نیلوفر منصوری دبیر گروه گردشگری با گذشت یک دهه از نخستین اظهارنظرها درباره طرح تاسیس وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، هنوز هم این سازمان در کش و قوس این پروسه قرار دارد. با وجود اینکه مجلس با طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه موافقت کرد، اما این طرح […]

نیلوفر منصوری
دبیر گروه گردشگری
با گذشت یک دهه از نخستین اظهارنظرها درباره طرح تاسیس وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، هنوز هم این سازمان در کش و قوس این پروسه قرار دارد. با وجود اینکه مجلس با طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه موافقت کرد، اما این طرح برای بار دوم در شورای نگهبان متوقف و رد شد. چندی پیش نیز این شورا به دو دلیل «بار مالی» و «مغایرت برخی قوانین این سازمان با موازین شرعی» این طرح را رد کرد. حال نایب رئیس کمیسیون فرهنگی می گوید که اگر در نهایت تشخیص شورای نگهبان مغایرت با اصل ۷۵ باشد موضوع در تشخیص مصلحت بررسی می‌شود.

طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه، همانند طرح های دیگر، موافقان و مخالفان خود را داشته و دارد و هر یک از گروه ها نظراتی را درباره این طرح مطرح می کنند. موافقان طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اعتقاد دارند تصویب این طرح، سازمان را از حیات خلوت دولت بودن خارج کرده و سبب می‌شود برای انتخاب وزیر دقت بیشتری به عمل‌ آید اما در جناح مقابل، مخالفان طرح معتقدند تمرکز طرح وزارتخانه شدن بیشتر بر حوزه گردشگری بوده و سایر معاونت‌های این سازمان، از جمله معاونت میراث فرهنگی و صنایع دستی، مورد غفلت واقع شده‌اند.
حال شورای نگهبان این طرح را برای بار دوم در سال جاری رد کرد. چندی پیش نیز این شورا به دو دلیل بار مالی و مغایرت برخی قوانین این سازمان با موازین شرعی این طرح را رد کرده بود. سخنگوی شورای نگهبان با تایید این خبر از اعاده این مصوبه به مجلس جهت اصلاح خبر داد. به گفته عباسعلی کدخدایی این مصوبه برای اصلاح به مجلس اعاده شده است.

وزارتخانه یا سازمان؟!
نماینده مردم تهران نیز درخصوص رد شدن این طرح توسط شورای نگهبان، به بحث ماده ۷۵ و داشتن بار مالی اشاره کرد و گفت: با این حال نمایندگان مجلس همچنان تاکید دارند که این طرح هیچ بار مالی برای دولت ندارد و تمامی ساختار وزارتخانه‌ای در سازمان میراث‌فرهنگی در سراسر کشور وجود دارد.
به گفته پروانه سلحشوری؛ شاید تنها بار مالی در تبدیل سازمان میراث‌فرهنگی به وزارتخانه تعویض نام تابلوهای این سازمان باشد که می‌توان تا پایان برنامه نیز در مصوبه‌ای تابلوهای فعلی را حفظ کرد یا روی نام سازمان در تابلوها عنوان وزارتخانه را چسباند.
آنگونه که ناظر سابق مجلس در شورای‌عالی میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، گفت: نمایندگان مجلس در تلاش برای برگزاری جلساتی با شورای نگهبان هستند تا نظر مثبت این شورا برای تبدیل سازمان میراث‌فرهنگی به وزارتخانه را جلب کنند. فکر می‌کنم دوستانی که در شورای نگهبان هستند کمک کنند که در مورد سازمان میراث فرهنگی نیز همان اتفاقی که برای وزارت ورزش و جوانان اتفاق افتاد، ایجاد شود و این سازمان به وزارتخانه تبدیل شود.
سلحشوری با یادآوری اینکه سازمان میراث‌فرهنگی به دلیل آنکه یک حوزه پرخطر است، نیازمند نظارت ویژه مجلس است، افزود: نمایندگان نیز تلاش می‌کنند تا در نشست ویژه با شورای نگهبان اهمیت تبدیل این سازمان به وزارتخانه را به آن شورا منتقل کنند و نظر مثبت شورای نگهبان برای تایید مصوبه اصلاح شده مجلس در طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه را جلب کنند.

