کاوه ایرانی روزنامه نگار واکنش ایران به اجرایی نشدن تعهدات بین المللی کشورهای امضاء کننده برجام اینبار در فضایی تنش آمیز میان تهران و واشنگتن صورت می گیرد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هفته گذشته از اعزام ناوگروهی شامل ناو هواپیمابر آبراهام لینکن و یگان بمب‌افکن ارتش آمریکا به خاورمیانه خبر داد و […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
واکنش ایران به اجرایی نشدن تعهدات بین المللی کشورهای امضاء کننده برجام اینبار در فضایی تنش آمیز میان تهران و واشنگتن صورت می گیرد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هفته گذشته از اعزام ناوگروهی شامل ناو هواپیمابر آبراهام لینکن و یگان بمب‌افکن ارتش آمریکا به خاورمیانه خبر داد و این اقدام را پیامی آشکار و روشن به ایران برای پرهیز از هرگونه تهدید بر ضد آمریکا و منافع این کشور در منطقه قلمداد کرد. این در حالی است که رئيس جمهور روز چهارشنبه به طور رسمی غرب را تهدید کرد که اگر تا ۶۰ روز دیگر کشورهای اروپایی به پای میز مذاکره نیایند و منافع ایران در زمینه نفت و بانک را تامین نکنند، ایران دیگر به محدودیت غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد پایبند نخواهد ماند.
روز چهارشنبه گذشته، موضوع برجام وارد فاز جدیدی شد. طبق آنچه دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان اعلام کرد، تهران قرار است سطح تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. شورای عالی امنیت ملی نیز در بخشی از بیانیه‌ای که روز چهارشنبه منتشر کرده می‌نویسد: «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اِعمالِ حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، امروز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر شد.»
حسن روحانی در این خصوص می‌گوید: «در اقدام نخست ما طبق برجام توافق کرده بودیم که سطح غنی سازی را در حد ۳.۶ نگه داریم، ولی از آن به بعد دیگر سطحی در کار نخواهد بود و از طرف دیگر در مورد رآکتور آب سنگین اراک نیز تصمیماتی را اتخاذ خواهیم کرد. طبق برجام قرار بود که این رآکتور با همکاری گروه ۱+۵ نوسازی شود و ما در مسیر این راه هستیم، ولی به نتیجه نهایی نرسیده‌ایم؛ بعد از ۶۰ روز اراک را تکمیل می‌کنیم.»
واکنش منفی اروپا به پیام ایران
پس از انتشار سخنان رئیس جمهور و بیانیه شورایعالی امنیت ملی در خصوص مهلت ۶۰ روزه اروپا پیرامون تعهدات برجام، اتحادیه اروپا با صدور بیانیه ای نسبت به این ضرب العجل واکنش نشان داد. کشورهای اروپایی طرف برجام و اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند هیچ ضرب‌الاجلی را از سوی تهران نمی‌پذیرند.
در این بیانیه آمده است: «ما نگرانی زیاد بیانیه ایران در مورد تعهداتش در چهارچوب برجام را ملاحظه کردیم.»
در ادامه نیز آمده است: «ما قویا از ایران می خواهیم تا به تعهدات خود در چهارچوب برجام همانطور که تاکنون پابند بوده است کاملا پایبند باشد و از برداشتن هرگونه گام بیشتر خودداری کند.»
کشورهای اروپایی طرف برجام و اتحادیه اروپا در بخش دیگری از این بیانیه از وضع مجدد تحریم های آمریکا علیه ایران ابراز تاسف کرده اند. امضاکنندگان این بیانیه بر تعهد خود به مفاد برجام از جمله لغو تحریم های ایران تاکید کرده اند.
فدریکا موگرینی ساعاتی پس از انتشار بیانیه مشترک اتحادیه اروپا در رد ضرب‌الاجل تهران با خبرنگاران در شهر سیبیو رومانی صحبت می‌کرد، گفت: «بیانیه مشترک ما را با وزرای خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه دیدید. نگرانی‌های بسیاری در خصوص این اقدام ایران وجود دارد و از نظر شخصی هم من در این باره بسیار نگران هستم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به اینکه اروپا خود را متعهد به اجرای توافق هسته‌ای می‌داند، خواهان اجرای کامل برجام از سوی ایران شد.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز که روز پنجشنبه برای شرکت در نشست سران اتحادیه اروپا به شهر سیبیو در رومانی سفر کرده بود به خبرنگاران گفت: «ایران باید در این توافق باقی بماند و ما باید همه کار بکنیم تا چنین چیزی عملی شود.»
امانوئل ماکرون در ادامه به ایران هشدار داد که «تحت تاثیر احساسات قرار نگیرد» و «مشکلات را تشدید نکند».
