احسان اسقایی چند روز پیش بود که سخنگوی شورای نگهبان از همه پرسی سخن به میان آورد. البته این بار همه پرسی مربوط به تغییر نظام از ریاست به پارلمانی، موضوع مورد بحث وی نبود. این بار مسئله به رأی عمومی گذاشتن FATF در رسانه‌ها مطرح شده است که سخنگوی شورای نگهبان واجب دانست به […]
احسان اسقایی
چند روز پیش بود که سخنگوی شورای نگهبان از همه پرسی سخن به میان آورد. البته این بار همه پرسی مربوط به تغییر نظام از ریاست به پارلمانی، موضوع مورد بحث وی نبود. این بار مسئله به رأی عمومی گذاشتن FATF در رسانه‌ها مطرح شده است که سخنگوی شورای نگهبان واجب دانست به عنوان نهادی که بخشی از فرآیند برگزاری همه پرسی است، در مورد آن نظر دهد. کدخدایی گفته هرچند می‌توان در مواردی به آرای عمومی و همه پرسی مراجعه کرد اما لزومی ندارد که در این مورد از همه پرسی استفاده شود. بعد از مطرح شدن امکان عدم تصویب بخشی از اف ای تی اف در مجمع تشخص مصلحت نظام این مورد در رسانه‌ها مطرح شده که اگر دولت اصرار دارد که ایران به اف ای تی اف بپیوند و از سوی دیگر مجلس نیز بر این مهم تاکید دارد و نهادهای امنیتی نیز با تصویب آن مشکلی ندارند، می‌توان این موضوع را در معرض آرای عمومی گذاشت. در این رابطه «جمله» با دکتر علی نجفی توانا، استاد دانشگاه و رئیس اسبق کانون وکلا به گفت و گو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
عضویت ایران در اف ای تی اف با برخی ایرادات از سوی مجامع قانون گذاری با چالش‌هایی روبرو شده است این در حالی است که دولت تاکید بر تصویب آن برای بر قراری رابطه مالی بین بانک‌های ایران و اروپایی دارد. آیا عضویت ایران در اف ای تی اف ضروری است؟
سازمان‌ها، قواعد، کنوانسیون‌های مختلفی در جهان وجود دارد که کشورها برای رسیدن به مقصودی مشترک آنها را به وجود آورده و سایر دولت‌ها را ترغیب به عضویت در آن می‌کنند. ایران نیز به عضویت چندین کنوانسیون و سازمان بین المللی در آمده است تا به مهره‌ای اصلی در تصمیم سازی های آینده نظام جهان تبدیل شود. در این میان هستند کنوانسیون‌هایی که با منافع ملی دولت‌ها مطابقت ندارند. از این رو در کشورهایی که با حساسیت به این موارد نگاه می‌شود با حق شرط در مورد عضویت در این پیمان نامه‌ها و سازمان‌ها و کنوانسیون‌ها تصمیم گیری می‌شود. در ایران نیز مانند چین و روسیه حساسیت‌هایی وجود دارد که به لحاظ حقوقی این حساسیتها تا حدودی قابل پذیرش و بررسی است.
کنوانسیون‌های اف ای تی اف و پالرمو بر چه اساس به وجود آمده و چرا عضویت در آن برای تداوم رابطه به جهان خارج جدی است؟
کنوانسیون پالرمو و سی اف تی در واقع از یک سو مربوط به شفاف سازی و به نوعی شناخت مبداء و مقصد فعالیت‌های اقتصادی با هدف جلوگیری از پولشویی و عدم استفاده از پول‌های کثیف می شود و از طرف دیگر باعث جلوگیری از کمک به گروه‌ها و سازمان‌هایی است که مبادرت به فعالیت‌های تروریستی می‌کنند. از این رو کشورهای جهان برای اینکه پول های کثیف وارد چرخه تجارت بین کشورهای جهان نشود و از سوی دیگر پول کثیف و پیش بینی نشده ناشی از تجارت های نا مطلوب مانند مواد مخدر وارد اقتصاد آنها نگردد، این کنوانسیون‌ها را به وجود آورده‌اند.
