ماهور مهراد/ بنابر سخن وزیر راه‌وشهرسازی، سهم راه‌آهن در تخلیه کالاهای اساسی از بنادر کشور در حال حاضر ۲.۳ برابر شده است. محمد اسلامی دلیل چنین رشدی را خودکفایی سیستم‌ها و استفاده از خلاقیت و تکنولوژی روز دانسته است. این در حالی است که در ماه های اخیر کارخانجات تولید واگن که سال‌ها در رکود […]
ماهور مهراد/
بنابر سخن وزیر راه‌وشهرسازی، سهم راه‌آهن در تخلیه کالاهای اساسی از بنادر کشور در حال حاضر ۲.۳ برابر شده است. محمد اسلامی دلیل چنین رشدی را خودکفایی سیستم‌ها و استفاده از خلاقیت و تکنولوژی روز دانسته است.
این در حالی است که در ماه های اخیر کارخانجات تولید واگن که سال‌ها در رکود بودند، درشرایط شیوع کرونا ۲۵۹ انواع ناوگان را به شبکه اضافه کردند و امیدوارم هدف ۲ هزار دستگاه نیز بزودی محقق شود.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن نیز در روزهای نخست سال گفته بود که پیش‌بینی میشود امسال و سال آینده شاهد شکوفایی خوبی در حوزه تولیدات داخلی صنایع ریلی باشیم. اما طبق آمار، در حال حاضر سهم ريل در حمل بار در كشور تنها ۵/۱۱ درصد و در حمل و نقل مسافر حدود ۸ درصد است و نبود تقاضای گسترده در این بخش، شرکت های حمل‌ونقل ریلی را با مشکلات و مسائل مالی متعددی روبه رو ساخته است.
اما دلیل کمبود تقاضا در این بخش چیست؟ در یکی دو سال گذشته که تحریم های امریکا علیه کشورمان آغاز شده، به رغم تحریم ها، این بخش در سایه گسترش روابط اقتصادی با بخش خصوصی و تکیه بیشتر به توان داخلی بهتر از گذشته شده است اما پیش از این، مسئولان راه آهن دلیل عدم اقبال راه‌آهن را نبود خدمات کیفی بویژه در حوزه مسافر دانسته بودند. اگرچه در حال حااضر این مشکل تا حد زیادی مرتفع شده است اما همچنان سرعت پایین سیر در قطارهای مسلفری، دلیل اقبال کم به حمل ونقل ریلی است. در حوزه باری نیز حفظ سرعت می تواند گوی سبقت را در زمینه افزایش حمل بار، از رقیبان منطقه ای برباید.
این در حالی است که از یک سو توسعه حمل و نقل ریلی در گرو رشد سرمایه گذاری است، اما به دلیل پایین بودن نرخ بازگشت سرمایه، چشم انداز روشنی در این بخش وجود نداشت. چراکه جذب سرمایه در بخش حمل و نقل ریلی نیازمند مشوق است که در حال حاضر شرکت راه‌آهن مشوق‌هایی را در این زمینه معرفی کرده است.
مورد دیگر بحث نوسازی ناوگان ریلی است که ۲۵۹ انواع ناوگان به شبکه اضافه شده است اما باز هم تا ۲هزار عدد نیاز به ناوگان فاصله زیادی وجود دارد. این در حالی است که در سال ۹۵ هم راه‌آهن به منظور اجرای سیاست نوسازی واگن‌های با عمر بالا، تعدادی از واگن‌های شرکت های حمل و نقل را از گردش و سیر بهره‌برداری خارج کرد و قبل از این سیاست نیز، تعدادی از واگن‌ها با نظر و صلاحدید راه‌آهن بازسازی شده بود. درواقع علی‌رغم صرف هزینه زیاد برای بازسازی این واگن‌ها، بعضی از این واگن‌ها از رده خارج و این موضوع باعث شد تا مشکلات مالی شرکت ها تشدید شود. بحران کرونا و تحریم ها هم مواردی بود که در سال های بعد بر مشکلات این بخش اضافه شد.
در حال حاضر اما بدون شک، نقش پررنگ ارتباط دولت با بخش خصوصی در رشد و گسترش حمل‌ونقل ریلی کشور غیرقابل انکار است و تجربه چند دهه فعالیت در این زمینه نشان می دهد که دولت به تنهایی نمی‌تواند راه‌آهن را به رونق در‌آورد. بر این اساس امسال با توجه به نیاز شدید این صنعت به جذب سرمایه و تکنولوژی، با همکاری بخش خصوصی، ۵.۱ میلیون تن بار با شبکه ریلی در کشور جابجا شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴ درصد در تناژ و ۱۶ درصد در تن کیلومتر شاهد افزایش این جابجایی هستیم. این ارقام نشان دهنده ارتقای سهم ریل از حوزه باری هستند.
