محمدحسین جعفری سمیع از دوران باستان تا به امروز موضوع حمل و نقل و راه‌های مواصلاتی از مهمترین و حساس ترین موضوعات بشر بوده است. در واقع راه‌های ارتباطی کشور و حمل نقل جاده اي شریان حیاتی هر سرزمینی محسوب می‌شوند. با نگاهی به تاریخ با شکوه ایران باستان به این واقعیت پی می‌بریم که ارتباط میان شهرها […]
محمدحسین جعفری سمیع
از دوران باستان تا به امروز موضوع حمل و نقل و راه‌های مواصلاتی از مهمترین و حساس ترین موضوعات بشر بوده است. در واقع راه‌های ارتباطی کشور و حمل نقل جاده اي شریان حیاتی هر سرزمینی محسوب می‌شوند. با نگاهی به تاریخ با شکوه ایران باستان به این واقعیت پی می‌بریم که ارتباط میان شهرها و روستاهای کشور از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و کشور ما یکی از پیشگامان صنعت حمل و نقل در جهان به شمار می‌آمده است. با این وجود به دلیل بی‌تفاوتی حکومت های گذشته به اهمیت این موضوع، کشور ما دچار عقب ماندگی‌های فراوانی شد. پس از پیروزی انقلاب ، بازسازی و نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور بار دیگردر دستور کار قرار گرفت، این درحالی بود که جاده‌های کشور نیز نیازمند بازسازی و نوسازی بودند. حمل و نقل جاده‌ای ارتباط بسیار نزدیکی با وضعیت اقتصادی و رفاه عمومی دارد. این همان موضوعی است که آقای عبدالهاشم حسن‌نیا رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گفت و گو با «جمله» بدان اشاره کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
عبدالهاشم حسن‌نیا معاون وزیر راه و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در پاسخ به این سوال که در مدت یازده ماه گذشته که تصدی سازمان راهداری و حمل و نقل جادهاي را برعهده داشته‌اند، چه سیاست‌هایی را پیگیر بوده‌اند، گفت: «با توجه به مشکلاتی که در حوزه حمل و نقل وجود داشت و در سال جاری بروز کرده بود و نارضایتی‌هایي را به دنبال داشت، تلاش شد نقاط ضعف اين حوزه شناسايي شود، برای این کار باید از بانک های اطلاعاتی که در اختیار است، استفاده می‌کردیم. پس از بررسی‌های دقیق و کارشناسانه بخش اعظمی از علل مشکلات شناسایی و جهت رفع این معایب چاره‌اندیشی شد.
۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان گردش مالی
وي با بيان اين مطلب كه حمل و نقل در کشور ما سالانه بیش از ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان گردش نقدی دارد، افزود: «اين گردش‌ها ممكن است منجر به ترغيب بسياري از افراد براي ورود به اين عرصه شود كه البته وضعیت ورود افراد به این حوزه می‌تواند هم نقش سازنده و هم نقش مخرب داشته باشد، سعی شده است عوامل تاثیرگذار در هزینه حمل و نقل را شناسایی کنیم، ضمن اینکه باید مشخص می‌شد بهره‌وری ما از این ۳۴۰ هزار ناوگان حمل و نقل در کشور، در چه سطحی است، باید مشخص می‌شد آیا نظارت مناسبی بر عملکرد ناوگان حمل نقل وجود دارد یا خیر.»
رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اظهار داشت: «یکی از چالش‌های موجود در سازمان راهداری، نبود شركت‌های توانمند حمل و نقل است که بتوانند بر توانایی‌های خود متکی باشند، از سوی دیگر بر اساس قوانین کشور مشکلاتی وجود دارد که مانع تشکیل یک سازمان خصوصی توانمند می‌شود.»
وي افزود: «موانع موجود شرکت بخش خصوصی را ترغیب نمی‌کنند تا نسبت به ایجاد یک ناوگان حمل‌ونقل بزرگ اقدام کنند، به اين معنا كه به طور عملی در کشور ما سازمان خصوصی وجود ندارد که ۲ هزار دستگاه کامیون داشته باشد. حتی برخی از شرکت هایی که قرار بود بر طبق اساس نامه‌هایشان ناوگان کامل حمل و نقل داشته باشند نیز از این ظرفیت محروم بودند.»
