نیلوفر منصوری دبیر گروه اجتماعی با گسترش فزاینده شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرنشینان و مشکلات ناشی از آن، به وجود آوردن امکاناتی برای رفاه حال شهروندان یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. این اهمیت و نقش آن امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست. شهروندانی که می خواهند کمی از فضای شهری فاصله بگیرند و در مدت […]
نیلوفر منصوری
دبیر گروه اجتماعی
با گسترش فزاینده شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرنشینان و مشکلات ناشی از آن، به وجود آوردن امکاناتی برای رفاه حال شهروندان یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. این اهمیت و نقش آن امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست. شهروندانی که می خواهند کمی از فضای شهری فاصله بگیرند و در مدت زمانی کوتاه فرصتی برای تعامل با خود باشند جایی جز فضای سبز حاشیه خیابان های نزدیک خانه خود را جستجو نمی کننند. به عبارتی تنها مددرسان آنها در این لحظه، مبلمان شهری است. عناصری که از مبداء تا مقصد همراهش هستند و به نوعی درصدد است تا با حفظ تعامل جسمی و ذهنی، زندگی در شهر را برای او دلچسب تر نماید.
سال هاست که یکی از اجزای جدایی ناپذیر هر شهر مبلمان شهری آن شهر محسوب می شود؛ نیمکت هایی که سادگی یا راحتی آن در پیاده روها یا حاشیه خیابان ها، وجود مجسمه ها در اشکال مختلف، نقاشی های مختلف و متنوع دیواری، نماهای گوناگون ساختمان، سنگفرش های متنوع خیابان، کیوسک های روزنامه فروشی، و فضای متنوع پارک همه و همه به عنوان اجزای چیده شده در شهر با کارکرد استفاده عمومی و زیباسازی نما، هویت هر شهری را، تحت تاثیر خود قرار می دهد که تعیین‌کننده خوشایندی یا عدم تحمل زندگی مدرن شهروندی است.
یکی از فعالیت های موثر اقتصادی و اجتماعی درآمـده که موجب کارآفرینی، درآمدزایی و فرهنگسازی در زندگی روزمره شده، همان گردشگری شهری است که موجب ایجاد تغییراتی در فضای شهرها شده البته که در کشورهای پیشرفته و موفق این اقدام پایه واساس توسعه است. عوامل متعددی در تحول گردشگری شهری نقش دارند. یکی از عوامل مهم در ایجاد جاذبه های گردشگری شهری، فضاهای عمومی اعم از مبلمان شهری، فضاهای سبز شهری، مراکز اقامتی مدرن، فضاهای تفریحی و سرگرمی، فضاهای خرید بزرگ شهری، موزه ها و مراکز فرهنگی و هنری و … است. بدون شک فضای شهر با مبلمان مناسب و جاذب موید حضور و پویایی شهرنشینان است. هر چه شهر بزرگ تر و جمعیت ساکن آن بیشتر باشد لزوم توجه به این امر ضروری تر به نظر می رسد.
گسترش شهرنشینی در مواجه با افزایش جمعیت شهرنشینان، خواه ناخواه مشکلاتی را فراهم می آورد که نیاز است در مقابل رفاهی برای حال شهروندان به وجود آید. این امکان، امروزه به مدد تکنولوژی و فضای مجازی سهل و آسان شده است، زیرا سرک کشیدن به شهرهای مدرن و پیشرفته دنیا و بررسی مدیریت نوین شهری از این روش، برای استفاده از تجربیات ممکن شده است. امروزه این فضاها به عنوان جاذبه های گردشگری عمل می کنند و دارای بازدیدکنندگان فراوانـی هستند که باید جهت ساماندهی فضایی مراکز گردشگری به طراحی، توزیع، پراکنش و جانمایی عناصر تجهیزات عمومی و رفاهی جهت تامین آسایش و آرامش گردشگران توجه وافر کرد تا علاوه بر حفظ و نگهداری منابع گردشگری، منجر به هویت بخشی و زیباسازی محیط های گردشگری شود. با نگاهی به دکوراسیون و مبلمان شهری در شهرهای پیشرفته دنیا درمی‌یابیم انتخاب و چینش مبلمان شهری در این شهرها تصادفی و سلیقه‌ای نیست بلکه یک ساختار مدیریتی قوی و علمی باعث شده تا به نظر برسد همه چیز در جای خودش قرار گرفته است.