در همین زمینه، مدیرکل راه‌آهن یزد مهمترین دلیل افزایش سهم ریل از بار کشور را افزایش حجم حمل از چشمه های بار معدنی عنوان کرد.
سید مصطفی داودی در اینباره افزود: حمل بار در مقیاس بالا فقط از طریق راه آهن توجیه فنی و اقتصادی دارد و راه آهن یزد و کرمان در ایجاد بسترهای لازم برای صنایع موجود در این استان ها عملکرد خیلی خوبی دارند.
داودی اضافه کرد: تن کیلومتر بار خالص حمل شده از طریق خطوط ریلی از ابتدای امسال، نسبت به مدت مشابه پارسال، سه درصد رشد داشته است. وی خاطرنشان کرد: با فراهم کردن زیرساخت ها، پیش بینی می شود که در ماه های پیش رو، روند رو به رشدی را در حمل بار منطقه شاهد باشیم.
گفتنی است که وضع نابسامان اقتصاد کشور در ماه های اخیر نیز تاثیر منفی بر همه صنایع داشته و بخش ریلی از این قاعده مستثنی نیست. ضمن اینکه نباید از نظر دور داشت که مباحث مربوط به رشد حمل‌ونقل چندوجهی و لجستیک از طریق توسعه مفاهیم ریل‌پایه چه در بخش شهری و چه برون شهری یا در ارتباط ریل با بنادر کشور تاکنون در سطح ملی به آن میزانی که مستحق بوده موردتوجه قرار نگرفته است و به همین دلیل هم فضای کار بسیار گسترده‌ای در این زمینه وجود دارد.
بسته حمایتی شرکت راه‌آهن با کارخانجات فولادی و معدنی
در زمینه رونق بخشی به بخش ریلی در حوزه باری پارامترهای زیادی مطرح می شود. برخی از کارشناسان رشد این بخش را در گرو رشد مشارکت ها با بخش خصوصی عنوان کرده اند، برخی رشد صنایع تولیدی داخلی را دلیل دانسته اند و برخی از کارشناسان نیز بر همه این اتفاقات بصورت توامان تاکید دارند. مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در این زمینه گفته است: شرکت راه‌آهن بسته همکاری با کارخانجات فولادی و معدنی تعریف کرده است و هدف اول ما حمایت از آنها بابت کاهش قیمت تمام شده آنها است، ضمن آنکه حمل و نقل محصولات و مواد اولیه آنها را هم انجام می‌دهیم.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در ادامه اظهار داشت: آنچه که ما در شبکه ریلی پیاده می‌کنیم، بازسازی و نوسازی‌های خطوط ریلی است، ما در حال حاضر قرارداد ۴۰ هزار تنی با ذوب‌آهن اصفهان داریم، ۳ هزار تن را تحویل گرفته‌ایم و مابقی را در بازه زمانی مشخصی تحویل می‌گیریم.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران افزود: وقتی مدعی حمایت از تولید داخل هستیم باید همه ابعاد را با توأم و با هم ببینیم تا بدین ترتیب تولیدکننده داخلی علاوه بر اینکه تولید مورد تعهد خود را انجام می‌دهد، مطمئن باشد آینده‌ای روشن و جذاب برای تولیدات بعدی خود خواهد داشت.
گفتنی است که در بین چالش‌های بخش ریلی که بیان کردیم، چالش زیرساختی با ۲۴ درصد، چالش تامین مالی با ۱۵ درصد وچالش های” قانونگذاری و نظارت” و ” مدیریتی و بروکراسی” هر کدام با ۱۲ درصد بیشترین سهم را ازمطالعات صورت گرفته داشته اند. این در حالی است که بخش حمل ونقل و ترانزیت به دلیل اهمیت ویژه و جایگاه مهمی که در اقتصاد کشورها دارد، یکی ازشاخص های توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود و پیشرفت و توسعه آن نقش مهمی در ایجاد تحول در سایر بخش های صنعتی، کشاورزی و تولیدی ایفا می کند. بنابراین امید است که با تلاش‌های صورت گرفته سهم این بخش از سبد حمل‌ونقل کشور افزایش یابد.
لینک کوتاه :
https://jomlehonline.ir/?p=109546
