زهرا ایران‌شاهی/ فروردین ماه امسال، پس از ۱۵ سال حمل مستقیم غلات از کشتی توسط قطار به مقاصد مختلف فراهم شد. این امکان حاصل همکاری خوب راه آهن و سازمان بنادر و دریانوردی، گمرک، شرکت بازرگانی دولتی و شرکتهای حمل و نقل ریلی بود که از روز ۱۴ فروردین ماه با تخلیه محموله […]
زهرا ایران‌شاهی/
فروردین ماه امسال، پس از ۱۵ سال حمل مستقیم غلات از کشتی توسط قطار به مقاصد مختلف فراهم شد. این امکان حاصل همکاری خوب راه آهن و سازمان بنادر و دریانوردی، گمرک، شرکت بازرگانی دولتی و شرکتهای حمل و نقل ریلی بود که از روز ۱۴ فروردین ماه با تخلیه محموله اولین کشتی (به نام Summit Succes ) به قطار به صورت مستقیم، در بندر شهید رجایی آغاز شد. این در حالی است که با همت این بخش از صنعت حمل ونقل تا پایان سال ۳۰۰ دستگاه انواع واگن و لوکوموتیو به ناوگان ریلی کشور اضافه خواهد شد.
راه آهن در راستای انجام اقدامات توسعه ای و به منظور اجرای سیاست نوسازی واگن‌های با عمر بالا در سال ۹۵ نیز تعدادی از واگن‌های شرکت های حمل و نقل را از گردش و سیر بهره‌برداری خارج کرد و قبل از این سیاست نیز تعدادی از واگن‌ها با نظر و صلاح‌دید راهآهن بازسازی شده بود.
حالا راه آهن میخواهد امسال با توجه به نیاز کشور از ظرفیت های حمایت از سرمایه گذاری داخلی بطور کامل استفاده کند تا فرهنگ استفاده از وسایط حمل ونقل را با مزایای رقابتیِ بی شمارش، چه برای صاحبان بار و چه مسافران جابیندازد. به‌منظور تحقق برنامه‌های راهآهن و برای افزایش سهم جابجایی بار و مسافر در سالی که گذشت، ۵۴ لکوموتیو وارد ناوگان ریلی کشور شد. در همین زمینه، تقریبا دو سال است که به شکلی جدی تر نهضت قطعه‌سازی در شرکتهای داخلی آغازشده و هم‌اکنون ۶۰ درصد تولید لکوموتیو نیز در کشور داخلی‌سازی شده است.
این در حالی است که حملونقل ریلی دارای ظرفیت‌های بزرگی برای کاهش وابستگی به بودجه و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی است و فعال‌سازی این ظرفیت‌ها مستلزم تسهیل و روان‌سازی قوانین و مقررات و تعریف دقیق بسته‌های حمایتی در جهت ایجاد جذابیت سرمایه گذاری در حملونقل ریلی است اما از طرف دیگر، سعید رسولی تولید ۵۶ دستگاه ناوگان ریلی که در فروردین امسال از آنها رونمایی شد را حاصل سرمایه گذاری شرکتهای ریلی، شرکتهای واگن ساز، شرکت راه آهن و بانک‌های عامل به ارزش ۱۲۵ میلیارد تومان می داند. مدیرعامل راه آهن اذعان دارد که از ابتدای امسال تاکنون ۵.۱ میلیون تن-کیلومتر در شبکه ریلی حمل شد، در حالی که متوسط حمل ماهیانه بار در گذشته ۴ میلیون تُن-کیلومتر بوده است. این در حالی است که از ابتدای امسال تاکنون با استقرار تونل‌های ضدعفونی در پایانه‌های مرزی، سهم ریل در صادرات و واردات کالا را ۵۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است اما به زعم رسولی، با تمام این اقدامات، هنوز خبری از تسهیلات حمایتی کرونایی از شرکتهای ریلی نیست. نباید از خاطر دور کرد که هزینه کنسلیِ بلیت‌های نوروز امسال نیز که به بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان می رسید، به طور کامل به مسافران مسترد شده است. لازم به یاداوری است که پیش از این نیز گفته شد که هیچ نیرویی از شرکت های ریلی به دلیل کاهش فعالیت ها ناشی از شیوع کرونا، تعدیل نشده است. حال به توجه به این شرایط و با تدقیق در این نکته که دولت هم با کسریِ بودجه مواجه است. شاید بهترین راه حل برای رشد کند، اما بدون توقفِ بخش ریلی استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه با شیوه هایی شبیه فاینانس باشد تا بیش از این متحمل زیان نشود. ضمن اینکه دولت نیز قول داده بود که به شرکت های حمل ونقلی کمک مالی کند اما طبق گفته رسولی هنوز از این کمک ها خبری نیست.
