مائده مطهری‌زاده مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که از زمان پولی شدن کیسه‌های پلاستیکی در مغازه‌های انگلستان در سال ۲۰۱۵، میزان کیسه‌های پلاستیکی رها شده در سواحل این کشور در حدود۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. به هر طرف که نگاه می‌کنیم، یکی از انواع آن را می‌یابیم. از وسایل اسباب‌بازی و ورزشی گرفته تا لوازم […]
مائده مطهری‌زاده
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که از زمان پولی شدن کیسه‌های پلاستیکی در مغازه‌های انگلستان در سال ۲۰۱۵، میزان کیسه‌های پلاستیکی رها شده در سواحل این کشور در حدود۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
به هر طرف که نگاه می‌کنیم، یکی از انواع آن را می‌یابیم. از وسایل اسباب‌بازی و ورزشی گرفته تا لوازم منزل و …، همگی ردپایی از پلاستیک را در خود دارند.
پلاستیک‌هایی که بنا به تحقیقات انجام گرفته در این باره، ۱۰۰۰ سال و بلکه چیزی بیشتر از این زمان طول می‌کشد تا در طبیعت تجزیه شود.
خيلي از زباله‌هايي که ما بي‌محابا در طبيعت رها مي‌کنيم غذاي پرندگان و حيواناتي مي‌شود که فکر مي‌کنند طعمه يا غذايي پيدا کرده‌اند. سر بطري يا يک بسته‌بندي کوچک پلاستيکي يا چيزهاي ديگر به آساني باعث مرگ تعداد زيادي از پرندگان و حيوانات مي‌شود. اگر تا ديروز اين يک تصوير از آينده‌اي دور بود که انسان‌هاي بعد از ما دچار کمبود منابع حياتي براي ادامه زندگي‌شان مي‌شوند اکنون در زماني قرار داريم که اين آينده دور سهم فرزندان ما خواهد شد.
آری.این پلاستیک بدبو که از ماده‌ای سیاه به نام نفت ساخته می‌شود، اکنون برای ادامه حیات، راهی در تمامی ابعاد زندگی‌مان پیدا کرده است تا جایی که امروزه، زندگی بدون پلاستیک، امری ناممکن می‌نماید.
پلاستیک‌های بی سروپایی که سراپای زندگانی‌مان را گرفته‌اند و برای دور ریختن تمامی مشتقات آن از زندگی‌مان، احتمالا می‌بایست، بسیاری از وسایل و ضروریات را دور ریخته و همه چیز را از نو بسازیم.
۴٪ نفت تولیدی در جهان برای تولید مواد پلاستیکی به کار گرفته می‌شود و ۴٪ دیگر در کارخانه‌های پلاستیک‌سازی مصرف می‌شود. این یعنی صنعت پلاستیک عمیقا به منابع فسیلی وابسته است. نکته مهم دیگر این است که میانگین رشد تولید پلاستیک در جهان از رشد بازیافت (recycling) آن بیشتر است. این یعنی هر ساله میلیون‌ها تن پلاستیک به صورت زباله به جایگاه‌های دفن زباله (landfills) فرستاده می‌شوند یا به صورت ذرات ریز در اقیانوس‌ها پخش می‌شوند.
یکی از دلایل افزایش مصرف پلاستیک در جهان (به ویژه از ۱۹۷۰ به این سو) این است که پلاستیک به تدریج جایگزین مواد دیگر نظیر شیشه، فلز یا کاغذ شده است. روندی که به خصوص در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی بارز بوده است و این یعنی هرقدر که به جلو می‌رویم، با توجه به آشکار شدن ابعاد آسیب‌زننده استفاده از این ماده شیمیایی، به جای محدود کردن استفاده از پلاستیک، روز به روز بر میزان بهره‌گیری از این ماده مضر به حال طبیعت، در مواد تشکیل‌دهنده لوازم و ابزار مختلف، بیشتر و بیشتر می‌شود.
به همه اینها مقاومت تولیدکنندگان در برابر کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی را نیز باید اضافه کرد. دوم اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست، طی یک نشست خبری به مناسبت (روز زمین پاک)، در مورد میزان دقیق مصرف کیسه‌های پلاستیکی در کشور تصریح کرد: متاسفانه مقدار مصرف پلاستیک به طور دقیق مشخص نیست، چون بخشی از تولیدات صادر می‌شود و بخشی به مصرف داخلی می‌رسد اما واضح است که روند مصرف پلاستیک در کشور ما با کشورهای پیشرفته بسیار متفاوت است.
علی مریدی با اشاره به اینکه متاسفانه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران، تعداد زیادی کیسه پلاستیکی، بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد، در حالی‌که در کشورهای پیشرفته برای پلاستیک مالیات و هزینه در نظر گرفته شده است؛ این مسئله را به نوعی دارای خاصیت بازدارندگی در مصرف کیسه‌های پلاستیکی و افزایش مصرف کیسه‌های پارچه‌ای دانسته و در خصوص اقدامات سازمان حفاظت محیط‌زیست به منظور کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در کشور اظهار کرد: در دوره دولت یازدهم، موضوع کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی را پیگیری کردیم و آئین‌نامه‌ای نیز در این زمینه تهیه شد؛ در حال حاضر در مرحله مذاکره با وزارت صنعت هستیم و البته با توجه به اینکه این آئین‌نامه در تولید و مصرف کیسه‌های پلاستیکی تاثیرگذار است، بی‌شک، با مقاومت‌هایی از سوی تولیدکنندگان نیز مواجه خواهیم بود.
همچنین بر اساس اظهارات یک کارشناس محیط‌زیست، کشور ما در دنیا جزء ۵ کشور اول در زمینه مصرف سرانه پلاستیک است و بنابراین، بایستی اقدامات لازم برای کاهش استفاده از ظروف پلاستیکی و استفاده از ظروف «زیست‌تخریب‌پذیر» یا همان ظروف گیاهی انجام شود.
همه اینها درحالی‌ست که ما می‌توانیم با بکارگیری چند استراتژی ساده، همچون، استفاده از ظروف غیرپلاستیکی، عدم استفاده از مواد غذایی فریز شده، استفاده از تمیزکننده‌هایی که دارای منشاء غیرپلاستیکی هستند و عدم استفاده از ظروف نچسب (تفلون) و … رهاسازی زباله در طبیعت را دست‌کم به تاخیر بیندازیم.
