زهرا ایرانشاهی از دی ماه سال گذشته که وزیر امور خارجه کشورمان به دهلی سفر کرد و با طرف هندی راه‌های گسترش روابط اقتصادی دو کشور به‌ویژه در حوزه‌های حمل‌ونقل، کشتیرانی و همکاری‌ها در بندر چابهار را بررسی کردند، تا امروز اتفاقات زیادی در عرصه داخلی و بین‌المللی رخ داده است؛ اما همه این اتفاقات […]
زهرا ایرانشاهی
از دی ماه سال گذشته که وزیر امور خارجه کشورمان به دهلی سفر کرد و با طرف هندی راه‌های گسترش روابط اقتصادی دو کشور به‌ویژه در حوزه‌های حمل‌ونقل، کشتیرانی و همکاری‌ها در بندر چابهار را بررسی کردند، تا امروز اتفاقات زیادی در عرصه داخلی و بین‌المللی رخ داده است؛ اما همه این اتفاقات منجربه قطع یا عدم همکاری دو کشور بر سر منافع مشترکشان نشده است.
سرمایه‌گذاری هندی‌ها در خط آهن چابهار به ایرانشهر، همکاری در تولید ریل با ذوب آهن اصفهان و تامین ۲۵۰ دستگاه لوکوموتیو از رئوس همکاری‌ها در آن زمان بود که توسعه بندر چابهار نیز به آنها اضافه شد.
حالا اما مدیرعامل سازمان بنادرودریانوردی با اشاره به علاقه دو کشور ایران و هند برای توسعه روابط تجاری و جذاب‌سازی فعالیت در بندر چابهار گفته است که توسعه ظرفیت و به‌کارگیری پتانسیل‌های موجود در بندر چابهار پتانسیل تاثیر در اقتصاد منطقه را دارد.
محمد راستاد ادامه داد: هدف ما در چابهار تجهیز بندر و تسهیل فعالیت‌های بندری و ترانزیت کالا بر اساس توافقنامه چابهار است. معاون وزیر راه‌وشهرسازی تاکید کرد: کمیته مشترک همکاری بندری و دریایی صرفا متمرکز بر همکاری‌های دوجانبه نیست، بلکه تمام زمینه‌های همکاری مشترک بندری و دریایی را نیز شامل میشود.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره محورهای اصلی نشست هشتم کمیته مشترک بندری و دریایی ایران و هند، بررسی نحوه توسعه همکاری‌های بندری و دریایی دو کشور و بررسی موضوعات مربوط به قرداد شرکت IPGL هندوستان در بندر چابهار را از جمله این موارد عنوان کرد.
به گفته راستاد، بررسی ترانزیت کالا بین هندوستان به افعانستان از طریق بندر چابهار، موضوعات مربوط به تامین خط اعتباری ۱۵۰ میلیون دلاری از طرف هندوستان به بندر چابهار و بررسی موضوعات مربوط به تامین تجهیزات ۸۵ میلیون دلاری از طرف شرکت هندی IPGL از دیگر دستورکارهای نشست هشتم کمیته بندری و دریایی دو کشور هند و ایران قلمداد میشود.
تاریخچه روابط سیاسی دو کشور
گفتنی است که ایران و هند تا سال ۱۹۴۸ مرز مشترک طولانی دریایی و حوزه جغرافیایی و تاریخی مشترکی داشتند. در دوران نوین نیز ایران و هند پس از استقلال هند روابط را برقرار و پیمان دوستی به نام «صلح و دوستی ابدی» را امضا کردند. روابط ایران و هند پس از انقلاب اسلامی با توجه به نقش متغیرهای مختلف تا پایان جنگ سرد، بهبود قابل‌توجهی را به خود ندید اما با فروپاشی شوروی، بروز بحران افغانستان و اهمیت‌یافتن کشورهای آسیای مرکزی برای هندوستان بسترهایی برای نزدیکی بیشتر ایران و هند فراهم شد. در چند سال گذشته، سفر نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به ایران در خردادماه ۱۳۹۵ (اولین دیدار نخست‌وزیر هند از ایران در ۱۵ سال گذشته) و امضای تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار برای توسعه بندر «چابهار» و سرمایه‌گذاری برای احداث خط آهن، توافق سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان برای احداث کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی در چابهار به گسترش روابط کمک کرد و در اواخر بهمن ۱۳۹۶ حسن روحانی به هندوستان سفر کرد.
