بیانیه روز دوشنبه کشــــور‌های عضو برجـــام بعد از جلســــه وزرای خارجه این کشــور‌ها نظــر کارشناسان را به خود جلب کرده. کشور‌ها اینبار با لحن محکم تری از توافق هسته‌ای حمایت کرده و خواهان بازگشت ایالات متحده به آن شده اند. نشست غیر رسمی روز دوشنبه در حالی برگزار شد که انتظار می‌رود بایدن، […]
بیانیه روز دوشنبه کشــــور‌های عضو برجـــام بعد از جلســــه وزرای خارجه این کشــور‌ها نظــر کارشناسان را به خود جلب کرده. کشور‌ها اینبار با لحن محکم تری از توافق هسته‌ای حمایت کرده و خواهان بازگشت ایالات متحده به آن شده اند.
نشست غیر رسمی روز دوشنبه در حالی برگزار شد که انتظار می‌رود بایدن، عزم خود را برای بازگشت به برجام جزم کرده باشد. اما همزمان او در آخرین اظهارنظرهایش در مورد توافق هسته‌ای این مسیر را سخت توصیف کرده است. در چنین شرایطی بیانیه منتشر شده از این نشست را چطور می‌بینید؟
بایدن مجبور است که اگر بخواهد در چارچوب برجام کار کند، ابتدا به آن باید برگردد و بعد بخواهد حرف از گسترش آن یا ادامه گفتگو‌ها با ایران بزند. در مورد همین مساله بازگشت به برجام هم شبهه‌هایی دارد. آیا قرار است بیانیه‌ای مانند همان که موقع خروج ترامپ از توافق بیان کرد، خوانده و امضا شود و بایدن خود را ملزم به اجرای برجام کند یا بازگشت به این معناست که ایالات متحده تعهداتش را که در برجام صریح و روشن آمده اجرا کرده و تحریم‌ها را هم لغو کند.
تحریم‌هایی که رییس جمهور انجام داده با یک فرمان بایدن می‌تواند لغو شود، اما بخش مربوط به کنگره و … اجرایش می‌تواند به حالت تعلیق برای هر ۱۸۰ روز یا ۹۰ روز یکبار در بیابد. اختیار قانونی او وسیع است. پس او برای بازگشت می‌تواند هر دو این تحریم‌ها را به هر بهانه‌ای که ایجاد شده، لغو کند. اگر او این کار را کند بهانه از دست اتحادیه اروپا را برای عدم اجرای تعداتش بگیرد. چرا که بعد از خروج امریکا از برجام، اروپایی‌ها یازده تعهد دادند که قرار بر اجرای آنها بود، اما هیچ کدام از این تعهدات اجرایی نشد.
به ویژه در بخش اقتصادی هیچ اتفاقی نیفتاد و بهانه اش هم این بود که شرکت‌های اروپایی با آمریکا همکاری می‌کنند و نمی‌توانند با ایران همکاری کنند. حالا اگر بایدن این کار را بکند دیگر اروپا نمیتواند شانه خالی کند.
تا زمانی که اروپا و آمریکا تعهدات خود را اجرایی نکنند، ایران چنین چیزی را نخواهد پذیرفت. آنها باید تعهدات را اجرا کنند و بعد به دنبال نقص برجام باشند. ایران هم انتقادات زیادی دارد. برجام ویژگی اش این است که هرکدام از طرف‌ها از بخشی از خواسته‌های خود گذشته اند تا به توافق برسند. اگر قرار باشد که طرف دیگر بخواهند به تحقق همه خواسته هایشان رجوع کنند، ایران هم می‌تواند به خواسته هایش رجوع کند.
مثلا ایران از سوی ایالات متحده مدام امنیت ملی ما مورد تهدید آمریکا با اعزام ناو یا صدور بیانیه و تحریم و فشار حداکثری، قرار می‌گیرد. تا زمانی که ایالات متحده اقدامی نکند تا از میزان این تهدید‌ها کاسته شود، آنها هم نمی‌توانند چنین توقعی را از تهران داشته باشند. وقتی که آنها روز به روز اسراییل و سعودی‌ها را به انواع تسلیحات مجهز می‌کنند، چطور میتوانند توقع داشته باشند که ایران دست به اقداماتی بزند که ضریب تهدید را علیه خودش افزایش دهد؛ بنابراین منطق کار این است که در مرحله اول تعهدات در برجام اجرایی شود تا نشان دهند که حسن نیت دارند و بعد طرف‌های تهدید کننده ایران را هم متقاعد کنند که برخی محدودیت‌ها را بپذیرند و این طور نباشد که آنها به انواع سلاح‌ها تجهیز شوند و بعد ایران را خلع سلاح کنند.
آنچه عملیاتی به نظر می‌رسد این است که وقتی امریکا به برجام برگشت و تعهدات اجرا شد، فضایی فراهم شود که تصمیمات بعدی گرفته شود.
