اشاره شهلا منصوریه اوایل هفته گذشته بود که خبر دو شکارچی غیرمجاز در پارک ملی بخش خبر در منطقه واقع در بافت کرمان خبرساز شد. در پی این ماجرا، تعقیب و گریزی با محیط بانان این منطقه صورت گرفت که در پی آن حادثه ای دردسرساز شد. دو شکارچی غیر مجاز در اثر واژگونی موتورسیکلت، […]
اشاره
شهلا منصوریه
اوایل هفته گذشته بود که خبر دو شکارچی غیرمجاز در پارک ملی بخش خبر در منطقه واقع در بافت کرمان خبرساز شد. در پی این ماجرا، تعقیب و گریزی با محیط بانان این منطقه صورت گرفت که در پی آن حادثه ای دردسرساز شد. دو شکارچی غیر مجاز در اثر واژگونی موتورسیکلت، جان خود را از دست دادند و محیط بانان به اتهام قتل عمد به زندان منتقل شدند. این اتفاق بار اول نبوده و نخواهد بود. همه آنهايي كه دغدغه حفظ محيط زيست دارند به خوبي مي دانند كه خلاهاي قانوني در حمايت از ماموران شكارباني چه بر سر محيط زيست و ماموران پرتلاش حافظ طبيعت آورده است. بعد از سال ها تلاش قرار است بالاخره لايحه حمايت از محيط بانان و جنگل بانان براي دومين بار به صحن مجلس بيايد و اگر اين بار ايرادي بر آن وارد نبود به قانوني جامع و مانع تبديل شود.
تاریخ بر این حادثه گواه است که محیط بانی و جنگل بانی ایران، آبستن حوادث تلخ است. نیروهای انسانی که برای حفاظت از این منابع طبیعی مجبور هستند هزینه های سنگین و گزافی را بپردازند. به گفته نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس لایحه حمایت از محیط بانان در کمیسیون قضایی به اتمام رسیده و به زودی در صحن علنی مجلس بررسی می شود. یحیی کمالی پور امیدوار است با تبدیل سریع تر آن به قانون محیط بانان از مزایای آن بهره مند شوند . وی با تاکید بر اینکه با تصویب لایحه حمایت از محیط بانان تمامی محیط بانان مانند نیروهای مسلح و انتظامی مشمول قانون نحوه بکارگیری سلاح می شوند، ادامه داد: در حال حاضر بکارگیری سلاح برای محیط بانان شفاف نیست و در مواجهه با شکارچیان غیرمجاز برای استفاده از سلاح با مشکلاتی مواجه هستند که در لایحه فرآیند و نحوه استفاده از سلاح تسهیل شده است.
لايحه حمايت از محيط بانان و جنگل بانان
آنگونه که در مقدمه این لايحه آمده است، آمار بالای تلفات انسانی محیط بانی و جنگل بانی در ایران بسیار بزرگ تر از سایر کشورهاست: «تاكنون ۱۱۹ نفر از محيط بانان در جهت حفظ و حراست از محيط زيست كشور جان خود را از دست داده و به شهادت رسيده اند، همچنين ۱۴۵ نفر نيز در درگيري با متخلفان شكار و صيد، مجروح و به درجه جانبازي نائل شده اند». این درحالی است که در آمريكا طي ۹۰ سال گذشته، تلفات حفاظت از محيط زيست كمتر از ۳۰ نفر بوده است كه قريب به اتفاق همان ها، به علت حوادث و سوانح جان خود را از دست داده اند.
بر اساس استاندارد جهاني هر يك هزار هكتار بايد توسط يك محيط بان حفاظت شود. در ايران هر محيط بان از ۶ هزارهكتار حفاظت مي كند. اين در حالي است كه طبق گفته عيسي كلانتري حضور بيش از ۱۸ شبانه روزي محيط بانان در پاسگاه ها و بازگشت تنها ۱۲ روزه به محل زندگي شان شامل ۴۰۰ ساعت كار سخت در ماه مي شود، اما حقوق آن ها حداقلي است و تناسبي ميان كار و در آمد وجود ندارد. البته بحث مالي يكي از مشكلات محيط بانان است و دغدغه اصلي آنها بحث امنيت است كه در خلا قانوني فعلي امكان دفاع از خود را در مقابل شكارچيان غيرمجاز را ندارند.
بيمه هاي محيط بانان
ماجرا و دغدغه های محیط بانان منوط به امروز و دیروز نیست، سال هاست که این محیط بانان با این مسائل دست و پنجه نرم می کنند. حادثه اخیر در پارک ملی خبر در استان کرمان نه تنها برای دوستداران محیط زیست بلکه برای دغدغه مندان عدالت به موضوعی نگران کننده تبدیل شده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور در این زمینه می گوید: بر اساس گزارش هایی که در اختیار داریم، فوت شدگان پس از تیراندازی به محیط بانان در پارک ملی خبر، حین فرار با موتور دچار واژگونی شده و جان خود را از دست داده اند؛ شواهد حکایت از آن دارد که محیط بانان ما مرتکب اشتباهی نشده و حتی در این درگیری، به سوی متخلفان شلیک هم نکرده اند بنابراین انتظار می رود پس از انجام پیگیری های قضایی و انتظامی که در دست اجراست، شاهدی آزادی این ۴ محیط‌بان باشیم. سرهنگ جمشید محبت‌خانی؛ با اشاره به اتهام قتل عمد این چهار محیط بان و بازداشت شدنشان می افزاید: متاسفانه ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه خودروی محیط بانان طی تصادفی عمدی با موتور شکارچیان برخورد کرده و منجر به این حادثه شده در حالی که در بررسی تمام خودروهای محیط زیست منطقه، نشانه ای از تصادف با موتور مشاهده نشده و مشخص است که خودروی محیط‌بانان پس از واژگونی موتور به دلیل فاصله اندک با موتور آن را زیر گرفته است. به گفته فرمانده يگان حفاظت سازمان محيط زيست لايحه حمايت از محيط بانان و جنگل بانان سوم مهرماه سال جاري در كميسيون قضائي تصويب شده و اين لايحه براي بررسي در صحن مجلس شوراي اسلامي به هيات رئيسه ارسال شد اما در روند بررسي ها، هيئت رئيسه مجلس ايراداتي به اين لايحه وارد كرد كه براي اصلاح و رفع اين ايرادات، لايحه مجدد به كميسيون قضایي ارجاع شده است.
وي با بيان اينكه اين لايحه صرفا براي حمايت از محيط بانان و جنگل بانان است، گفت: در بررسي هيئت رئيسه مجلس يكي از ايرادات عمده اين است كه لايحه حمايت از محيط بانان كل يگان هاي حفاظت دستگاه هاي دولتي را هم در صورت تصويب، شامل مي شود و مجلس به اين مورد ايراد گرفته است.
به اعتقاد فرمانده يگان سازمان حفاظت محيط زيست در حال حاضر مشكل اصلی بحث بيمه هاي محيط بانان است؛ بر اساس ماده ۱۳ و ۱۴ قانون به كارگيري سلاح در صورتي كه نيروهاي مسلح با رعايت قانون از سلاح استفاده كنند، پرداخت ديه و خسارت آنها بر عهده سازمان مربوطه است اما چنين قانون و حمايتي براي محيط بانان وجود ندارد و محيط زيست بيشتر براي حل مشكلات بيمه اي محيط بانان پيگيري مي كند تا هم محيط بان ها و هم خانوادهايشان تحت پوشش بيمه قرار گيرند.