مبلمان شهری تلفیقی از هنر و کاربرد
شهرنشینی برخلاف زندگی ساده روستایی در بسیاری موارد خالی از زیبایی های طبیعی است. کارشناسان معتقدند فضاهای شهری به خودی خود دارای زیبایی بصری نیستند و این در حالی است که انسان نیاز مبرمی به وجود نظم و زیبایی در محیط زندگی خود دارد. به اعتقاد یک فعال فرهنگی؛ تهران ابرشهری است که دارای عناصر مهم و هویت ساز زیادی است، بر همین اساس نمی شود از کنار آن به راحتی عبور کرد. حامد امامی معتقد است که تجربه نشان داده شهروندان نسبت به اتفاقات و رویدادهای شهر خود حساس هستند؛ بنابراین توجه به خصیصه های فرهنگی و هویتی، باورها و علایق در کنار ایجاد آرامش بصری می تواند پاسخگوی نیازهای عاطفی شهروندان باشد و عدم رعایت آن حضور در شهر را برای ایشان خوشایند نخواهد کرد.
وی با بیان اینکه مبلمان شهری دستاورد همزمان هنر و کاربرد است، ادامه داد: زیبایی بدون کارایی نتیجه بخش نیست. این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه طی سال های اخیر شاهد عملکرد مثبتی درخصوص مبلمان شهری تهران بوده ایم ادامه داد: همیشه تا وضعیت مطلوب و ایده آل فاصله هست، بنابراین مطالعات و سیاست گذاری در کنار اعمال ضوابط و نظارت بر کیفیت اجرا معضلات را به حداقل رسانده و بر ارتقاء کیفیت منظر شهری می افزاید.
او توجه به چند عامل مهم در بهبود نما و کاربری شهر تهران را ضروری دانسته و در تشریح آن می گوید: مبلمان شهری، به خصوص در نقاط مهم و استراتژیک تهران باید در اولویت اجرا و بهسازی قرارگیرد. این موقعیت های مکانی به دلیل تردد زیاد و اهمیت خاص آن همیشه مورد توجه و دقت شهروندان قرار گرفته و انتظارات خاصی از فضا را برای آنها ایجاد کرده‌است. وی می افزاید: نرده و حفاظ معابر از دیگر مواردی است که باید به آن توجه جدی شود. نرده به دلیل محصور کنندگی همیشه در معرض دید بوده و انتخاب فرم و رنگ مناسب در پذیرش این عنصر شهری ناخوشایند برای شهروندان موثر است. متاسفانه اعمال سلیقه شخصی در انتخاب رنگ، فرم و تعدد حفاظ از جدی بودن و جذابیت این پدیده شهری کاسته و هرج و مرج بصری به دنبال داشته است.
به گفته او ساماندهی تابلوهای سردر مغازه ها یکی دیگر از اولویت های بهسازی مبلمان شهری تهران است. درحال حاضر انتخاب حجم تابلو، رنگ و اندازه نوشته روی آن نوعی از قدرت نمایی در جلوه گری است که توسط مالک مغازه تعیین می شود. به گفته او بیلبوردهای تبلیغاتی از جمله عناصری است که با طراحی دقیق و خلاقانه می تواند به بهبود فضای شهری در راستای مبلمان خلاق کمک کند. اما بسیاری از این بیلبوردها به دلیل نصب و قرارگیری در مکان های نامناسب، چشم انداز شهر را کور کرده اند که با بررسی دقیق جغرافیای شهری، باید موقعیت صحیح قرارگیری این تابلوها مهندسی شود.
