللی تلاش‌هایی را برای مقابله با نابرابری‌های فاحش و فقر کمرشکن در مناطق محروم جهان دنبال می‌کردند و در آن طیف وسیعی از هنرمندان و فعالان اجتماعی و تشکلهای غیردولتی حضور داشتند، مبنای یک‌دلار را مطرح کردند.آنها بر این عقیده بودند درصدی از هزینه‌های نظامی در دنیا می‌تواند فقر را در جهان ریشهکن کند. طبق محاسبات تقریبی‌ای که داشتند، چیزی حدود یک‌میلیاردو۲۰۰میلیون نفر از جمعیت جهان حتی روزی یک‌دلار درآمد را نیز نداشتند. در حالی که اگر درصد ناچیزی از هزینه‌های نظامی کشورهای بزرگ برای کمک به این گروه از جمعیت جهان اختصاص می‌یافت در سراسر جهان توزیع می‌کردند، می‌توانستند افرادی که زیر یک‌دلار درآمد دارند را به یک‌دلار درآمد روزانه برسانند. بنابراین این یک‌دلار مبنای سیاسی و مقایسهای داشت و مبنای علمی نداشت و در واقع نوعی اخطار به کشورهای بزرگ دنیا بود که شما یک مسوولیت اخلاقی در قبال فقر در جهان دارید و چون منابع اولیه خود را از کشورهای جنوب به دست میآورید، نوعی تعهد هم نسبت به مردم این مناطق دارید. سپس این سوال به وجود آمد که دلار در چه سالی مطرح است؟ بر این اساس قدرت خرید یک دلار آمریکا در سال ۱۹۹۰ در نظر گرفته شد این میزان سال‌به‌سال تعدیل و بهروز شد.
در علم اقتصاد، پایه و اساس تعیین خط فقر را بر مبنای نیازهای اساسی خانوار‌ها استوار می‌کنند. این نیازها از تنوع بالایی برخوردار است. در میان کالاهای متعددی که برای تامین نیازهای اساسی ضروری هستند، یک کالا که همه معتقدند اگر نباشد بقای فرد به خطر میافتد، یعنی غذا، مبنای محاسبه خط فقر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر فردی مسکن نداشته باشد، می‌تواند در خیابان زندگی کند که البته این مساله در مناطق سردسیر امکان‌پذیر نیست، اما بر اساس تفاهمی که در بین محققان در جهان صورت گرفت، مبنا، غذا در نظر گرفته شد و باقی کالاهای مورد نیاز خانوار نیز با عنوان کالاهای غیرغذایی در نظر گرفته شد. مبنای حداقل غذای مورد نیاز را نیز کالری مورد نیاز بدن در نظر گرفتند. در محاسبات اخیر در ایران هر فرد بزرگسال دوهزارو۸۰کیلوکالری در روز نیاز دارد.
خط فقر در تهران بیش از ۲۵ درصد است
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اثرگذاری گرانی مسکن بر گسترش خط فقر گفت: با این اوضاع قیمت‌ها، خط فقر مخصوصا در مناطق پایین شهر تهران احتمالا بسیار بیشتر از رقم ۲۵ درصد است.عبدالله مشکانی ، با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر افزایش ۲۵ درصدی خط فقر در تهران آن را کمتر از افزایش خط فقر واقعی برآورد کرد و گفت: باید مشخص شود در این طرح از کجای شهر تهران در مورد خط فقر سوال شده است. همه می‌دانیم که در شهر تهران اختلاف بین بالای شهر و پایین شهر بسیار زیاد است و به نظر می‌رسد با این اوضاع قیمت‌ها خط فقر مخصوصا در مناطق پایین شهر تهران احتمالا بسیار بیشتر از ۲۵ درصد باشد.او با اشاره به گرانی مسکن در تهران و تاثیر آن بر گسترش خط فقر، اظهار کرد: مالیات بر مسکن طرحی است که می‌تواند به کاهش قیمت مسکن در بلندمدت کمک کند، اما واقعیت این است که در کوتاه‌مدت مسکن به طور مستقیم متاثر از رشد نقدینگی است.
