همان سالی که آذربایجانی ها میزبانی چهارمین دوره بازی های کشورهای اسلامی را در اختیار گرفتند تلاش های خودشان برای ثبت این رشته ورزشی به نام خودشان را آغاز کردند.آنها حتی همان زمان یک شیطنت هم کردند.آنها در سایت رسمی بازی ها و در گزارشی از ورزش زورخانه‌ای مبدا این رشته را به آذربایجان نسبت […]
همان سالی که آذربایجانی ها میزبانی چهارمین دوره بازی های کشورهای اسلامی را در اختیار گرفتند تلاش های خودشان برای ثبت این رشته ورزشی به نام خودشان را آغاز کردند.آنها حتی همان زمان یک شیطنت هم کردند.آنها در سایت رسمی بازی ها و در گزارشی از ورزش زورخانه‌ای مبدا این رشته را به آذربایجان نسبت دادند. در این گزارش ذکر شده بود که طبق واقعیت‌های تاریخی منبع ورزش ملی آذربایجان ورزش زورخانه‌ای است که اساس آن به ۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد که به دست پوریای ولی چارچوب مشخصی گرفت! آن زمان و پس از پیگیری های زیاد،آذربایجانی ها مجاب شدند تا این اشتباه فاحش(که مشخص بود عمدی بوده است)را روی سایت بازی ها اصلاح کنند اما پس از گذشت این همه سوال مشخص شد که از همان زمان برای سند زدن ورزش های پهلوانی و زورخانه ای به نام خودشان برنامه داشته اند.۴نوامبر۲۰۲۱(۱۳ آبان ۱۴۰۰)بود که آذربایجانی ها با سند سازی درخواست ثبت این رشته به عنوان میراث فرهنگی این کشوررا ارایه کردند تا پس از گذشت تقریبا یک سال این رشته را به نام خودشان سند بزنند.نکته ای که درد آور است و از همه جاتب تر این است که آذربایجانی ها حتی فدراسیون ورزش زورخانه ای هم ندارند.
اما چه اتفاقی می افتد که پس از ۱۲ سال یونسکو آذربایجان را به رسمیت می شناسد و این رشته ورزشی را به نام آنها ثبت می کند؟آیا این غیر از خواب و غفلت مسئولان ورزش کشور است؟ این تقریبا به یک رویه تبدیل شده است که هر سال در سالگرد ثبت آیین های پهلوانی زورخانه ای نه تنها فعالیت ویژه ای در ایران انجام نمی شود بلکه حتی یک پیام تبریک هم روی سایت این فدراسیون گذاشته نمی شود تا به همین راحتی آذربایجانی ها نخستین رشته ورزشی در ایران که ریشه در فرهنگ و سنت ایرانی دارد را به نام خودشان سند بزنند.
توضیحات وزارت میراث درباره ثبت«فرهنگ پهلوانی» به نام آذربایجان
به نقل از روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مصطفی پورعلی ـ مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی ـ درباره ثبت واکنش‌برانگیز پرونده «فرهنگ پهلوانی» به نام جمهوری آذربایجان، یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران، آیین پهلوانی و زورخانه‌ای را به طور رسمی در سال ۸۹(سال ۲۰۱۰ ) در فهرست میراث فرهنگی ناملموس جهانی یونسکو ثبت کرده است.
او افزود: کُشتی پهلوانی در ایران هم انواعی دارد، مثلا کشتی چوخه، کشتی مازندرانی و کشتی گیله مردی. به‌دلیل محدودیت‌های یونسکو در سهمیه‌بندی هر کشور برای ثبت‌های سالانه جهانی، مناسب این است که همه این موارد در یک پرونده با عنوان جامع ثبت شوند که بحمدالله ایران این اقدام مهم را۱۲ سال پیش انجام داده است.
پورعلی سپس اظهار کرد: اینکه جمهوری آذربایجان پرونده‌ای قریب (نزدیک) به عنوان و موضوع پرونده ایران را ثبت کرده است، از منظر کنوانسیون یونسکو در حوزه میراث فرهنگی ناملموس، نه تنها خللی به پرونده ایران وارد نمی‌کند، بلکه بر ترویج بیشتر این عنصر فرهنگی ناملموس تاکید دارد.او بیان کرد: پرونده آذربایجان، ملی است. طبق ضوابط یونسکو هر کشوری می‌تواند عناصر فرهنگی ناملموس خود را ثبت کند و این تعارضی با عناصر دیگر کشورها ندارد. کشتی پهلوانی و آیین‌های زورخانه‌ای که فدراسیون بین‌المللی آن هم در تهران مستقر است، در گستره کشورهای کثیری ظهور و بروز دارد. این جای افتخار است که یک داشته فرهنگی ایران در چنین گستره‌ای زنده است، برای مثال ازبکستان هم می‌تواند در سال آتی چنین کاری را انجام دهد. به‌هرحال این کشورها همه دارای کشتی و آیین‌های پهلوانی هستند.
او تاکید کرد: باید تاکید شود که میراث ناملموس زنده است و متعلق به همه مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. ثبت یک عنصر در فهرست میراث جهانی ناملموس برای هیچ کشوری ایجاد مالکیت نمی‌کند. پس آذربایجان با ثبت فرهنگ پهلوانی مالک آن عنصر
نخواهد شد.
او افزود: هرچند که یونسکو کشورها رو به تدوین پرونده مشترک تشویق می‌کند، ولی الزامی وجود ندارد که برای مثال آذربایجان به پرونده ایران ملحق شود. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) روز پنجشنبه از ثبت «فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای» به نام جمهوری آذربایجان در فهرست میراث ناملموس بشری خبر داد.
این در حالیست که کشورمان برای ثبت این رشته ورزشی به نام خود تلاش زیادی داشته و فدراسیون بین‌المللی ورزش‌های زورخانه‌ای نیز در سال ۱۳۸۳ با حضور نمایندگان بیش از ۲۱ کشور جهان در تهران تأسیس و رسماً آغاز به کار کرده است .
سال هاست که ایران برای جهانی کردن ورزش زورخانه ای هزینه هایی کرده است .
فدراسیونی که بین المللی آن را ثبت کرده ایم و سالانه هزینه های زیادی را برای آن می دهیم ، حالا اگر شکایتی هم شود شاید در نهایت کار را به اینجا برساند که مثل چوگان ،آذربایجان هم در رشته زورخانه ای شریک ایران شود! چند سال قبل بود که آذربایجانی ها در اقدامی مشابه،چوگان را هم به نام خودشان به ثبت رساندند.آن زمان واکنش رسانه ها مسئولان ورزش را از خواب غفلت پراند و در نهایت آذربایجانیها مجبور شدند چوگان قره باغ را ثبت کنند و میراث ملی ما شریک پیدا کرد!
