اشاره ریحانه جولایی اعتیاد مثل قدیم موضوعی قبیح نیست. حالا این روزها بیشتر از هر زمان دیگری اعتیاد شبیه یک بازی شده است. یک بازی که می‌تواند نشان دهد شما تا چه اندازه بزرگ یا مستقل شده‌اید! سن اعتیاد در ایران به زیر ۱۳ سال رسیده و هرسال هم در حال پایین آمدن است؛ همین […]
اشاره
ریحانه جولایی
اعتیاد مثل قدیم موضوعی قبیح نیست. حالا این روزها بیشتر از هر زمان دیگری اعتیاد شبیه یک بازی شده است. یک بازی که می‌تواند نشان دهد شما تا چه اندازه بزرگ یا مستقل شده‌اید! سن اعتیاد در ایران به زیر ۱۳ سال رسیده و هرسال هم در حال پایین آمدن است؛ همین عدد عمق فاجعه را نشان می‌دهد. اعتیاد کودکان دیگر تنها سوژه‌ای برای ساختن فیلم و سریال‌های عبرت‌آموز نیست، این سال‌ها اعتیاد درد و مشکل بسیاری از خانواده‌ها است که فرزند جوان دارند، حتی خانواده‌هایی که فرزند مدرسه‌ای دارند.
مواد مخدر مثل نقل و نبات
وقتی چند سال پیش اعلام شد بیش از ۳۰ هزار دانش‌آموز معتاد داریم، صدای آموزش‌وپرورشی‌ها درآمد كه این آمار مستند نیست و هیچ مدركی برای اثبات آن وجود ندارد. نمایندگان مجلس و مسئولان مرتبط با حوزه كنترل مواد مخدر اصرار داشتند كه وضعیت اعتیاد در مدارس نگران كننده است و مدیران آموزش‌وپرورش انكار می‌كردند. حالا موضوع به جایی رسیده که نه‌تنها آموزش و پرور قبول کرده که تعداد زیادی از دانش آموزان حداقل برای یک بار هم شده مواد مخدر را امتحان کرده‌اند، بلکه نیروی انتظامی بارها اعلام کرده که مقادیر زیادی از مواد مخدر را در اطراف مدارس کشف شده است.
دسترسی به مواد مخدر مثل دسترسی به یک بطری آب معدنی است. پیدا کردن مواد مخدر به حدی سهل و ممکن شده که با یک جست‌و‌جوی ساده در فضای مجازی میتوان به افرادی دست یافت که در کمین جوانان نشسته‌اند. طبق آمارهای به دست آمده از استان‌های کشور، زمان دسترسی به مواد مخدر حداکثر بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه است. این زمان البته برای برخی از دانش‌آموزانی که مصرف گل دارند کمتر است. موضوع دیگری که در رابطه با دسترسی آسان نوجوانان به مواد مخدر میتوان اشاره کرد، امکان سفارش آنلاین مواد مخدر است. مشاهدات نشان می‌دهد تمایل دانش آموزان به سمت مواد مخدر سبک ازجمله مخدر گل بیشتر است. حشیش و انواع آمفتامین‌ها هم مورد علاقه برخی از دانش‌آموزان است، اما در مجموع ماده گل مصرف بیشتری بین دانش‌آموزان دارد.
