آلودگی منابع آبی جهان، رفته رفته تنوع زیستی را كاهش خواهد داد. آلودگی آب‌ها دلایل خاص خود را دارد که می‌تواند شامل: مواد آلی و فاضلاب‌ها، فلزات، هیدروكربن‌های هالوژندار، مواد حاصل از لایروبی، مواد جامد، پلاستیك‌ها، گرما، آلودگی نفتی و مواد پرتوزوآ باشد. توسعه نامتوازن شهرها، تراکم بیش از حد جمعیت در اکثر نواحی ساحلی، […]
آلودگی منابع آبی جهان، رفته رفته تنوع زیستی را كاهش خواهد داد. آلودگی آب‌ها دلایل خاص خود را دارد که می‌تواند شامل: مواد آلی و فاضلاب‌ها، فلزات، هیدروكربن‌های هالوژندار، مواد حاصل از لایروبی، مواد جامد، پلاستیك‌ها، گرما، آلودگی نفتی و مواد پرتوزوآ باشد. توسعه نامتوازن شهرها، تراکم بیش از حد جمعیت در اکثر نواحی ساحلی، توسعه روزافزون گردشگری و صنعت توریسم، عدم مدیریت صحیح در رابطه با دفع فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی و نیز دفع پسماندها و زباله‌ها در شهرهای ساحلی و مناطق گردشگری از جمله دلایل دیگر آلودگیهای دریایی در ایران به ویزه در حوزه دیاچه خزر به حساب می‌آیند که از پیامد آنها می‌توان به آلودگی شناگاه‌ها و تهدید حیات موجودات زنده از جمله فک خزری و خاویار اشاره کرد.
بر اساس آمار ذخایر خاویار دریای خزر از ۳۰۵ تن در سال ۱۳۶۴ به کمتر از ۳تن در سال ۱۳۹۱و تعداد فک ها از یک میلیون به کمتر از یکصد هزار رسیده است. حضور شانه دار مهاجم، گونه های جدید فیتوپلانگتون، رشد سریع آزولا و به طور کلی افزایش میزان آلودگی ها تنوع زیستی منطقه را با بحران روبه رو کرده است. در میان همه این آلودگیها، حضور ترکيبات دارويی بویژه خانواده آنتی‌بیوتیک‌ها در محيط زيست تهديدی جدی برای بشر تلقـی می‌شود. ورود اين مواد به منابع آبی، سبب آلودگی گياهان، خاک و جانوران شده و مشکلاتی را بـرای بهداشت عمومی ايجاد می‌کند. بنابراین اين امر، تامين تسهيالت تصفيه فاضالب در منابع توليد اين مواد را ضروری می‌نمايد، تا از رها شدن بی‌رويه آنها در محيط زيست جلوگيری به عمل آيد. نتايج نشان داده است که آنتی‌بيوتيک‌هایی که بر اثر مصرف انسان‌ها و دام و طیور وارد آب می‌شوند، در فرآيند تصفيه به صورت کامل حذف نمی‌شوند و در محيط باعث مقاومت ميکروارگانيزم‌ها می‌گردند. تحقیقا نشان داده است که اگرچه غلظت اين مواد در آب در حـد نانوگرم و ميکروگرم است اما ذخيره شدن این ماده در بدن دام و طيور و گياهان امکان ايجاد بيماری بـرای انسان و حيوان را ایجاد می‌کند. آنتی بيوتيک‌ها، گروه بزرگی از مواد دارويی هستند که به طـور گسترده در درمان عفونت های پزشکی، دامپزشکی و غيره مورد استفاده قرار می‌گيرند. به طوری که، حدود ۱۵ مصـرف کـل داروها، مربوط به اين گروه است.
حالا و پس از به صدا درآمدن زنگ خطر محیط زیست جهانی، ایران توجه خود را به کاهش آلودگیها معطوف داشته است.
اقدامات سازمان بنادر در پیشگیری از آلودگی های دریایی
رییس سازمان بنادرودریانوردی کشور در اینباره گفت: تبدیل بنادر کشور به بنادر سبز بر اساس پارامترهای زیست محیطی از طرح های سازمان بنادر و دریانوردی است.
محمد راستاد به مناسبت روز جهانی محیط زیست با اشاره به شعار سازمان بین المللی دریانوردی مبنی بر کشتیرانی ایمن و دریاهای پاکیزه تر، افزود: جمهوری‌اسلامی ایران تاکنون به ۳۳ کنوانسیون بین المللی دریایی ملحق شده است که ۱۴ مورد از آنها در راستای حفاظت از محیط زیست دریایی است. معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه این کنوانسیون ها دو جنبه پیشگرانه ای و واکنشی (مقابله ای) در حفاظت از محیط زیست دریایی دارند، اظهار داشت: طی سال های اخیر، سازمان بنادر و دریانوروی توانسته است اقدمات گسترده‌ای در راستای اجرای این کنوانسیون ها و پیشگیری از آلودگی های دریایی انجام دهد. راستاد در بخش دیگری از سخنان اش در تشریح عملکرد سازمان بنادر و دریانوردی در حفاظت از دریاها و سواحل کشور، جلو گیری از آلودگی هوا توسط کشتی ها از طریق مدیریت بهینه عملکرد و افزایش کارایی انرژی شناورها را یکی از اقدمات بسیار مهم عنوان کرد و از کاهش تولید گاز های گلخانه ای ناشی از فعالیت کشتی ها خبر داد.
