تصمیم رئیس جمهور دونالد ترامپ که روز پنجشنبه گذشته پس از تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان آن را اعلام کرد مبنی بر ماندن ٢٠٠ نظامی این کشور در شمال شرق سوریه؛ احتمالا اقدام در جهت نابودی توافق ها و تفاهم هایی است که میان رهبران روسیه، ترکیه و ایران در نشست اخیر سوچی صورت […]
تصمیم رئیس جمهور دونالد ترامپ که روز پنجشنبه گذشته پس از تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان آن را اعلام کرد مبنی بر ماندن ٢٠٠ نظامی این کشور در شمال شرق سوریه؛ احتمالا اقدام در جهت نابودی توافق ها و تفاهم هایی است که میان رهبران روسیه، ترکیه و ایران در نشست اخیر سوچی صورت گرفت که برجسته ترین آن ها توافق ازنه است که میان دو حکومت سوریه و ترکیه در سال ١٩٩٨ به عنوان جایگزینی برای منطقه حائل در مرزهای دو کشور و حفظ یکپارچگی سرزمینی سوریه و امنیت ملی ترکیه امضا شد.
رئیس جمهور ترامپ دروغ گفت وقتی اعلام کرد از تصمیم خود درباره عقب نشینی کامل از سوریه بازنخواهد گشت. واضح است وی تسلیم فشارها و خواسته جان بولتون مشاور امنیت ملی خود یعنی دشمن سرسخت ایران و برخی فرماندهان نظامی شده است تا به این ترتیب دو متحد خود یعنی ترک ها و کردها را با هم راضی نگه دارد اما احتمالا هر دو را به ترتیبی در پایان از دست خواهد داد.
٢٠٠ نظامی آمریکا، حمایتی برای کردها فراهم نخواهند کرد و منطقه حائل مورد نظر ترامپ و مشاور وی یعنی بولتون در شمال شرق سوریه با دشواری های زیادی روبرو است. در این راه وی روی اعزام ١٠٠٠ سرباز از سوی اروپا حساب می کند اما پاسخ اروپا قاطع نبوده و بعید نمی دانیم رئیس جمهور آمریکا به متحدان خود در کشورهای حاشیه خلیج فارس متوسل شود متحدانی که به عادی سازی روابط با اسرائیل پرداخته و این روزها برای پر کردن این شکاف نظامی و فراهم کردن هزینه آن درخواست وی را رد نمی کنند.
تحولات غافلگیر کننده ای که برجسته ترین آن ها همکاری مجدد با آمریکا در مسئله شمال شرق فرات است که با توافق های صورت گرفته درباره پایان دادن به سیطره النصره بر ادلب، احیای توافق ازنه و از میان بردن تمام گروه های تروریستی کرد، عرب و خارجی تعارض دارد.
نکته قابل توجه اینکه دو طرف روس و سوری درباره طرح آمریکا برای برپایی کشور کرد -عشایری عربی در محدوده ذخایر عظیم نفت و گاز سوریه در شرق فرات صحبت کردند. آیا بقای ٢٠٠ نظامی آمریکایی در شمال شرق سوریه در چارچوب این طرح آمریکا است که به موازات آن همین تعداد تقریبا در پایگاه التنف در مثلث مرزی سوریه، عراق و اردن در جنوب شرق این کشور با هدف بستن راه زمینی ارسال کمک ایران به متحدانش در سوریه و لبنان باقی می مانند.
این تلاش از سوی آمریکا است که بولتون آن را برای احیای طرح تجزیه سوریه و در تنگنا گذاشتن حضور ایران در این کشور در چارچوب نقشه محاصره ایران به منظور تغییر نظام این کشور هدایت می کند و نخستین گامی است که پس از آن تلاش های آمریکا-اسرائیل برای تجزیه ترکیه صورت خواهد گرفت.
عقب نشینی ترامپ از سخنانش تمامی برگ ها را در عرصه سوریه و در تمام منطقه خاورمیانه برهم زد و به تنش ها افزود. شاید به همین علت ژنرال علی شمخانی دبیر شورای عالی امینت ملی ایران طی اظهارتی بر حضور کشورش در سوریه برای مبارزه با تررویسم، اتخاذ اقدامات جدید برای حفظ خطوط قرمز کشورش و پاسخی متفاوت به تجاوزات جدید اسرائیل تاکید کرد و این تهدیدها با رزمایش ایران در تنگه هرمز هم زمان شد.
برهم خوردن توافق هایی که در کنفرانس سه جانبه سوچی هفته گذشته صورت گرفته بود، احتمالا نشانه آغاز مرحله جدیدی است که عنوان آن نزدیک شدن بیشتر ایران و روسیه و آغاز حملات روسیه و سوریه برای بازپس گیری ادلب و مقاومت در برابر نیروهای آمریکا نه تنها در سوریه بلکه همچنین در عراق است./عبدالباری عطوان/ رای الیوم