هند به ایران به مثابه قدرت بزرگ منطقه‌ای و تأثیرگذار بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نگاه می‌کند. همچنین، در گذشته بسیاری از احزاب هند از برنامه هسته‌ای ایران حمایت کرده‌اند و افکار عمومی هند نیز دید مثبتی به ایران داشته‌است. در واقع رهبران هندی با وجود چالش‌های یک دهه گذشته، همواره کوشیده‌اند سطحی از روابط با ایران را حفظ کنند و با درک نقش ایران، ضمن حفظ روابط با قدرت‌های بزرگ، حاضر به چشم‌پوشی از روابط خود با تهران نباشند.
افزایش ترانزیت خارجی در چابهار در ۴ماهه نخست امسال
در چهارماهه نخست سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ترانزیت خارجی در بندر شهید کلانتری چابهار افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است و از ابتدای مردادماه جاری، کشتی‌های کانتینری حامل کالاهای اساسی در این بندر پهلوگیری کرده‌اند. این کشتی‌ها از بنادر کشورهای آسیایی و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وارد این بندر شدند و عملیات تخلیه این کشتی‌های کانتینری در بندر شهید کلانتری چابهار در کمتر از ۱۲ ساعت انجام شد که در نوع خود یک رکورد محسوب میشود.
بر اساس زمان‌بندی انجام شده بین ایران و هند، برنامه خطوط کشتیرانی لاینر از ۴ مرداد ماه امسال به صورت هفته‌ای برقرار شده است. به گونه‌ای که تاکنون دو کشتی به صورت مستقیم از بنادر هند در بندر چابهار پهلو گرفته است و ۲۳ مرداد ماه نیز کشتی سوم وارد بندر شهید بهشتی چابهار خواهد شد.
قطعا با راه‌اندازی این خط، قیمت تمام شده هر کانتینر کالا که از بنادر هند وارد بندر چابهار میشود دارای مزیت رقابت‌پذیری نسبت به سایر بنادر کشور است. در این راستا ارائه تخفیفات ۶۰ تا ۹۰ درصدی به صاحبان کالا و خطوط کشتیرانی در بندر چابهار صورت گرفته است و هند نیز در راستای افزایش حجم ترافیک کالا و ترغیب صاحبان کالا و خطوط کشتیرانی بین بنادر ناواشیوا و کاندلا و بندر چابهار ۴۰ درصد تخفیف در هزینه های وارده بر کالاها در نظر گرفته است.
تعهد سیاسی هند برای توسعه بندر چابهار کماکان پابرجاست
این در حالی است که سفیر جمهوری هند در ایران نیز درباره ادامه همکاری‌های دریایی و بندری دو کشور به رغم تحریم‌های بین‌المللی گفت: افزایش جدابیت بندر چابهار و شناسایی صاحبان خطوط کشتیرانی، دو هدف راهبردی دولت و وزارت کشتیرانی هندوستان در چابهار است. قدم درمندرا ادامه داد: تفاهمنامه چابهار در بالاترین سطح بین دو کشور امضاشده که نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این موضوع دارد. او با بیان اقدامات دولت و وزارت کشتیرانی هندوستان در ایجاد مشوق و ارائه تخفیف ۴۰ درصدی به شرکت‌های کشتیرانی فعال در چابهار، تصریح کرد: تعهد سیاسی هند درزمینه توسعه چابهار کماکان به قوت خودش باقی است. درمندرا با اشاره به افزایش ۲۷ درصدی روابط بازرگانی دو کشور هند و ایران طی سال‌های اخیر، ابراز امیدواری کرد: با مکانیسم تجاری اتخاذشده بین دو کشور، بازرگانی هند در ایران از ۱۷ میلیارد به ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
این مقام مسئول در دولت هندوستان همچنین با اشاره تعهدات این کشور درزمینه تأمین تجهیزات بندر چابهار، خاطرنشان کرد: وزارت کشتیرانی هندوستان درزمینه تجهیزات و مزایای بندر چابهار به شرکت‌های کشتیرانی در هند اطلاع‌رسانی کرده و از آنها خواسته تا از بندر چابهار استفاده کنند.
