کمالوندی با اشاره به اهمیت دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای اظهار کرد: «برخی کشورها خودشان به سمت آن رفتند که صاحب این تکنولوژی شوند و برخی با کمک کشورهای دیگر یا به تنهایی. کشوری مثل امارات متحده عربی از سال ۲۰۰۸ ـ ۲۰۰۹ تصمیم به احداث نیروگاه هسته‌ای گرفت تا عینا این تکنولوژی را وارد کند […]
کمالوندی با اشاره به اهمیت دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای اظهار کرد: «برخی کشورها خودشان به سمت آن رفتند که صاحب این تکنولوژی شوند و برخی با کمک کشورهای دیگر یا به تنهایی. کشوری مثل امارات متحده عربی از سال ۲۰۰۸ ـ ۲۰۰۹ تصمیم به احداث نیروگاه هسته‌ای گرفت تا عینا این تکنولوژی را وارد کند اما با وجود سپردن کامل کار به خارجی‌ها هنوز نیروگاه‌هایش راه‌اندازی نشده و بر اساس گزارش رسانه‌ها راه‌اندازی راکتورهایش به دلایل فنی از جمله این که گفته شده بتن‌های دیوار راکتور ترک برداشته به تاخیر افتاده است. برای همین هر کشوری که وارد این عرصه شود علاوه بر تکنولوژی در بحث ایمنی هسته‌ای و تامین نیروی انسانی کاری بسیار سخت و زمان‌بر پیش رو دارد.»
عادی سازی روابط با ایران نه همه خواهد بود
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: «اگر غرب و آمریکا با ایران همراهی می‌کردند این همکاری، هم به نفع ما بود و هم آنها، چون ظرفیت نیروی انسانی ما خارق‌العاده است و این نیرو را هر جایی نمی‌توان به راحتی پیدا کرد. نیروی انسانی تحصیل کرده که درک درستی از تکنولوژی دارد و باانگیزه است در کمتر کشوری در منطقه و حتی سطح جهان وجود دارد. به علاوه پیشرفت در بخشی از یک منطقه موجب توسعه و پیشرفت کل آن منطقه خواهد شد، بنا بر این نگاه عادی سازی روابط با ایران نه تنها به نفع ما که برای خود آنها ، منطقه و دنیا هم مفید خواهد بود.»
سیاست حذف یارانه‌ها کاملا پوپولیستی بود
کمالوندی گفت: «ما در طول چهل سال پس از انقلاب نسبت به اینکه ثروت حاصل از منابع طبیعی و معدنی را به طور خام بین مردم توزیع کنیم یا آن را به صنعت و تولید و خدمات تبدیل کنیم تا مردم از قبل مزایای آنها بهره‌مند شوند همواره مردد بوده‌ایم، یعنی حرفش را زده‌ایم اما در عمل مشکل داشته‌ایم. حتی بعضی وقت‌ها شاهد تمایل به سیاست‌های پوپولیستی و اجرای آن در کشور بودیم از جمله نحوه اجرای سیاست حذف یارانه‌ها؛ سیاستی کاملا پوپولیستی چون قرار بود طبق قانون نصف درآمد حاصل از حذف یارانه‌ها به صنعت و کشاورزی داده شود اما در عمل این اتفاق نیفتد و همه آن را به طور مستقیم بین مردم تقسیم کردیم و این طور می‌شود که ثروت قادر به تولید و باز تولید خود نیست.»
باید اول ماشین را بسازیم، بعد سراغ زره‌ای کردن آن برویم
کمالوندی با تشبیه اقتصاد مقاومتی به ماشین “زره‌ای” در زمان جنگ گفت: «برای داشتن این ماشین ابتدا باید ماشینش را ساخت بعد آن را به زره مجهز کرد یا قطعات آن را زره‌ای کرد نه آنکه ابتدا زره‌اش را بسازیم در حالی که ماشینی وجود ندارد.»
این مقام سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه باید ایده‌های انقلابی خود را در ابعاد و زمینه‌های مختلف به زبان روز ارایه کنیم گفت: «ما در اصول و باورهای انقلابی خود باور داریم که باید از مظلوم حمایت کنیم و این ایده را باید در دنیا نیز گسترش دهیم. انقلاب اسلامی قرار نیست هم‌رنگ جماعت شود اما قرار بود و هست که هم‌گونه‌گی با جامعه جهانی ایجاد کند، از این رو برای این هدف باید ارزش‌های انقلابی‌مان که مورد توجه بسیاری از انسان‌ها بوده و با فطرت انسانی در انطباق کامل است را همزمان با پیشرفـت‌های اقتصادی و اجتماعی با ادبیات قابل فهم جهان عرضه کرده و مرتبا آن رابه روز کنیم.»