سازمان بنادر در ازای دریافت زباله به کشتی‌ها تسهیلات می‌دهد
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، تسهیلات دریافت مواد زائد نفتی و انواع زباله ها به ویژه زباله پلاستیکی از کشتی ها پیش از تخلیه در دریاها، از دیگر اقدمات حمایتی سازمان بنادر در حفظ محیط زیست دریایی است. وی همچنین با تبیین اقدمات سازمان بنادر در حفاظت از سواحل کشور، از عضویت این سازمان در سازمان بین المللی زیرساخت های آبی و تدوین و تصویب طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور خبر داد.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی خرید و تامین انواع تجهیزات پیشرفته مقابله با آلودگی های دریایی به ارزش یک صد میلیون یورو و به کارگیری آنها در نوار ساحلی کشور را به عنوان یکی دیگر از اقدمات بسیار مهم سازمان بنادر در راستای حفاظت از محیط زیست دریایی برشمرد و خاطر نشان کرد: تاکنون ۷ مرکز اصلی مقابله با آلودگی های دریایی در بنادر کشور راه اندازی شده است که به صورت شبانه روزی فعال هستند.
راستاد از طرح در دستور کار تبدیل بنادر کشور به بنادر سبز بر اساس پارامترهای زیست محیطی خبر داد و هدف از ایجاد بنادر سبز از طریق راه اندازی ایستگاه های پایش برخط مبتنی بر پارامترهای زیست محیطی را تعادل بین محیط زیست و فعالیت های دریایی دانست. اما به طور کلی منابع آلودگی آب ها در جهان چه هستند؟ پرسشی که پاسخ به آن در ادامه ذکر شده است.
منابع آلاینده‌های آبی:
فضولات انسانی و حیوانی حاوی باکتری و نیترات: نیترات و باکتری دو ماده آلاینده مهم هستند که فضولات انسانی و حیوانی یافت می‌شوند. چاه‌های فاضلاب و سپتیک تانک‌ها می‌توانند باعث آلودگی باکتریایی و نیتراتی آب شوند. همچنین دام‌داری‌‌های که مقدار زیادی از حیوان را نگهداری می‌کنند. هم سیستم‌های سپتیک تانک و چاه‌های فاضلاب و هم فضولات حیوانی باید طوری مدیریت شوند که از آلودگی جلوگیری شود. محل‌های جمع‌آوری فاضلاب و زباله‌ها نیز می‌توانند منشا آلودگی باشند.
پساب دارویی: در سال‌هاي اخير، پساب دارویی بسیار پر اهمیت شده است چراکه باقيمانده هاي دارويي بعنوان يكي از بحث برانگيزترين مسائل در حيطه علوم زيست محيطي مطرح شده است. بيش از ۳۰۰۰ ماده شيميايي مختلف، كه مطابق جدول زیر طبقه بندي شده اند، بعنوان دارو براي انسان، دام، كشاورزي و غيره شناخته شده است. در اين ميان آنتي بيوتيك ها با مصرف جهاني ۱۰۰۰۰۰تا ۲۰۰۰۰۰تن در ســال، گروهي از تركيبات دارويي هســتند كه به شــكل قابل توجهي، براي كنترل عفونتهاي انســاني مورد استفاده قرار ميگيرند. آنتي بيوتيك ها، حدود ۱۵در صد از كل تركيبات دارويي را به خود اختصاص مي دهند. بر اساس مطالعات انجام شده، ايران به علت تجويز و استفاده بي‌رويه، رتبه نخست مصرف آنتي بيوتيك ها را در دنيا دارد.
فلزات سنگین: فعالیت‌هایی مانند حفر معدن و ساختمان‌سازی ممکن است مقادیر زیادی از فلزات سنگین را به منابع آب زیرزمینی مجاور وارد کند. برخی از باغ‌های قدیمی ممکن است حاوی مقادیر زیادی آرسنیک باشند که زمانی به عنوان آفت‌کش به کار می‌رفت. این فلزات در مقادیر بالا برای سلامتی خطرناک هستند.
کودها و آفتکشها: کشاورزان برای افزایش رشد محصولات وجلوگیری از آسیب حشرات از کودها و حشره‌کش‌ها استفاده می‌کنند. این ترکیبات همچنین در باغ‌های حومه شهر نیز به کار می‌رود. مواد شیمایی در این ترکیبات ممکن است نهایتا به آبهای زیرزمینی راه یابد. این نوع آلودگی به انواع و مقادیر مواد شیمیایی مورد استفاده و کاربرد آنها بستگی دارد. شرایط محیطی محلی مانند نوع خاک یا میزان بارش باران و برف فصلی نیز بر این نوع آلودگی موثر است.
بسیاری از کودها حاوی اشکالی از نیتروژن هستند که می‌تواند به صورت ماده زیانبار نیترات درآید.این نیترات به سایر منابع نیترات که در بالا ذکر شد،اضافه می‌شود. برخی از سیستم‌های زهکشی زیرزمینی در کشاورزی کودها و آفتکشها را در خود جمع می‌کنند. این آب آلوده می‌تواند باعث آلودگی آبهای زیرزمینی و نهرها و رودخانه‌های محلی شود. به علاوه مواد شیمیایی مورد استفاده برای نابود کردن حشرات و سایر بندپایان مزاحم در ساختمان‌ها نیز ممکن است آلاینده باشد.
مواد و فاضلاب‌های صنعتی: بسیاری از مواد شیمیایی زیانبار به طور گسترده‌ای در صنایع و کارخانجات محلی هب کار می‌روند. این مواد ممکن است اگر به درستی دفع نشوند، باعث آلودگی آب آشامیدنی شوند.