حسن‌نيا با اشاره به برنامه جمع‌آوري اطلاعات در شش ماهه گذشته به منظور افزايش بهره‌وري خاطرنشان كرد: «در حال حاضر ناوگانی در کشور وجود دارد که در شش ماه گذشته بیش از ۶۰۰ محموله را جابجا کرده باشند و همزمان ناوگانی هم موجود است که در همین مدت یک محموله را هم جابجا نکرده است اما با اين حال از یارانه‌های سوخت کشورهم استفاده کرده‌اند، لذا شناسایی و جمع‌آوری این اطلاعات در تصمیم‌گیری بهينه به ما کمک می کند.»
وي افزود: «سازمان راهداری تمام همت خود را به كار بسته تا با جمع‌آوری اطلاعات دقیق، میزان بهره‌وری را در این سازمان بالا ببرد تا در نهایت بتواند ميزان رضایت کاربران واقعی را بالا ببرد. درخصوص هزینه و کرایه حمل و نقل نیز تلاش مي‌شود با ایجاد یک رابطه منطقی میان صاحبان بار، مجریان حمل و نقل و شرکت‌ها و از طرفی هزینه‌های جاری حمل و نقل همچون لوازم یدکی، لاستیک،عوارض و مسافت‌های طی شده، هزینه‌های حمل و نقل و کرایه حمل و نقل به صورت منطقی محاسبه شود تا زمينه رضايتمندي رانندگان نیز فراهم شود.»
شرایط جوی و شرایط جاده ای موثر در کرایه حمل و نقل
معاون وزير راه و شهرسازي همچنين گفت: برای مشخص شدن کرایه حمل و نقل به صورت منطقی عوامل مختلفی را باید در نظر داشت، شرایط آب و هوا، جاده‌های مورد استفاده مانند آزادراه‌ها، اتوبان‌ها، شرایط جاده‌های بین‌شهری و همچنین هزینه های جاری خودرو همگی عواملی هستند که بر مقدار کرایه تمام شده حمل و نقل تاثیر گذارمي باشند. براساس جمع‌بندی‌ها و محاسبه عوامل دخیل در هزینه‌ها، میزان کرایه حمل و نقل مشخص و به همه استانها و شهرستان‌ها ابلاغ شده است، بنابراین در اکثر استانها نرخ كرايه‌ها براساس اين محاسبات مشخص شده و در حال اجرا مي‌باشد و اين پروژه همچنان در حال رصد و بررسی است تا نقاط ضعف و قوت آن براساس همان سیستم هوشمند شناسایی شود.
مهندس حسن‌نيا با اشاره به اهميت موضوع ايمني در جاده‌هاي كشور و ضرورت وجود مديريت متمركز در اين حوزه اظهار داشت: سازمان راهداري مسئول هماهنگي با ساير سازمان‌ها در موضوع ایمنی حمل ونقل جادهاي در سطح استانها است،
وي از انتقال دبيرخانه كميسيون ايمني راه ها كه در سنوات گذشته در ادارات کل راه و شهرسازي فعاليت مي‌كردند، به ادارات كل راهداري و حمل و نقل جادهاي استانها از يك ماه گذشته خبر داد و گفت:«در حوزه ارتقاء ايمني نشست‌هايي با شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل برگزار شده و اعتقاد داريم گره‌هاي ترافيكي موجود با تعامل و دستیابی به یک نگاه مشترک توسط شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل ونقل و سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي مي‌توانند ايمن‌سازي و رفع شوند. همچنين يك سري از جاده‌ها در كشور باتوجه به آمار بالاي كشته‌شدگان تصادفات جادهاي شناسايي شده كه اميدواريم ظرف يك سال آينده حدود ۶۰۰ تا۷۰۰ كيلومتر از اين راهها توسط شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل كشور به بهره‌برداري برسد که نقش مؤثري در افزايش ايمني بزرگراه‌هاي كشور ایفا خواهد نمود.»
