به گزارش جمله آنلاین، همه‌ی ما با خال‌های پوستی آشنا هستیم، این ضایعات رنگی هم از نظر سلامتی و هم از نظر زیبایی می‌توانند حائز اهمیت باشند، رنگ، اندازه، شکل، محل و اجزای بافتنی خال‌ها می‌تواند متفاوت باشد، خال عروقی و خال چربی هم وجود دارد اما در این گزارش تمرکز ما بر روی خال‌هایی است که بر اثر تجمع ملانین در قسمتی از پوست ایجاد می‌شوند. به‌طور طبیعی در پوست سلول‌هایی وجود دارد به نام سلول‌های رنگدانه ساز که کار آنها تولید رنگدانه‌ی پوست است، این رنگدانه باعث تیره‌تر شدن پوست و محافظت از پوست در مقابل اشعه‌ی نور آفتاب است، سلول‌های رنگدانه ساز به‌طور یکنواخت در سرتاسر پوست پخش شده‌اند، اگر این سلول‌ها به‌طور نابجا در نقطه یا قسمتی از پوست تجمع کنند ضایعه‌ای به رنگ قهوه‌ای یا سیاه حاصل می‌شود که به آن خال گفته می‌شود.
علت تجمع این سلول‌ها در یک قسمت و پیدایش خال به وضوح مشخص نیست، بدون شک استعداد ژنتیکی نقش اصلی را دارد با این وجود دوران بلوغ، حاملگی و در معرض نور آفتاب قرار گرفتن از جمله عواملی هستند که ممکن است باعث تیره‌تر شدن و بزرگ‌تر شدن خال و حتی ایجاد خال جدیدی شوند. با افزایش سن خال‌ها معمولاً به تدریج کمی برجسته و بزرگ‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شوند اما این یک قانون کلی نیست و ممکن است بعضی از آنها ثابت مانده و یا حتی با گذشت زمان برطرف شوند. اکثر خال‌ها بدون عارضه هستند و مشکلی ایجاد نخواهند کرد و فقط از منظر زیبایی حائز اهمیت هستند اما بعضی از خال‌ها قابلیت سرطانی شدن را دارند، عواملی که احتمال بدخیم شدن خال را افزایش می‌دهند عبارتند از: بزرگ‌تر از ۲۰ سانتی‌متر بودن قطر خال مادرزادی، تغییر اندازه، شکل و رنگ خال البته این تغییرات همیشه نشان دهنده‌ی سرطانی شدن خال نیست به نحوی که به‌طور نرمال در هنگام بلوغ و حاملگی ممکن است شاهد تغییراتی در اندازه، شکل و رنگ خال باشیم، پیدایش خارش، التهاب و خونریزی آن.
خال‌ها را بر اساس زمان پیدایش آنها می‌توان به دو دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم کرد.
خال‌های مادرزادی
حدود یک درصد نوزادان با خال به دنیا می‌آیند که ممکن است به هنگام تولد بسیار کمرنگ باشند و لذا دیده نشوند، اندازه خال‌های مادرزادی کاملا متفاوت است، ممکن است خیلی کوچک باشند و یا ممکن است بسیار بزرگ باشند و قطری بزرگ‌تر از ۲۰ سانتی‌متر نیز داشته باشند، چون نسبت رشد سطح پوست نوزاد بیشتر از خال است، ممکن است به‌نظر برسد که با رشد نوزاد خال آنها در حال کوچک شدن است. در دوران بلوغ ممکن است این خال‌ها پررنگ‌تر شوند، احتمال سرطانی شدن خال‌های مادرزادی بیشتر از خال‌های اکتسابی است. اگر اندازه‌ی خال مادرزادی بزرگ باشد والدین باید از همان ابتدا نوزاد را نزد متخصص پوست برده و در مورد برداشتن ضایعه از ایشان راهنمایی بگیرند اما اگر خال مادرزادی خیلی بزرگ نباشد فقط باید تا سن بلوغ آن را تحت نظر بگیرند. چنانچه رنگ یا اندازه‌ی آن تغییر کرد لازم است به پزشک مراجعه کنند در غیر این صورت فرد بعد از بلوغ در صورت تمایل می‌تواند برای برداشتن آن اقدام کند.
خال‌های اکتسابی
اکثریت خال‌ها جز این گروه‌اند، از دوران ۴ – ۵ سالگی ظاهر می‌شوند و بعد از ۳۵ سالگی احتمال ظاهر شدن آن کمتر می‌شوند، هرچند به هنگام تولد وجود نداشته‌اند اما استعداد ژنتیکی در پیدایش آنها دخیل است، از نظر ظاهری به سه شکل صاف، برجسته و گوشتی دیده می‌شوند، احتمال بدخیم شدن خال‌های اکتسابی بسیار کم است و برداشتن آنها عمدتا به‌خاطر زیبایی انجام می‌شود. بعضی از ضایعات پوستی ممکن است با خال اشتباه شوند، ککومک و کراتوز سبورئیک دو ضایعه‌ی شایعی هستند که بعضی از مردم ممکن است به اشتباه آنها را خال تلقی کنند، کک و مک از نظر ظاهر شبیه خال سطحی است اما تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد:
اولا: سایز کک و مک کوچک است به نحوی که بعید است اندازه‌ی ککومک از چند میلی متر بیشتر باشد.
