احسان اسقایی طی روزهای اخیر خبری در فضای مجازی دست به دست چرخید که به خبر فوری و یک اخبار رسانه های جهان تبدیل کرد. این خبر از استعفای غیرمنتظره وزیر خارجه کشورمان حکایت می کرد استعفای ظریف که بیش از ۲۴ ساعت هم دوام نیاورد فارغ از این که واکنش های گسترده جهانی از […]
احسان اسقایی
طی روزهای اخیر خبری در فضای مجازی دست به دست چرخید که به خبر فوری و یک اخبار رسانه های جهان تبدیل کرد. این خبر از استعفای غیرمنتظره وزیر خارجه کشورمان حکایت می کرد استعفای ظریف که بیش از ۲۴ ساعت هم دوام نیاورد فارغ از این که واکنش های گسترده جهانی از سوی خبرگزاری رسمی سوریه« سانا»، فرانس پرنس ، آناتولی ترکیه رویترز، آسوشیتدپرس، اسپوتنیک، دویچه وله و تارنمای خبری روزنامه‌هایی مانند نیویورک تایمز، واشنگتن پست و گاردین و… در پی داشت در داخل هم بسیاری از مسئولان و فعالان سیاسی و کاربران فضای مجازی نسبت به این مهم واکنش نشان دادند و وزیر خارجه را به بازگشت مجدد در دستگاه دیپلماسی دعوت کردند. استعفای یک روزه وزیر خارجه بیش از هر چیز تبعات بسیار نامطلوبی در بازار بورس به دنبال داشت تا آنجا که بورس در نخستین ساعات آغاز کار خود با افت شدید شاخص روبرو گردید و در پی استعفای ظریف صف طویل فروش شکل گرفت. به هر روی در نهایت وزیر خارجه بنا به درخواست های مردمی، مقامات همچنین در پی نامه رئیس جمهور به او و اظهارات سردار سلیمانی به مسئولیت خود در وزارت خارجه بازگشت. اما همچنان برخی براین اعتقادند که وزیر خارجه نباید به این زودی تسلیم درخواست ها می شد و به کار باز می گشت بلکه باید امتیازات بیشتری برای وزارت خارجه می گرفت. از این رو، «جمله» با آیت ا… محسن غرویان استاد دانشگاه به گفت و گو پرداخته که در ادامه می خوانید.
استعفای ظریف واکنش های بسیاری از سوی جامعه، مقامات دولتی و حکومتی و فعالان سیاسی و اجتماعی به دنبال داشت، بنابراین آیا بازگشت مجدد او به دستگاه دیپلماسی با توجه به خواسته اش برای بازگرداندن جایگاه واقعی دستگاه دیپلماسی اندکی زودهنگام نبود؟
با توجه به تجربه ظریف در امور دیپلماسی، اساسا استعفای ایشان در این شرایط، ضربه بزرگ و فاجعه تکان دهنده ای برای کشور به شمار می رفت. به همین دلیل هم بسیاری از مسئولان و فعالان سیاسی معتقد بودند که کناره گیری وزیر خارجه به نفع مصالح ملی نیست و حتی می‌تواند منجر به تضعیف کشور شود. به نظر می رسد که با توجه به آثار اقتصادی که استعفای ظریف همچنین امکان سایر پیامدها به ویژه در برجام و مسائل منطقه ای و.. اقدام وزیر خارجه برای صرف نظر کردن از استعفا و بازگشت به سکان دیپلماسی امری مطلوب بود به همین دلیل هم باید این مساله را به فال نیک گرفت. زیرا او در حال حاضر متخصص ترین دیپلمات در دستگاه سیاست خارجی اسن رفتن وی از راس ساختار سیاست خارجه موجب می شد برخی مشکلات در هماهنگی با اروپایی ها به وجود آید بالاخره باید پذیرفت که ظریف سهم مهمی در رابط بین المللی ایران دارد و نباید اجازه داد مشکلی برای دستگاه دیپلماسی کشورمان آن هم در موقعیت حساس کنونی به وجود آید. واقعیت آن است که وزارت خارجه نقش تعیین کننده ای در کاهش آلام مردم دارد.
