محسن رهامی فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس، با اشاره به درگذشت آیت‌ا… هاشمی شاهرودی، در تحلیل گزینه‌های مطرح برای جانشینی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در قانون اساسی هیچ ویژگی خاصی برای ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام ذکر نشده و این موضوع به نظر مقام معظم رهبری واگذار شده است. با این […]
محسن رهامی فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس، با اشاره به درگذشت آیت‌ا… هاشمی شاهرودی، در تحلیل گزینه‌های مطرح برای جانشینی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در قانون اساسی هیچ ویژگی خاصی برای ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام ذکر نشده و این موضوع به نظر مقام معظم رهبری واگذار شده است. با این حال اما ریاست این جایگاه به سبب حضور جمعی از شیوخ، بزرگان نظام و مسئولان باسابقه کشور در مجمع، علی‌القاعده باید به کسی واگذار شود که به لحاظ شیخوخیت، ریش‌سفیدی و سوابق مسئولیت‌ها، امتیازاتی نسبت به سایرین داشته باشد.
وی ادامه داد: در نخستین دوره، مرحوم هاشمی رفسنجانی همزمان با مسئولیت ریاست جمهوری، ریاست مجمع تشخیص را هم بر عهده داشتند و طبیعی بود که شیخوخیت، سابقه خدمات و مسئولیت‌های ایشان، این شان را ایجاد کرده بود که با حفظ جایگاه ریاست جمهوری، ریاست مجمع را هم به عهده داشته باشند.
وی افزود: بعد از فوت آیت‌ا… هاشمی این مساله که رئیس‌جمهور همزمان رئیس مجمع تشخیص هم باشد به یک قاعده تبدیل نشد و مقام رهبری ریاست مجمع را در این برهه به آیت ا… هاشمی شاهرودی واگذار کردند. آیت ا… شاهرودی هم به پشتوانه سابقه ده سال ریاست قوه قضائیه و داشتن درجه اجتهاد و اینکه قبلا از طرف رهبری به عنوان ریاست شورای حل اختلاف سه قوه، تعیین شده بودند، در این جایگاه قرار گرفتند.
عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها گفت: در حال حاضر این مساله جدی مطرح است که چه کسی در میان مقام‌های عالی رتبه نظام دارای چنین جایگاهی است؟ در این شرایط به نظر می‌رسد اگر آن قاعده که در زمان آیت ا… هاشمی وجود داشت و ایشان به عنوان رئیس‌جمهور همزمان ریاست مجمع را به عهده گرفتند رعایت شود، علی‌القاعده آقای روحانی می‌تواند در جایگاه رئیس مجمع هم قرار بگیرند و با توجه به سوابق وی در شورای عالی امنیت ملی، چند دوره نمایندگی مجلس و ریاست قوه مجریه یکی از افراد مناسب برای این مسئولیت است. وی ادامه داد: اما در صورتی که مقام رهبری بخواهند در عین حال مساله قوه قضائیه که در آینده نزدیک (تیرماه ٩٨) دوره آقای آملی لاریجانی پایان می‌پذیرد را همزمان با موضوع ریاست مجمع حل کنند، محتمل است ایشان را به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب کنند.
رهامی افزود: آیت ا… لاریجانی دو دوره ریاست قوه قصائیه را بر عهده داشته ، علاوه بر آن وابسته به مرجعیت و روحانیت اصیل و سنتی حوزه علمیه هستند.
رهامی گفت: بنده فکر می‌کنم اگر مقام معظم رهبری نخواهند آقای روحانی را در آن جایگاه نصب کنند به احتمال زیاد این جایگاه را به آقای صادق لاریجانی واگذار خواهند کرد. پس با توجه به شرایطی که عرض کردم و با توجه به آن ارتباطات و جایگاه، نامبرده یکی از محتمل‌ترین افراد برای تصدی جایگاه ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: در این میان مساله ریاست قوه قضائیه هم مطرح است که باید تا پیش از تیرماه تکلیفش مشخص شود و چه بسا اگر مقام معظم رهبری بخواهند موضوع رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را زودتر تعیین تکلیف کنند، در آن صورت ممکن است حکم آقای آملی را حتی قبل از پایان دوره ریاست قوه قضائیه صادر کرده که در آن زمان باید تکلیف قوه قضائیه هم مشخص شود.