توزیع مواد در مدارس
چندی قبل بود که خبری در شبکه‌های مجازی راجع به توزیع رایگان برخی از قرص‌های روان‌گردان در مدرسه‌ای دخترانه در غرب تهران دست‌به‌دست شد. سپس اورژانس تهران گزارشی دریافت کرد مبنی بر اینکه دختری ۱۴ ساله در مدرسه دچار تشنج شده است. بعد از این گزارش آمبولانس به مدرسه دخترانه اعزام شد. ظاهراً چند دختر در مدرسه قرص خورده بودند و حال خوبی نداشتند، اما پزشک اورژانس تشخیص مورد حادی نمی‌دهد. پلیس در مدرسه حاضر می‌شود اما ظاهراً موفق نمی‌شود چیزی پیدا کند. اتفاقاً مادر دختری دیگر از همان مدرسه به خاطر رنگ پریده و بدن سرد دخترش او را به بیمارستان می‌برد و پزشکان گفته‌اند از ایست قلبی نجات پیدا کرده است. درنهایت پزشک بیمارستان روان‌گردان بودن قرص را گزارش مکتوب کرده و شکایت‌های لازم انجام شده و مشخص می‌شود مدیر و معاونان مدرسه از این موضوع اطلاع داشته‌اند اما به واسطه حفظ آبروی مدرسه دانش‌آموز را اخراج نکرده‌اند. بعد از این اتفاق، آموزش و پرورش هیچ موضعی در برابر این خبر نگرفته و همچنان پاسخ روشنی به این اتفاق نداده است.
گریز از ارائه آمار کمکی به حل آن نمیکند
با علم به اینکه در ایران گروهی از دانش آموزان و دانشجویان به نحوی با اعتیاد درگیر هستند؛ اما مراجع قانونی هیچ آمار مستندی از تعداد این افراد نمی‌دهد. به گفته برخی از محققان و کارشناسان در زمینه اعتیاد، در استان‌های شرقی کشور دانش آموزان نه‌تنها مصرف کننده بلکه توزیع کننده مواد مخدر هم هستند.
باید پذیرفت مساله اعتیاد دانش‌آموزان در شهرهای بزرگ و کلان شهرها ازجمله تهران، مسئله‌ای ست که تبدیل به یک بحران جدی شده است. این موضوع به‌عنوان یک معضل در جامعه رشد پیدا کرده و نمی‌توان آن را کتمان کرد. اینکه آماری از میزان دقیق دانش آموزان و حتی دانشجویان معتاد ارائه نمی‌شود، به حل معضل اعتیاد کمک نمی کند.
به گفته سعید معیدفر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه امروز با معضل جدیدی رو به رو هستیم و آن این است که دختران کم سن و سال هم پا به پای پسران در توزیع مواد مخدر فعالیت می‌کنند.
این جامعه‌شناس در گفتوگو با مهر به این نکته اشاره کرد که در بررسی‌های علل گرایش دانش آموزان و دانشجویان به مواد مخدر، موارد متعددی وجود دارد اما کنجکاوی، نبود سرگرمی، فرار از واقعیت‌های زندگی و عدم آگاهی از عواقب مصرف ازجمله دلایل مهم است، مواردی در صورت تمرکز نهادهای آموزشی کشور به‌ویژه آموزش و پرورش قابل درمان است. مسئولان و تصمیم گیران باید باور کند که اعتیاد در کمین دانش آموزان است و برای برون‌رفت از بحران ایجاد شده می‌شود گام مؤثری برداشت. انجام مطالعات دقیق، ارزیابی شرایط موجود و برنامه‌ریزی می‌تواند در حل بحران کنونی اعتیاد دانش‌آموزان و حتی دانشجویان مؤثر باشد.
متأسفانه در سال‌های اخیر کشور با فقر اقتصادی مواجه است که به‌تدریج منجر به فقر فرهنگی خواهد شد؛ اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که مسئولان موظف هستند موضوع اعتیاد دانش آموزان را جدی بگیرند و نگرانی آنها انتشار آمار اعتیاد دانش‌آموزان نباشد بلکه نسبت به این موضوع باشد که چگونه در میدان‌های اصلی و فرعی شهر در حداقل زمان، مواد مخدر در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد؟ بدون تردید مشکل اعتیاد قابل حل است در صورت اینکه برای مواجهه با پذیرش بحران، مطالعه و برنامه‌ریزی صورت گیرد. پنهان کردن آمار درست و دقیق اعتیاد دانش آموزان دانشجویان باعث نمی‌شود این مسئله از چشم‌ها پنهان بماند.
