زهرا ایرانشاهی / از خرداد ماه سال گذشته که تفاهمنامه توسعه صنعت هوانوردی بین سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران و ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به امضا رسید، توسعه هوانوردی عمومی با هواپیماهای سبک و کوچک «با عنوان ایر […]
زهرا ایرانشاهی /
از خرداد ماه سال گذشته که تفاهمنامه توسعه صنعت هوانوردی بین سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران و ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به امضا رسید، توسعه هوانوردی عمومی با هواپیماهای سبک و کوچک «با عنوان ایر تاکسی» در دست اقدام قرار گرفت. اما هفته گذشته مدیرکل فرودگاه های استان کرمان تعریف مسیرهای پروازی جدید و راه اندازی ایرتاکسی با همکاری بخش خصوصی را از مهمترین برنامه‌های سال جاری این فرودگاه برشمرده است.
این در حالی است که حدود ۹۰ درصد پروازهای داخلی در حدود ۱۵ فرودگاه داخلی انجام میشود و با توجه به وجود ۶۰ فرودگاه در ایران و ظرفیت خالی زیادی که در این زمینه وجود دارد می‌توان از دیگر پتانسیل‌های پروازی مانند ایرتاکسی‌ها بهره بیشتری برد. تاکسی هوایی یا همان ایر تاکسی، یک نوع اصطلاح کلی است که برای انواع هواپیماهای دربستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایر تاکسی عبارت است از استفاده از هواپیما در مسیرهای مختلف پرواز بدون استفاده از برنامه پروازی که به خودی خود موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه خواهد شد. تاکسی هوایی یک هواپیمای سبک یا حتی فوق سبک است و می‌تواند با حداقل ظرفیت ممکن که چیزی در حدود ظرفیت یک تاکسی یا اتوبوس معمولی است، در مسیرهای کوتاه جا‌به‌جا شود.
درواقع در حوزه پروازی و جابه‌جایی مسافر با توجه به اینکه اقتصاد صنعت حمل ونقل هوایی از اهمیت بالایی برخوردار است این اقتصاد را باید به گونه‌ای توانمند کرد که خود را شکل دهد. در این راستا با هماهنگی‌های صورت گرفته بین دولت، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی و… مباحث مختلفی از قوانین و زیرساخت‌ها مانند نرخ ثابت دولتی و… ایجاد و تسهیل شده تا هم شبکه پروازی آزاد و از انحصار خارج شود و نرخ به گونه‌ای باشد که هم برای سرمایه‌گذار صرفه اقتصادی داشته باشد و در زمان مناسبی بازگشت سرمایه ی آن را برآورد کند و هم برای مردم حق انتخاب و قدرت خرید وجود داشته باشد و بتوانند از پروازهای مختلف استفاده کنند.
حال تاکسی هوایی، با ابعاد و وزن کم و قابلیت کنترل بالا، می‌تواند در بسیاری از فرودگاه‌های کوچک نشست و برخاست کند و مسافران را در زمان مشخص به مقصد خود برساند. بنابراین راه اندازی ایرتاکسی اقدامی دو سر سود است.
به گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، در حال حاضر در ایران ۱۰۰ فروند هواپیمای فوق سبک (۵ نفره) وجود دارد که می‌تواند به عنوان ایرتاکسی مورد بهره برداری قرار بگیرد.
علی عابدزاده تصریح کرده که این در صورتی است که هزینه‌های ناوبری هوایی این هواپیماها و همچنین هندلینگ فرودگاهی آنها برای اشخاص حقیقی یا حقوقی بهره‌بردار از این هواپیماهای فوق سبک در راستای توسعه پدیده «ایرتاکسی» به صورت ارقام بهینه و اقتصادی درآید.
شهرام آدم نژاد، معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی نیز پیش از این دراینباره اعلام کرده که تا پایان سال گذشته، تعدادی از اشخاص حقوقی متقاضی راه اندازی ایرتاکسی مجوز دریافت می‌کنند و دو مسیر هوایی نیز برای این کار در نظر گرفته شده است.
بر این اساس، احتمالا مسیر اصفهان-تهران به دلایل پرتقاضا بودن و همچنین کوتاه بودن مسیر، یکی از مسیرهای در نظر گرفته شده برای ایرتاکسی باشد.
راه‌های گذر از موانع توسعه ایرتاکسی در کشور
اما اینکه چقدر این وعده قابل تحقق باشد مهم است. مهمترین مانع در راه تحقق این خدمت اثرگذار در استفاده از فرودگاه‌های شهرهای کوچک یا مناطق محروم، یکسان بودن تعرفه استفاده از خدمات ناوبری هوایی و خدمات فرودگاهی است که شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران این خدمات را با نرخ ثابت برای همه فرودگاهها اعمال می‌کند.
بنابراین اگرچه نرخ خدمات ناوبری هوایی و خدمات فرودگاهها و پروازهای تجاری مقرون به صرفه است، اما این نرخ‌ها برای فرودگاه‌های کوچک و ایرتاکسی ها بسیار سنگین و غیراقتصادی است و همین نرخ‌های بالا، امکان استفاده از ظرفیت فرودگاه‌های بلااستفاده یا کم استفاده در شهرهای کوچک را به سختی ممکن می کند.
براین اساس، نقش هیات دولت در تصویب تعرفه‌های مناسب ارائه خدمات فرودگاهی برای نشست و برخاست هواپیماهای فوق سبک با هدف توسعه این صنعت بسیار مهم است. مانع دیگر، کمبود ناوگانِ مناسب است که در این راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قول داده که با توجه به توانمندی‌های تعدادی شرکت ایرانی سازنده هواپیماهای فوق سبک، روند توسعه و ساخت این نوع هواپیماها را پیگیری کند. به خصوص که تا کنون چند فروند هواپیمای دو نفره و آموزشی از سوی برخی شرکتهای دانش بنیان ایرانی ساخته شده است. از سوی دیگر نیز اعمال تخفیف ۳۰ درصدی در زمینه عوارض فرودگاهی، زیر نظر مستقیم شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی کشور به فعالیت هواپیماهای فعال در ایرتاکسی تعلق می‌گیرد. این شرکت همچنین به تعدیل تعرفه نشست و برخاست هواپیماهای فعال در بخش هوانوردی عمومی خواهد پرداخت که اجرای آن باز هم نیازمند مصوبه هیات دولت است. این موارد نشان از اهتمام دولت و سازمان هواپیمایی کشور برای توسعه ایرتاکسی دارد. گفتنی است که ایرتاکسی سال هاست که در کشورهای پیشرفته جا افتاده است اما در حال حاضر یکی از شرکتهای هواپیمایی با هدف احداث و راه اندازی ایرتاکسی، پشتیبانی تعمیراتی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه هوانوردی و ارائه خدمات پروازی به اقشار مختلف جامعه و صنعت، احداث ساختمان ایرتاکسی در فرودگاه امام خمینی (ره) را در دستور کار قرار داده است و در روزه آخر بهمن سال گذشته با تحویل زمینی به مساحت تقریبی ۶۰ هزار متر مربع در محوطه فرودگاهی مذکور این مهم کلید خورده است.
