اشاره شهلا منصوریه دبیر گروه اجتماعی سنت قدیمی خانه تکانی که همواره در روزهای آخر سال انجام می شود. این رسم، یکی از سنت های دیرینه ایرانی ها برای استقبال از نوروز محسوب می شود که با همه آداب و رسوم و زیبایی های خاصی که دارد گاه بی توجهی به برخی نکات و ناآگاهی، […]

اشاره

شهلا منصوریه
دبیر گروه اجتماعی
سنت قدیمی خانه تکانی که همواره در روزهای آخر سال انجام می شود. این رسم، یکی از سنت های دیرینه ایرانی ها برای استقبال از نوروز محسوب می شود که با همه آداب و رسوم و زیبایی های خاصی که دارد گاه بی توجهی به برخی نکات و ناآگاهی، مخاطرات و دردسرهایی نیز برای اعضای خانواده ایجاد می کند. در این میان فعالیت بی وقفه، مستمر و بی احتیاطی در نظافت و پاکیزگی منازل گاه مشکلاتی را برای اعضای خانواه به ویژه بانوان خانه دار ایجاد می کند در حالی که می توان تنها با اندکی توجه و آگاهی از پیش آمد اتفاق های ناخوشایند جلوگیری کرد.

«تمام عضلاتم درد مي کند، بدنم آن قدر خسته و کوفته است که انگار يک تريلي هجده چرخ از روي آن رد شده است…» شنيدن جملاتي از اين دست در هفته هاي پاياني سال و پس از چند روز فعاليت شديد خانه تکاني بسيار آشنا به نظر مي رسد. در واقع، انجام کارهايي مانند بلندکردن اجسام سنگين، قرارگرفتن در وضع ثابت مانند ايستادن طولاني مدت يا ماندن طولاني در وضعيت خميده، بالانگهداشتن طولاني دست ها و وجود مشکلات قبلي، اسکلتي و عضلاني در حين خانه تکاني مي تواند موجب بروز دردهاي عضلاني و مفصلي شود.
یک متخصص فيزيوتراپي با تاکيد بر اين که نداشتن آمادگي جسماني مناسب و رعايت نکردن اصول ارگونومي و ابزار نامناسب، امکان بروز مشکلات اسکلتي عضلاني را حين خانه تکاني بيشتر مي کند، مي گويد: البته امکان سقوط از نردبان يا پيچ خوردگي مفصلي نيز از ديگر خطرات بالقوه در حين خانه تکاني است.
دکتر ايرج عبداللهي، مي افزايد: انجام حرکات مکرر و طولاني طي خانه تکاني ممکن است موجب آسيب هاي بافت نرم از جمله کشيدگي عضلاني و تاندوني و تجمع اسيد لاکتيک در عضلات شود، بويژه اگر فرد از آمادگي جسماني خوبي برخوردار نباشد. البته اين موارد بيشتر در ستون فقرات و کتف، شانه و دست ها بيشتر خود را نشان مي دهد.

آسیب‌های خانه‌تکانی به ارگونومی بدن
کارشناس ارگونومی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز به رعایت نکاتی در جلوگیری از افزایش بروز آسیب‌های برگشت‌ناپذیر در خانه تکانی‌های اشاره کرد و گفت: برای پیشگیری از بروز آسیب‌ها در حین خانه‌تکانی به افراد توصیه می شود که قبل از انجام هر کار ابتدا فکر کنید چگونه می‌توانید کار را راحت‌تر و ایمن‌تر انجام دهید. در هنگام کار برای جلوگیری از لیز خوردن، به‌هیچ‌عنوان از دمپایی استفاده نکنید و تا حد امکان از ابزار و تجهیزات مناسب مثل جاروهای دسته‌دار، تی و … برای انجام کارها استفاده کنید. حتماً از وسایل و تجهیزات کمکی و استاندارد نظیر مچ‌بند، زانوبند، دستکش، کمربند، ماسک و … استفاده کنید. مهندس مصطفی خدابخشی در ادامه افزود: در هنگام کار کردن از زانو زدن و کار کردن بیش از ۲ ساعت در یک روز خودداری کنید. از کار کردن در حالت خمیده، چرخش گردن و پشت و کمر و همچنین زانو برای بیش از ۲ ساعت در یک روز کاری خودداری کنید. از بلند کردن دست و بازو بالاتر از حد شانه یا جابجایی در وضعیت یادشده برای بیش از ۲ ساعت در یک روز کاری خودداری کنید. وی تأکید کرد: قبل از بلند کردن بار با برداشتن گوشه آن، وزن بار را برآورد کنید و اگر جسم موردنظر خیلی سنگین است، برای بلند کردن آن از دیگران کمک بخواهید.
این کارشناس ارگونومی معاونت امور بهداشتی دانشگاه در ادامه توصیه‌های خود به افراد اظهار داشت: از بلند کردن بارهای سنگین خودداری کنید و توجه داشته باشید که برای جابجا کردن اشیا، هل دادن بهتر از کشیدن است. برای حمل بارهای حجیم از چرخ‌دستی استفاده کنید و هنگام جابجا کردن اشیا، روی سطح محکم و ثابتی مثل چهارپایه بایستید و نه روی نردبان یا صندلی چرخ‌دار.
وی تاکید کرد: قبل از شروع به کار، بدن باید گرم شود و در صورتی‌که که بدن گرم نشود، در حین کار و بعد از کار، درد عضلات و کشیدگی در تاندون‌ها و ناراحتی‌های مفصلی حس خواهد شد. حتماً در بین فواصل کاری به خود استراحت بدهید که دچار دردهای عضلانی نشوید.

عوارض شوینده ها
رئیس گروه بهداشت حرفه‌ای معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نیز به اثرات نامطلوب مواد شوینده از جمله مخلوط کردن مواد سفیدکننده و جرم‌گیر گفت: بر اثر فعل و انفعالات مواد شیمیایی با هم، خطرات این مواد افزایش می‌یابد. همچنین از مخلوط کردن این مواد با آب داغ خودداری نمائید، زیرا حرارت سبب افزایش فعل و انفعالات شیمیایی شده بر میزان متصاعد شدن بخارات مواد شیمیایی می‌افزاید. علیرضا حریری با اشاره بر خطرات ناشی از استفاده از مواد شوینده، افزود: استفاده از این مواد توسط افرادی که بیماری‌های سیستم تنفسی مانند آسم داشته یا دچار آلرژی هستند، می‌تواند سبب تشدید بیماری شود. وی یادآور شد: در صورت پاشیده شدن این مواد بر روی چشم حداقل ۱۵ دقیقه چشم را با آب فراوان شستشو داده سپس به چشم‌پزشک مراجعه کنید زیرا این مواد می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به قرنیه وارد کند. همچنین قبل از استفاده از مواد سفیدکننده، جرم‌گیر و غیره حتماً برچسب روی ظرف این مواد را مطالعه کنید این برچسب حاوی اطلاعات مفیدی در زمینه نکات ایمنی و بهداشتی و کمک‌های اولیه در خصوص تماس با این مواد هستند.