جبران عقب‌ماندگی سخت است
این مقام سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که نقطه عطف صنعت هسته‌ای کشور در چهار دهه گذشته چه بوده است؟ اظهار کرد: «با توجه به شرایطی که ایران بعد از انقلاب و جنگ تحمیلی داشت، در نیروی انسانی و متخصص وضعیت خوبی را ایجاد کردیم. به طور کلی در صنعت به خاطر فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها ناچار بودیم هم مکانیک خوبی باشیم و هم ابزار کارمان را هم خودمان درست کنیم، از این رو زمان و هزینه‌های پیشرفت ما افزایش یافت. اگر این نیروی انسانی در فضای آزاد و روابط عادی قرار گیرد، ایران جهشی بی‌نظیر در سطوح مختلف به ویژه در حوزه هسته‌ای خواهد داشت. طرف‌های خارجی این مساله را به خوبی می‌دانند و به آن اذعان دارند. در عین حال معتقدم اگر ما در ۱۰ سال آینده از فرصت‌ها و زمان به خوبی استفاده نکنیم و در تکنولوژی و دانش و اطلاعات با دنیا همراه نشویم، فرصت‌های زیادی را از دست خواهیم داد و جبران عقب ماندگی ما از پیشرفت‌های جهانی بسیار سخت خواهد شد.»
معاون صالحی در ادامه گفت‌وگویش درباره دستاوردهای هسته‌ای اظهار کرد:«ایران در دو حوزه جزو شاخص‌های دنیا حساب می‌شود، “غنی‌سازی” و “تولید آب سنگین”. برای ما مهم بود که این دو حوزه نیز در چارچوب برجام حفظ شود. آنها حاضر بودند ما غنی‌سازی را کنار بگذاریم و به جایش حتی ۱۰ نیروگاه اتمی بدهند اما به لطف خدا این خواست آنها محقق نشد. این دو حوزه علاوه بر اهمیت تکنولوژیک در سطح ملی و غرور ملی برای ما مهم است.»
وی گفت: «امروز شاهد هستیم که کنگره آمریکا طرحی را ارایه می‌دهد که بر اساس آن رییس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند اگر با عربستان قرارداد هسته‌ای می‌خواهد داشته باشد این قرارداد نمی‌تواند شامل غنی‌سازی و بازفرآوری شود. آنها حتی اجازه نمی‌دهند نزدیک‌ترین متحدشان به سمت غنی‌سازی برود چون می دانند غنی سازی یک توانمندی فوق‌العاده است. درباره آب سنگین هم همین‌طور است؛ با حفظ این صنعت و تکنولوژی در کشور علاوه بر آب سنگین خام، ما می‌توانیم تولیدات دیگر هم در کنارش داشته باشیم که ارزش افزوده بالایی در حوزه پزشکی و صنعت دارد.»
شیطنت آمریکا در بحث تحریم دارو
کمالوندی درباره محدودیت‌های اعمال شده از سوی آمریکا برای شرکت “پارس ایزوتوپ” که در حوزه تولید رادیودارو فعال است، تصریح کرد: «با وجود اینکه آمریکا ادعا دارد دارو را در زمره تحریم‌ها نیاورده است اما شیطنت کرده و شرکت‌ها یا افرادی را که کار عمده دارویی می‌کنند را در لیست تحریم خود آورده است. اگرچه شرکت پارس‌ایزوتوپ هم در لیست تحریم‌ها قرار گرفته و این خلاف انسانیت و حتی قرار موقت دادگاه بین‌المللی لاهه است اما در کل ما کار خود را می‌کنیم و مشکلی در حوزه تولید رادیودارو و ارایه خدمات به بیماران و بیمارستان‌ها و مراکز تخصصی پزشکی هسته‌ای نداریم. در حال حاضر یک ملیون ایرانی تحت پوشش رادیوداروها در ایران هستند و هم‌چنین تعداد قابل توجهی در بیرون از ایران خریدار رادیوداری ایران هستند، اما انشاءلله مشکلی برای تامین رادیودارو نداریم.»