راهداری مسئول ارتقای ایمنی جاده ها
حسن نيا اهميت بهره گيري از دوربين‌هاي كنترل سرعت در جاده‌هاي كشور در زمينه ارتقاي ايمني را هها را يادآور شد و با اشاره به دستيابي اين سازمان به مكانيزمي جديد در زمينه عقد قرارداد در زمينه دوربين‌هاي جدید افزود: «در حال حاضر با اخذ مجوزهاي لازم امكان خريداري ۲۰۰۰ دستگاه دوربين با حمايت سازمان برنامه و بودجه فراهم شده تا زمينه بازگشت سرمايه سرمايه‌گذار بخش خصوصي از محل صدور قبض‌هاي جريمه تأمين شود، رئيس سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي درخصوص ساختار اين سازمان گفت: «بعد از ادغام راهداري در ادارات حمل و نقل، ساماندهي و آموزش نيروها در دستور كار قرار گرفت. آموزش راهداران كه مسئول نگهداري جاده‌هاي كشور هستند زمينه ارتقاي ايمني را در راهها فراهم مي‌سازد و خوشبختانه موفقيت‌هاي خوبی در اين خصوص كسب شده است و در زمينه‌هايي هم كه توفيق حاصل نشده، عواملي همچون شرايط اقتصادي حاكم بر كشور دخيل بوده است.»
وي پيشگيري از رشد تصادفات با بهره‌گيري از کلیه ابزارهاي موجود و با رویکردی علمی را از اولویت های مهم سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي در سال آينده ذكر كرد و درخصوص ميزان تصادفات در سال‌جاري اظهار داشت: «در زمينه تصادفات متأسفانه در سال جاري نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد رشد نسبی
آمار تصادفات هستيم كه مطابق مذاكرات و رايزني‌هاي صورت گرفته با وزير محترم راه و شهرسازي و رئيس محترم سازمان برنامه و بودجه پيش‌بيني لازم جهت نصبدوربين كنترل ترافيك جادهاي و ايجاد دبيرخانه كميسيون ايمني راهها و ایجاد زمینه يكپارچه‌سازي تصميمات حوزه حمل و نقل در خصوص ایمنی راهها صورت گرفته است، همچنين با اشراف به تأثير نيروي انساني در مقوله ايمني حوزه حمل و نقل جادهاي و راهداري، آموزش نيروي انساني شاغل در اين سازمان و آموزش مستمر رانندگان در بخش‌هاي حمل و نقل عمومي مسافر وکالامورد تأكيد است.»
اين مقام مسئول درخصوص موضوع تكافوي بودجه راهداري جهت ارائه خدمات بيشتر و مطلوب‌تر به هموطنان گفت: «پس از بارش برف سنگين سال گذشته در تهران كه منجر به قفل شدن تردد در برخی محورها گرديد، بيشترين ثقل حمل و نقل در استان تهران و استان‌هاي همجوار، همچنين محورهاي تهران –تبريز و تهران – اراك رصد و شناسايي شد كه متعاقب آن آموزش‌هاي تکمیلی لازم به همكاران اين سازمان ارائه شد و تجهيزاتي نظير دستگاه ماشين‌هاي راهداري جديد به امكانات و ماشين‌آلات اين بخش اضافه گرديد.»
تأمين رضايتمندي راهداران تلاشگر كشور
مهندس حسن‌نيا با بيان اين كه در سال جاري آموزش‌هاي مربوط به نحوه عملكرد قبل از شروع بارش و پس از آغاز بارش باتوجه به تجربه سال‌هاي گذشته در دستور كار اين سازمان قرار گرفته است، گفت: «براساس بررسي‌هاي صورت گرفته و شناسايي نقاط ضعف موجود در زمينه آمادگي‌هاي مربوط به قبل از بارش، سعي شده از ظرفيت‌هاي موجود در اين زمينه حداکثر استفاده شود، لذا بهره‌گيري از خدمات سازمان هواشناسي در دستور كار قرار گرفت و برمبناي آن اطلاعاتي در مورد وضعيت گذشته و آينده شرايط آب و هوايي كسب شد تا بتوان طبق آن وضعيت جاده‌هاي كشور را متناسب با تغييرات جوي طي ماه‌هاي آتي پيش‌بيني كرد.»