پیام بازگشت ظریف به وزارت خارجه آن هم بعد یک استعفای ۲۴ ساعته چیست؟ آیا این اتفاق در مجموع آن گونه که ظریف به دنبال آن بود به قدرت وزارت خارجه خواهد افزود؟
مهمترین پیام بازگشت ظریف به مسئولیتش، توجه او به منافع ملی و اعتلا کشور است. استعفای ایشان همانقدر که مردم را نگران کرد و جنبه منفی داشت، اما بعد مثبتی هم داشت و پس از این خبر موجی در حمایت از ایشان به راه افتاد که بسیار امیدوارکننده بود. ظریف اکنون حمایت مردمی برای ادامه مسیر را دارد. البته بخش اعظم این حمایت بخاطر افکار و اندیشه‌های ایشان و دولت دکتر روحانی است. اندیشه‌های دولتی که در سطح خارجی آقای ظریف آن را نمایندگی می کند و به نظر من این حمایت نشان دهنده محبوبیت اندیشه‌ها و روش های آقای ظریف در بین مردم و سیاستمداران است. این اعلام حمایت ها برای ادامه کار ایشان بسیار موثر است و می‌تواند در مقابله با دشمنان خارجی به ظریف و تیمش کمک کند. تا وقتی که حمایت ادامه داشته باشد می توان به آینده سیاست خارجی ایران امیدوار بود و با اتکا به آن مشکلات را از سر راه برداشت. رئیس جمهور با مخالفت نسبت به استعفای وزیر خارجه به حق نشان داد که ظریف باید برای پیشبرد اهداف ایران در مقام وزیر خارجه باقی بماند و شرایط کشور اینگونه اقتضا می‌کند که ایشان همچنان سکان هدایت دستگاه دیپلماسی کشور را در دست داشته باشد. دیگر مقامات سیاسی و نظامی کشور هم از دکتر ظریف حمایت کرده اند و حتی سردار سلیمانی در واکنش به کناره گیری ایشان گفته‌اند مقام معظم رهبری همیشه از آقای ظریف راضی بوده‌اند و هستند. خوشبختانه آقای ظریف استعفای خود را پس گرفت و به کار خود ادامه داد اما مسئولان نباید به خواسته های ایشان که منجر به کناره‌گیری او شد بی‌تفاوت باشند.
یکی از دلایل کناره گیری ظریف بازگشت وزارت خارجه به جایگاه حقیقی اش بود، بهتر نبود در قبال بازگشت مجدد به وزارت خارجه تعهداتی مبنی بر تحقق خواسته های خود دریافت می کرد؟
نامه رئیس جمهور به ظریف و همچنین اظهارات سردار سلیمانی و برخی از دستگاه های دیگر خود نشان می دهد که پیام ظریف به همه بخش ها و دستگاه ها منتقل شده است. علاوه بر این، باید به آقای ظریف حق داد که ناراحت باشد و بخواهد که این دلخوری را نشان دهد. این نپذیرفتن استعفا به این معنا نیست که به تمام خواسته‌هایش جواب مثبت داده شده است بلکه وزیر خارجه به این دلیل که فردی متعهد و همواره به فکر منافع ملی ایران است به مسئولیت خود در وزارت خارجه برگشت اما پیام اصلی اش که بازگشت وزارت خارجه به یک جایگاه واقعی و همچنین ضرورت همکاری سایر دستگاه ها با این وزارت خانه است را به گوش مسئولان رساند. امروز وضعیت کشور در شرایط عادی نیست به همین دلیل باید پیام ظریف جدی گرفته شود تا حداقل در داخل با مشکلات کمتری روبرو باشیم. وزیر خارجه هیچ جایگزینی ندارد و رفتن او از دستگاه دیپلماسی کشور به ویژه در شرایط کنونی بزرگترین ضربه بود.