وی افزود: درمورد ریاست قوه قضائیه در مقاطعی اسامی آقایان محسنی اژه‌ای و سید ابراهیم رئیسی و آیت‌ا… اعرافی و برخی فقهای شورای نگهبان مثل آیات مدرسی یزدی و شب زنده‌دار، همچنین آیت‌ا… سید مصطفی محقق داماد، رئیس اسبق بازرسی کل کشور، مطرح بود، اما به نظر می‌رسد موقعیت آقای رئیسی نسبت به سایرین که پیشتر مطرح بودند، به سبب سابقه اجرایی و جایگاهی که در حال حاضر به عنوان تولیت آستان قدس رضوی دارند، نشان می‌دهد انتخاب ایشان محتمل‌تر است.
رهامی گفت: البته در این رابطه یک نکته قابل تامل است و آن اینکه ایشان کاندیدای ریاست جمهوری بودند و در سال ٩٦ وارد رقابت سیاسی جدی با رقبای انتخاباتی خود شدند، علی‌القاعده ریاست قوه قضائیه باید شخص بی‌طرفی باشد، تا در میان تمامی جریانات سیاسی و اجتماعی مقبولیت مناسب و یکسانی داشته باشد، زیرا مسأله مقبولیت و پذیرش عمومی شخص، در موفقیت ریاست قوه قضائیه بسیار تأثیرگذار است.
وی ادامه داد: اگر چنین ملاکی در انتصاب رئیس قوه قضائیه مورد توجه جدی باشد، آن وقت باید سراغ افرادی مثل آیت‌ا… اعرافی یا آیات شب زنده‌دار و مدرسی یزدی از فقهای شورای نگهبان برویم، در حالی که آنها برخلاف آقایان رئیسی و اژه‌ای، تجربه فعالیت طولانی‌مدت امور قضایی ندارند و مسئولیت این قوه تجربه بیشتری می‌خواهد و سواد فقهی، به تنهایی کفایت نمی‌کند.
رهامی تاکید کرد: شاید از این حیث آیت‌ا… محقق داماد مورد مناسبی باشد که هم به لحاظ سوابق حوزوی به درجه اجتهاد رسیده و هم از اساتید دانشگاهی مسلم و برجسته در رشته حقوق است و تجربه مسئولیت بازرسی کل کشور را هم دارد، در عین حال متعلق به جامعه روحانیت و مرجعیت هم هست. پدر وی مرحوم آیت‌ا… سید محمد محقق داماد از علمای برجسته حوزه علمیه قم و از طرف مادر، نوه مرحوم آیت‌ا… حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم است.
وی افزود: در هر صورت، به نظر می‌رسد با فضایی که فعلا وجود دارد و اخباری که شنیده می‌شود، آقای رئیسی شانس بیشتر داشته و به دنبال آن آقای محسنی اژه‌ای مطرح است که هر دو تجربه بسیار طولانی نزدیک به ۴۰ سال، در حوزه امور قضایی دارند. همچنین آقای کریمی، ریاست فعلی دیوان‌عالی کشور، سابقه فعالیت‌ها و مسؤلیت‌های قضایی‌اش مانند رئیسی و اژه‌ای، قریب به چهار دهه می‌رسد.
این نماینده ادوار مجلس افزود: البته در این جایگاه شرط اجتهاد هم مطرح است که این مساله با تشخیص مقام معظم رهبری بوده و به نظر می‌رسد با تعریفی که امروزه از اجتهاد به عمل می‌‌آید، یعنی به جای اجتهاد مطلق، «اجتهاد متجزی» مطرح شده و در واقع آن شرایطی که قبلا به عنوان «اجتهاد مطلق» مطرح بود در حال حاضر چندان مورد توجه نیست این مشکل هم رفع می‌شود. چراکه اجتهاد متجزی به معنای آن است که شخصی در یک یا دو حوزه از حوزه‌های فقه به اجتهاد رسیده باشد و لازم نیست در همه ابعاد فقه مجتهد باشد. البته مواردی که عرض کردم براساس ارزیابی‌های بنده و شرایط کشور است و باید منتظر باشیم و بینیم این ارزیابی‌ها در عمل تا چه میزان به واقعیت نزدیک می‌شود و تحقق عینی پیدا می‌کند.