وضعیت پذیرش این دو کنوانسیون توسط کشورهای جهان در حال حاضر چگونه است؟
واقعیت آن است که اگر لیست کشورهای جهان در این ارتباط را مورد کنکاش قرار دهیم، اکثر کشورهای جهان این سند و اسناد دیگر را امضا کرده‌اند. در کشور ما نیز در بخش ارتباط سازمانی با اف ای تی اف و پالرمو نوعی چالش و چند دستگی در بین سیاستمداران و مسئولین کشور به وجود آمده است. که به نظر می‌رسد اگر مصلحت را در این مورد در اولویت قرار دهیم این مساله نیز قابل حل است. زیرا قرار است ایران به عضو تاثیرگذار در منطقه تبدیل شود.
مخالفان بر امکان وجود ضرر برای کشورمان از عضویت در این کنوانسیون‌ها سخن به میان می‌آوردند. این ادعاها تا چه میزان جدی است؟
هیچ گاه از شفافیت ضرر نخواهیم کرد. سازمان‌ها تروریستی جهانی مانند القاعده و ده‌ها گروهک تروریستی دیگر را هم ما به عنوان گروهک‌های تروریستی پذیرفته‌ایم و اتفاقا ایران در صف مقدم برای مقابله با این سازمان‌ها قرار دارد. در حال حاضر نیز باید با حفظ برخی استانداردها از مواضع خود حمایت کنیم. آنگاه الحاق به این اسناد و همکاری با سازمان‌های بین المللی در این زمینه به نفع ما خواهد شد. مخالفان، مخالفت اصولی با اف ای تی اف ندارند بلکه در این زمینه نگرانی دارند. مخالفت آنها از سر روحیه مقابله با امپریالیسم و کشورهایی است که نگاه تک بعدی دارند و از قواعد جهانی سود می برند.
در این زمینه برخی با توجه به مخالفت ها با اف ای تی اف مساله ارجاع آن به رفراندوم را مطرح می‌کند تا چه میزان این مهم ضروری است؟
واقعیت آن است که برای برون رفت از این شرایط تصور نمی‌شود که نیازی برای ارجاع امر به افکار عمومی و به نوعی به رفراندوم باشد. مراجعه به رفراندوم در مسائل مهمی است که قانون اساسی در مورد آنها دست را باز گذاشته و جایی که دولت به تنهایی قدرت تصمیم گیری ندارد و نیازمند افکار عمومی است، می‌توان به آرای عمومی مراجعه کرد. در این مورد اخیر نیز با توجه به اینکه مجلس که عصاره ملت است و آن قانون را به تصویب رساند است، به نظر می‌آید وتو کردن این مصوبه با توجه به اینک دولت در مناسبات اقتصادی خود با مشکلاتی روبرو خواهد شد، مناسب نیست.
اگر به عضویت اف ای تی اف در نیاییم چه مشکلی به وجود می‌آید؟
اگر به عضویت اف ای تی اف در نیاییم از مشوق‌های بین المللی در زمینه تجارت جهانی بی بهره خواهیم بود. بنابراین ضرورتی اجتماعی و سیاسی است که این مساله حل شود. از این منظر نگرانی برخی از مسئولین قابل دفاع است اما در عالم خارج گاهی باید برخی قواعد را بپذیریم که با توجه به مشکلات کنونی مردم دچار مشکلات بیشتر نشوند. از این رو بحث نماینده محترم شورای نگهبان بحثی از قانونی است. اما با توجه به برخی نگاه‌ها به نظر می رسد سخن گفتن از رفراندوم برای فرار از پذیرش مسئولیت‌و انداختن توپ در زمین مردم است.