معاون صالحی در پاسخ به این پرسش که یکی از واکنش‌های احتمالی ایران در صورت خروج از برجام در گام نخست برای بازگشت به شرایط قبل احتمالا ساخت دوباره راکتور تحقیقاتی اراک به شکل سابق است، برای این کار چقدر زمان نیاز است؟ توضیح داد: وقتی شروع به ساخت راکتور قبلی کردیم، هنوز دانش غنی‌سازی نداشتیم و به همین دلیل آن راکتور به آن شکل طراحی شد تا از اورانیوم طبیعی استفاده کند. اما راکتور جدید در چارچوب برجام نیاز به سوخت غنی‌شده دارد و امروز ما این توانایی را داریم که خودمان سوختش را نیز تامین کنیم، بنا بر این در وهله نخست عاقلانه این است که “بازطراحی” راکتور را حتی در شرایط بدون برجام ادامه دهیم.
بازطراحی راکتور اراک را به تنهایی انجام دهیم
کمالوندی گفت: «ما اطمینان کامل داریم که حتی خودمان به تنهایی نیز قادر به “بازطراحی” راکتور اراک هستیم، هر چند الان با چین کار را انجام می‌دهیم.»
وی تصریح کرد: «این توانمندی از قبل هم بود اما الان با اطمینان بیش‌تری این حرف را می‌زنیم. با فرصت‌هایی که برای مهندسان ما بعد از برجام پیش آمد، سفرهایی که رفتند و با مطالب تازه‌ای که دریافت کردند خیلی از نکات و ابهامات برای‌شان رفع شد. اگر برخی کارها و اقدامات در گذشته با آزمون و خطا بود اما الان با اطمینان بیش‌تری آماده کار با توان خود هستیم.»
این مقام سازمان تاکید کرد: «ما برای تکمیل هر دو راکتور، چه راکتور قبلی با اورانیوم طبیعی و چه راکتوری که در حال بازطراحی است، توانمند هستیم. اگر بنا شود راکتور قبلی را مجدد بسازیم این بار بهتر و سریع‌تر خواهیم ساخت. در جایی که کالندریا قرار می‌گیرد، یک قطره سیمان هم ریخته نشده است. فقط نیاز داریم یک کالندریا جدید بسازیم و در جای خود قرار دهیم که این هم یک سال تا یک سال و نیم به طول می‌انجامد.»
هنوز امکان تست سوخت (PIE) را در کشور نداریم
کمالوندی در پاسخ به اینکه برخی از مدیران سابق سازمان اخیرا مدعی شدند که راکتور قبلی قابلیت راه‌اندازی داشت و برجام مانع این کار شد؟ اظهار کرد: «بخش عمده راکتور تحقیقاتی ۴۰ مگاواتی تا ۹۵ درصد ساخته شده بود اما ۱۰ درصد باقی مانده چیزی بود که می‌توانست ۱۰۰ درصد کار را متوقف کند. یکی از این مباحث بحث آزمایش سوخت بود که انجام نشده بود. ما اساسا امکانات آزمایشات بعد از پرتودهی ( PIE ) یعنی جایی که سوخت را ببریم و آن را پرتودهی کنیم، نداشتیم، هنوز هم نداریم. شاید برخی فکر می‌کردند سوخت را همین‌که در راکتور تهران ببریم و تست کنیم کافی است اما اینطور نیست. هم‌چنین مسایل دیگر هم وجود داشت که نمی‌توانم بازگو کنم. بنا بر این، راکتور تحقیقاتی اراک برای به نتیجه رسیدن مشکلاتی داشت که نمی‌توانستیم آن را با وجود تکمیل ۹۵ درصد راه‌اندازی کنیم.»
ادامه برنامه ۱۵ ساله هسته‌ای کشور
با برجام یا بدون آن
وی در پاسخ به این پرسش که برنامه بلندمدت هسته‌ای ایران که در چارچوب برجام و حتی قبل‌تر از آن تهیه شده بود به نظر منطقی‌تر از برنامه‌ای است که در طی دهه دنبال می‌شد؟ تصریح کرد: «نظر حضرت آقا این بود که برنامه بلندمدت تهیه و به طرف‌های مقابل در برجام اعلام شود و این کار انجام شد که در پایان این برنامه (۱۵ سال) به غنی‌سازی و سوخت صنعتی می‌رسیم. این برنامه به طوری تنظیم شد که برمبنای واقعیات و امکانات باشد و فکر نمی‌کنم اگر برجام هم نباشد، برنامه تغییر زیادی کند، چه با برجام و چه بی برجام یک برنامه شدنی، معقول و منطقی است.»/ایسنا