وي با تاكيد بر اين كه تأمين رضايتمندي راهداران تلاشگر كشور به واسطه نقشي كه فعاليت آنها در ارتقاي ايمني جاده‌ها دارد، يقيناً در كيفيت عملكرد سازمان و آمادگي در شرايط دشوار كاري و خدمات شايسته به هموطنان با روحيه‌اي مضاعف تأثيرگذار است، افزود: «در واقع نمی‌توان کسی را مجبور کرد که در یک شرایط سخت و خطرناک در جاده‌ها خدمت کند اما به وضعیت خانوادگی و معیشت او بی‌تفاوت بود. انواع استخدام‌ها در اين سازمان وجود دارد،پرسنل قراردادی و رسمی در این سازمان مشغول هستند که سطح استاندارد حقوقی را برای آنها در نظر گرفته ايم و تا شش ماه آینده نیز ۲۰ درصد پرسنل وضعیت حقوق و معوقاتشان مشخص خواهد شد و تلاش می‌شود وضعيت معيشتي مابقی همکاران نیز در مدت زمان کوتاهی به یک رفاه نسبی برسد.»
معاون وزیر راه و شهرسازی درخصوص وضعیت ماشین‌آلات سازمان راهداری نيز اظهار داشت: «تعداد ۳ هزار دستگاه ماشين‌آلات از كارخانجات داخلي خريداري شده و با تفاهم‌نامه‌ای که با وزارتخانه‌های صمت، راه‌و‌شهرسازی و وزارت کشور منعقد شده، مقرر است به زودي نسبت به بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات راهداری اقدام شود كه سازمان راهداری در اولین اقدام خود ۱۲۰ دستگاه ماشین را در جاده‌ها به کار گرفت و برای به کارگیری ۶۰ دستگاه دیگر تا شش ماه آینده نيز برنامه‌ریزی شده است و طبق این برنامه قرار است تا پنج سال آینده ۶۰۰ دستگاه ماشین‌آلات راهداری به ناوگان این سازمان اضافه شود.»
عبدالهاشم حسن‌نیا درخصوص معضل کمبود لاستیک برای کامیون ها که در ماه‌های گذشته مشکلاتی را به همراه داشت، گفت: «درخصوص لاستیک کامیون‌ها باید گفت با پیگیری‌هایی که ازوزارت صمت به عمل آمده و با همکاری بانک مرکزی و بخش خصوصی و پیگیری‌های وزارت راه و شهرسازي، بخش قابل قبولی از این مشکلات برطرف شده است، در واقع ماهیانه تعداد ۱۳۰ هزار حلقه لاستیک مورد نياز است که بخشی از این نیاز برطرف شده و امیدواریم این کاستی‌ها با کمک همه دستگاه‌ها به طور كامل برطرف شود.»
معاون وزير راه و شهرسازي درخصوص سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت حمل و نقل جاده‌ای افزود: «متاسفانه قوانین بالادستی ما به‌گونه‌اي تدوین شده است که نمی توانیم به صورت شرکت محور در عرصه حمل ونقل کالا فعالیت مطلوب داشته باشیم. اگر قرار است حمل و نقل اثربخشی لازم را داشته باشد و از كارايي بالايي برخوردار باشد، باید سرمايه‌گذاران بخش خصوصی در این حوزه مشارکت فعالی داشته باشند.»
نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور
وي با اشاره به عدم تطابق عرضه و تقاضا در بخش حمل و نقل گفت: «در حال حاضر خودرو‌هایی با قدمت ۶۰ سال در حمل و نقل جاده‌ای فعالیت دارند که علاوه بر اين كه مصرف سوخت بالایی دارند، موجب آلودگي‌هاي زيست‌محيطي مي‌شوند و باعث مي‌شوند تقاضا براي حمل بار بالا باشد اما ميزان بار متناسب با تقاضاي رانندگان نباشد، لذا با عنايت به اين مورد نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور در دستور کار دولت قرار دارد.»
وی در پایان تاکید کرد: «باتوجه به اهميت بهره‌گيري از توان بخش خصوصي در اين بخش به نظر مي‌رسد برنامه‌ريزي‌ها و فعاليت‌ها بايد به گونه‌اي باشد و به سمتي حركت كنيم كه ابعاد اقتصادي امور براي سرمايه‌گذاران شفاف و روشن باشد تا از سرمايه‌گذاري در حوزه راهداري و حمل و نقل جادهاي استقبال كنند و با مجموعه برنامه‌ريزي‌ها و فعاليت هايي كه در دست اقدام است، اميدوارم سال آينده شاهد تحولات چشمگيري در اين حوزه باشيم و شركت‌هاي حمل ونقلی توانمند ، حضور مؤثر و پررنگي در عرصه صنعت حمل و نقل كشور داشته باشند.»