مشکانی همچنین با بیان اینکه قیمت مسکن به طور مستقیم متاثر از قیمت زمین است، ادامه داد: برای کنترل قیمت زمین باید در وهله اول رشد نقدینگی را کنترل کنیم. کنترل رشد نقدینگی و قیمت زمین تنها در بلندمدت است که می‌تواند جواب دهد.این کارشناس مسائل اقتصادی طرح مالیات بر مسکن را در کاهش قیمت‌ها در کوتاه‌مدت موثر ارزیابی کرد و گفت: طرح مالیات بر مسکن علاوه بر اینکه می‌تواند در کاهش قیمت مسکن اثرگذار باشد همچنین می‌تواند در افزایش درآمدهای مالیاتی دولت هم موثر باشد.به گزارش ایسنا، مرکز پژوهش‌های مجلس، طی گزارشی از اوضاع شاخص‌های اقتصادی، خط فقر را در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۷ برآورد کرده است که بر آن اساس بالاترین خط فقر ماهیانه برای شهرستان تهران به دست آمده که در سال ۱۳۹۵ برای یک خانوار چهار نفره دو میلیون و ۷۶ هزار تومان محاسبه شده و در تابستان ۱۳۹۷ در حدود دو میلیون و ۷۲۸ هزار تومان برآورد شده است.بر این اساس خط فقر تهران تنها در تابستان ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۷، در حدود ۳۰۰ هزار تومان برای یک خانوار چهار نفره افزایش داشته که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده قرار گرفتن افراد بیشتری در زیر خط فقر در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال‌های قبل باشد.
۸۰ درصد مردم تهران زیر خط فقر هستند
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: با پذیرفتن خط فقر ۸۵۰ هزار تومانی در استان تهران ۷۰ الی ۸۰ درصد مردم پایتخت زیر خط فقر قرار خواهند گرفت.سید جواد زمانی با بیان این مطلب در مورد تعیین خط فقر گفت: تعیین خط فقر در استانهای مختلف متفاوت است و باید براساس شرایط هر شهری خط فقر را مشخص کرد.کارشناسان اجتماعی معتقدند که خط فقر مطلق عدم تامین حداقل نیازهای تغذیه ای، بهداشتی، آموزشی، مسکن و حمل و نقل یک خانواده است که حداقل غذای مورد نیاز یک خانوار ایرانی دو هزار کالری در روز است و این رقم مبنای محاسبه خط فقر در نظر گرفته شده است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: خط فقر در استانی مانند تهران که مشکلات اقتصادی و هزینه های زندگی مردم بیش از دیگر شهرهای کشور است ، بسیار بالاتر خواهد بود و باید وزارت رفاه به عنوان یکی از سازمانهای مرتبط نسبت به تعیین و اعلام خط فقر اقدام کند .
کارشناسان معتقدند در نظر گرفتن خط فقر بر مبنای درآمد یک دلار در روز مبنای علمی ندارد و به همین دلیل وزارت رفاه نباید بر اساس این مبلغ خط فقر را تعیین کند و باید در ایران خط فقر بر اساس درآمد روزانه دو دلار در نظر گرفته شود.زمانی با اشاره به اینکه ابتدا باید مشخص شود که خط فقر ۸۵۰ هزار تومانی در استان تهران برچه اساسی تعیین شده است، گفت: البته من هم قبول دارم که هزینه های زندگی در استان تهران هنگفت است به همین دلیل در نظر گرفتن این مبلغ خط فقر می تواند درست باشد بنابراین در این صورت ۷۰ الی ۸۰ درصد مردم تهران زیر خط فقر قرار خواهند گرفت.چندی پیش حسین راغفر تدوینگر نقشه فقر کشور برای استان تهران خط فقر را درآمد ماهانه کمتر از ۸۵۰ هزار تومان اعلام و عنوان کرده بود که این مبلغ کمتر از میزان واقعی خط فقر محاسبه شده است و با توجه به نرخ تورم، تعداد فرزند دانشجو و دانش آموز در سال جاری خط فقر خیلی بیشتر از ۸۵۰ هزار تومان برای خانوار ۵ نفره خواهد بود.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با تاکید بر اینکه هزینه های تهران آنقدر زیاد است که تمامی کارمندان فقط زندگی می کنند، افزود: با شرایط موجود و هزینه های اجاره مسکن ، آموزش و …، درآمد کارمندان فقط کفاف خوراک و هزینه های اولیه زندگی آنها را می دهد.زمانی تاکید کرد: موضوع تعیین خط فقر را در کمیسیون اجتماعی مطرح خواهیم کرد تا وزیر رفاه هرچه زودتر نسبت به اعلام خط فقر اقدام کند.