گفتنی است که ارتقای سطح کیفی و کمی حمل مسافر و بار، استفاده از جدیدترین فناوری ها در قطارها جهت رفاه مسافران، افزایش سرعت قطارها، توسعه زیربنایی راهآهن، ارتقای سطح کیفی و کمی تولیدات داخلی ناوگان حملونقل، افزایش بهره وری در صنعت حملونقل ریلی، افزایش جابجایی کالای ترانزیت با ایجاد جذابیت برای مشتریان خارجی، رقابت در کاهش تعرفه‌های حملونقل داخلی، کاهش حوادث جاده‌ای، اشتغالزایی، افزایش درآمد دولت در بخش حملونقل ریلی، رونق گردشگری ریلی و موارد دیگر ازجمله آثار رونق بخش ریلی است. ضمن اینکه همانطور که می دانیم موضوع توسعه خطوط ریلی در سراسر کشور به تلاش راهآهن، شهرداری و وزارت راه‌وشهرسازی وابسته است اما از طرفی مقایسه از طریق مشاهده مستقیم بدون نیاز به تحلیل نشان می‌دهد که ایران در مقایسه با کشورهای همسایه خود بیشتر به توسعه حملونقل جاده‌ای به‌جای توسعه خطوط ریلی توجه کرده است.
شاید مهم‌ترین دلیل بروز این اتفاق، کمبود نقدینگی برای توسعه حملونقل ریلی باشد. اما در همین شرایط، شرکت راهآهن ج.ا.ا و شرکتهای ریلی باری و مسافری مثل شرکت رجا همزمان تلاش‌های غیرقابل چشم‌پوشی در جهت فرهنگ‌سازی در استفاده از حملونقل ریلی و توسعه خطوط ریلی کشور داشته‌اند که برای ادامه یافتن این روند، قطعا باید به این بخش کمک شود و اهالی این صنعت، خود راه برون رفت از این شرایط را نیز عملیاتی کنند.
بنابراین با توجه به مشوق های تعریف شده در شرایط کنونی بخش خصوصی این آمادگی را دارد تا ماموریت و رسالت خود را برای کمک به توسعه ریلی کشور در کنار شرکت راه آهن به انجام برساند و برنامه های تدوین شده در این زمینه را با قوت و متناسب با توان عملیاتی خودشان به پیش ببرد.
مجموعه اقدامات و مشوق ها به منظور افزایش بازدهی سرمایه گذاری شامل این موارد می شود: شرکت ملی نفت ۷.۵ میلیارد دلار برای پرداخت مابه التفاوت مصرف سوخت به صنعت ریلی اختصاص داده که این رقم تا سقف سرمایه گذاری انجام شده پرداخت می شود. همچنین شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران؛ سرمایه گذارانی را که اقدام به سرمایه گذاری برای تامین ناوگان نو می کنند برای مدت مشخصی از پرداخت حق دسترسی معاف کرده است.
دسته سوم از اقدامات پیش بینی شده نیز در خصوص تدارک منابع مالی برای سرمایه گذاران است به این ترتیب که با توافقات صورت گرفته با فاینانسور های خارجی، سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین سیستم بانکی، منابع مالی از سوی این نهادها در اختیار سرمایه گذار قرار خواهد گرفت و در پی آن، تضمین بازپرداخت لازم برای این مهم از سوی شرکت راه آهن انجام خواهد شد.