سوءتفاهم موجب رد طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی شد
در همین زمینه، برخی معتقد هستند که یک اشتباه موجب رد شدن طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شورای نگهبان شده است. سیده فاطمه ذوالقدر در این خصوص گفت: اشتباهی که مجلس در طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرد این بود که اصلا نباید به «بار مالی» و «محل تامین آن» می‌پرداخت.
به گفته نماینده مردم تهران در مجلس، در متن طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تاکید شده «از چارت سازمانی، امکانات و دارایی‌های مادی و نیروی انسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تشکیل این وزارتخانه استفاده خواهد شد» اما ایراد شورای نگهبان این است که اگر این طور است چرا عبارت «تامین بار مالی» در طرح مذکور قید شده است؟
وی با بیان اینکه برای رفع این سوء تفاهم شورای نگهبان نیاز به رایزنی بیشتر با اعضای این شوراست، گفت: کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با دعوت از نمایندگان شورای نگهبان و انجام رایزنی و ارائه توضیحات بیشتر به آنان تمام تلاش خود را معطوف به حل سوء تفاهم به وجود آمده خواهد کرد اما اگر به هر دلیل نتوانیم نظر مساعد شورای نگهبان را جلب کنیم طرح برای رفع ایرادات شورا در دستور کار کمیسیون تخصصی و صحن علنی مجلس قرار خواهد گرفت و از آنجا که رای دو سوم نمایندگان پای طرح است، مجلس بر نظرش پافشاری خواهد کرد و برای تصمیم‌گیری به مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهد رفت. وی در خصوص موضع مسئولان میراث فرهنگی نسبت به وزارتخانه شدن سازمان اظهار کرد: برای مسئولان سازمان از ابتدا چندان فرقی نداشت و موضع روشنی نداشتند و رفتاری بینا بین در پیش گرفتند.
ذوالقدر ادامه داد: بیشتر نمایندگان به دنبال احقاق حق ملت و رفع مشکلات آنها هستند. در خصوص پیگیری مجلس برای وزارتخانه شدن سازمان هم هدف، استفاده از پتانسیل گردشگری برای اشتغال و ارزآوری برای کشور است.
وی متذکر شد: در حوزه‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم مردم، رسانه‌ها، فعالان مدنی، کارشناسان و متخصصان، باستان‌شناسان، جوانان و… مطالباتی دارند. نسبت به وضعیت میراث فرهنگی ابراز نگرانی می‌کنند یا خواهان رونق گردشگری و گسترش هنرهای سنتی و اشتغالزایی در این حوزه‌ها هستند. اگر این سازمان وزارتخانه شود وزیر باید نسبت به کم و کاستی‌ها پاسخگو باشد، مدیران و معاونان باید پاسخگو باشند و این به نفع هر سه حوزه است.

نشست توجیهی با شورا
همچنین در این خصوص، مهرداد لاهوتی، نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: باتوجه به ایراداتی که شورای نگهبان از طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گرفته، نشستی با اعضای شورای نگهبان خواهیم داشت تا درصدد توضیح و توجیه آنها در این خصوص برآییم.
عضو هیات رئیسه فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری مجلس تصریح کرد: زمانی که ایرادی به یکی از طرح‌های مدنظر نمایندگان مجلس گرفته می‌شود، این امکان وجود دارد تا بتوانیم درخصوص این ایرادات توضیح دهیم. از این رو ما نیز قصد داریم اعضای شورای نگهبان را در این خصوص توجیه کنیم.
به گزارش روزنامه جمله، مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برخلاف بدنه این سازمان تقریباً مخالف وزارتخانه شدن این سازمان بوده‌اند. هر چند به نظر می‌رسد در دوران ریاست علی اصغر مونسان او و تیمش چندان نسبت به وزارتخانه شدن سازمان بی‌تمایل نبوده‌اند اما با توجه به نوع وزارتخانه شدن که نه به لحاظ ساختاری و نه به لحاظ مالی و منابع انسانی نمی‌توان تغییری در نحوه اداره کردن این سازمان به ویژه گردشگری که مورد توجه دولت و مجلس است ایجاد کرد، دولتی‌ها نسبت به وزارتخانه شدن رغبتی ندارند.