ثانیاً: نور آفتاب باعث تیره‌تر شدن رنگ ککومک می‌شود لذا در تابستان ککومک پررنگ شده و در زمستان که آفتاب کمتر است ممکن است ککومک کمرنگ شود به‌نحوی که قابل رویت نباشد.
ثالثا: نکته‌ای که باعث افتراق ککومک از خال است محل آن‌هاست، خال در هر جایی از بدن ممکن است ظاهر شود اما ککومک در سر و صورت و پشت گردن که در معرض آفتاب قرار دارند دیده می‌شود، آخرین وجه تمایز آنها این است که ککومک نزد افرادی که پوست روشن دارند شایع است ولی خال در همه‌ی تیپ‌های پوستی دیده می‌شود.
گاهی اوقات بر روی تنه و صورت افراد مسن ضایعات قهوه‌ای رنگ برجسته‌ی زگیل مانندی ظاهر می‌شود که خال نیستند و نام آنها کراتوز سبورئیک است، از خصوصیت این ضایعه‌ی پوسته ریزی آن است. کراتوز سبورئیک غیر مسری است خطری نداشته و نیاز به درمان ندارد ولی در صورت تمایل بیمار فقط به منظور زیبایی می‌توان آن را برداشت.
برداشتن خال‌ها
به دو دلیل ممکن است لازم باشد که خال برداشته شود؛ وقتی که نگران پیدایش تغییرات بدخیمی در خال باشیم، همانطور که قبلاً توضیح دادم در مواردی که اندازه خال مادرزادی بزرگ‌تر باشد و یا اینکه خال دچار تغییر اندازه یا رنگ شده باشد و یا دچار علائمی مثل خارش، سوزش، زخم و خونریزی شده باشد لازم است که فرد به پزشک مراجعه نماید. اما در اکثر موارد افراد از منظر زیبایی جهت برداشتن خال‌های صورت مراجعه می‌کنند. تکنیک‌های مختلفی از جمله کوتر، کرایو، شیوه کردن، رادیو فرکانسی، لیزر و جراحی برای برداشتن خال‌ها وجود دارد که انتخاب نوع تکنیک به عوامل متعددی از جمله اندازه و نوع ضایعه، تجربه‌ی جراح و همچنین هدف از برداشتن ضایعه وابسته است. روشن است که در مواردی که شک به بدخیمی داریم باید از روشی استفاده کنیم که بعد از برداشتن خال قادر باشیم نمونه‌ی قابل اعتمادی را برای بررسی پاتولوژیکی به آزمایشگاه ارسال کنیم. اگر خال در نواحی مقعر و گود صورت باشد جای برداشتن آن باقی نمی‌ماند اما اگر در نواحی برجسته صورت باشد (مثلا روی بینی) در این صورت احتمال اینکه اسکار برداشتن خال قابل رویت باشد وجود داشته و از نظر سنی محدودیتی برای برداشتن خال‌ها وجود ندارد.
اگر خال با جراحی برداشته شود ممکن است جای آن مختصری باقی بماند که البته از منظر زیبایی خیلی بهتر از خود خال خواهد بود، در این صورت لیزر برای برطرف کردن اسکار جراحی سودمند است. لیزر در پوست کاربرد فراوانی دارد که می‌توان به کاربرد آن برای برداشتن موهای زائد، جوانسازی پوست اشاره کرد. هر چند لیزر برای ککومک سودمند است و همچنین برای خال‌های ریز خوب است اما برای برداشتن خال انتخاب اول نیست. در مواردی که هدف از برداشتن خال فقط زیبایی است دستگاه رادیو فرکانسی که RF هم نامیده می‌شود بسیار مفید است، می‌توان از این دستگاه برای برداشتن ضایعات هم‌سطح یا برجسته‌ی پوست کمک گرفت بدون اینکه اسکاری بر جای بگذارد. به دنبال برداشتن خال با RF یا لیزر محل آن ابتدا قرمز و سپس صورتی شده و در عرض ۳ – ۴ هفته رنگ صورتی هم کمرنگ و به تدریج محو می‌شود. برای جلوگیری از عود اگر خال به طریقه جراحی برداشته می‌شود جراح سعی می‌کند که علاوه بر خال حاشیه‌ای از بافت ظاهراً نرمال را هم بردارد. در مواردی که از دستگاه‌های لیزر، رادیو فرکانسی یا کوتر برای برداشتن خال استفاده می‌شود نیز احتمال عود خال وجود دارد که در این صورت لازم است مجددا خال عود کرده برداشته شود.
- نویسنده : فرزانه حسنی