او گفت: «خروج از این توافق یک اشتباه است زیرا باعث می‌شود تمام تلاش‌هایی که انجام داده‌ایم از بین برود. به همین دلیل است که فرانسه در این توافق باقی مانده است و همچنان باقی خواهد ماند. من عمیقا آرزو می‌کنم که ایران هم در این قرارداد همچنان باقی بماند. ما باید تلاش کنیم تا بتوانیم همه را متقاعد کنیم. ایران نباید تحت تاثیر احساسات قرار بگیرد و نباید مشکلات را تشدید کند. ما باید برای حفظ امنیت جمعی خود تلاش کنیم و به همین دلیل باید ایران را در این توافق نگه داریم.»
ابراز تاسف های مکرر اروپا!
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان روز پنجشنبه در واکنش به بیانی مشترک اتحادیه اروپا و امضاکنندگان اروپایی برجام که ضرب الاجل ۶۰ روزه تهران را رد کرده و خواستار تداوم پایبندی ایران به مفاد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی شده بودند، به سرزنش این کشورها پرداخت و تسامح آنها در مقابل آمریکا را عامل به خطر افتادن برجام دانست.
او در پیامی توییتری نوشت: «بیانیه امروز اتحادیه اروپا دلیل وضعیت کنونی برجام است: یک سال است که ایالات متحده آمریکا، اروپا و بقیه جهان را آزار میدهد و تنها کاری که این اتحادیه می‌تواند انجام دهد ابراز تاسف است. اتحادیه اروپا به جای درخواست از ایران برای اینکه در مقابل یک توافق چندجانبه به‌طور یک‌جانبه ثابت قدم بماند، باید به تعهداتش عمل کند که عادی سازی روابط اقتصادی یکی از آنهاست.»
ترامپ در آرزوی یک تماس!
در همین راستا دونالد ترامپ روز پنجشنبه در سخنرانی خود در کاخ سفید گفت: «دوست دارم ایرانی‌ها با من تماس بگیرند اما جان کری با آنها خیلی صحبت می‌کند و به آنها می‌گوید که با من تماس نگیرند. (کری) ملاقات‌های زیادی با ایرانی‌ها داشته است و به آنها می‌گوید که چه کار کنند.»
ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران همچنین گفت که ایرانی‌ها «بسیار تهدیدکننده» بودند. وی بدون اشاره به جزییات بیشتر مدعی شد: «ما اطلاعاتی داریم که حتی نمی‌توانید تصور کنید.»
خبرنگاری از ترامپ پرسید که آیا خطر درگیری نظامی بین ایالات متحده و ایران وجود دارد؟ که وی در پاسخ گفت: «من نمی‌خواهم نه بگویم اما امیدوارم این اتفاق رخ ندهد.» وی با اشاره به ناوهای آمریکایی، افزود: «ما یکی از قوی‌ترین ناوها را داریم که آماده است. نمی‌خواهیم مجبور به انجام کاری شویم.»
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه بار دیگر درباره خواسته‌اش از ایران تاکید کرد: « آنچه که باید انجام دهند این است با من تماس بگیرند. بنشینند. می‌توانیم به یک توافق برسیم، یک توافق منصفانه. ما فقط نمی‌خواهیم که آنها سلاح هسته‌ای داشته باشند. چیز بیشتری نمی‌خواهیم. و می‌توانیم آنها را به شرایط عالی برگردانیم.» وی افزود: «آنها باید تماس بگیرند. اگر این کار را انجام دهند ما برای مذاکره حرف می‌زنیم.»
بحث مذاکره منتفی است
دولت آمریکا در حالی تلاش می کند با اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی ایران را به پای میز مذاکره بکشاند که این موضوع یعنی مذاکره مجدد میان ایران و آمریکا منتفی است. هرچند برخی از صاحبنظران اعتقاد دارند باید برای حل منازعات بین دو کشور از راه دیپلماتیک وارد شدف اما با توجه به پیشینه نامطلوب دولتمردان آمریکایی، هرگونه مذاکره بی نتیجه خواهد بود چرا که سران غرب نشان داده اند هرگز به توافقات بین المللی پایبند نبوده اند. چندی پیش نیز سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه طی سخنانی ضمن اشاره به فشارهای اخیر واشنگتن به تهران برای زدن ضربات جربان ناپذیر اقتصادی و پایین آوردن آستانه مقاومت های داخلی تاکید کرده بود: «دشمن می‌خواهد با فشارهای اقتصادی ما را به میز مذاکره بکشاند که این مذاکره مصداق تسلیم است.»
سخنان این مقام نظامی کشورمان در واقع بیانگر دیدگاه و سیاست کلی نظام است که حکایت از منتفی بودن هرگونه مذاکره با دولت متخاصم و عهدشکن ایالات متحده است. با توجه به روند سریع تحولات سیاسی در جهان، نمی توان رویدادهای آینده را به طور دقیق ارزیابی کرد و باید منتظر حرکت بعدی سیاستمداران در صحنه بین المللی بود.
