ماهور مهراد/ با توجه به رشد حمل کانتینری در سراسر جهان در طول سال های اخیر ، بنادر کشور نیز به رشد در این زمینه نیاز داشتند. اما با بروز تحریم های ظالمانه، ضرورت توسعه بنادر در بخش حمل وبارگیری کالای فله و کانتینری ، به عنوان اصلی اساسی بر سر راه توسعه […]
ماهور مهراد/
با توجه به رشد حمل کانتینری در سراسر جهان در طول سال های اخیر ، بنادر کشور نیز به رشد در این زمینه نیاز داشتند. اما با بروز تحریم های ظالمانه، ضرورت توسعه بنادر در بخش حمل وبارگیری کالای فله و کانتینری ، به عنوان اصلی اساسی بر سر راه توسعه اقتصادی کشور نبدیل شده است. بر همین اساس مهر ماه پارسال بزرگترین خط تولید کانتینر دریایی کشور با حضور وزیر راه و شهرسازی در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز گشایش یافت و تجارت دریایی نیز با تلاش متخصصان داخلی به این شکل امسال افزایش یافته است.
بنادر کانتینری در جنوب کشور با یافتن راه حل هایی برای افزایش ظرفیت عملیاتی بدون در نظر گرفتن توسعه فیزیکی و با بکارگیری و استفاده از نرم افزارها و تجهیزات پیشرفته، امکانات خود را با نیازهای جاری و روند به رشد تجارت جهانی در یک محیط رقابتیِ درحال تغییر که با آن مواجه هستند باید هماهنگ کنند. بنادری که در راس آنها بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور که از تحریم ها نیز مستثنی شده، قرار دارد. پیش از پرداختن به جایگاه ایران، درباره بزرگترین بنادر کانتینری جهان سخن خواهیم گفت.
عملکرد بزرگترین بنادر کانتینری جهان در سال گذشته
از نظر رشد بنادر کانتینری در جهان در یک سال گذشته، چین گوی رقابت را از سایر کشورها ربوده و ۱۰ بندر بزرگ دنیا را در اختیار دارد و کشورهای پیشرفته‌ای نظیر آمریکا در جایگاه‌های پایین فهرست دیده می‌شوند. در این سال‌ها، سنگاپور به‌عنوان بزرگترین بندر کانتینری جهان شناخته شده بود، اما در دو سال اخیر تمام معادلات بر هم ریخت و بندر شانگهای برای دومین سال متوالی مقام نخست برترین بنادر کانتینری را از آن خود کرد.
بندر تیانجین چین رکورد تخلیه و بارگیری ۱۳٫۰۱ میلیون TEU را در پرونده کاری خود دارد که در مقایسه با رکورد ۱۲٫۳ میلیونی در سال ۲۰۱۴ و ۱۱٫۵۹ میلیونی در سال ۲۰۱۳، آمار چشمگیری از خود برجای گذاشته است. TEU مخفف «واحدهای ۲۰ فوتی» است که هر ۲ واحد آن برابر با یک کانتینر است.
جبل علی، این بندر واقع در دوبی در سال ۲۰۱۵، ورود و خروج ۱۳٫۶۴ میلیون‌بار را مدیریت کرده است که افزایش قابل‌توجهی نسبت به آمار ۱۳٫۳ میلیونی در سال ۲۰۱۴ و ۱۳ میلیونی در سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد. امارات متحده عربی موفق شده است خود را به‌عنوان نقطه اتصال شرق و غرب به خطوط کشتیرانی باری معرفی کند.
گوانگژو، به‌رغم رکود در صادرات به خارج از چین، بندر گوانگژو همچنان در رسیدگی به محموله‌های باری پیشتاز است. این بندر که موفق به ثبت آمار ۱۴٫۴۲ میلیون TEU بار در سال ۲۰۱۳ و ۱۴٫۴۷ میلیون TEU بار در سال ۲۰۱۴ شده است، با جهشی قابل‌توجه، آمار ۱۵٫۳۱ میلیون TEU بار را در سال ۲۰۱۵ به نام خود ثبت کرده است.
چینگدائو، چینگدائو ۱۵٫۵۲ میلیون TEU بار را در سال گذشته مدیریت کرد که در مقایسه با آخرین آمار رسمی از این بندر، یعنی ۱۳٫۰۲ میلیون TEU در سال ۲۰۱۳ و ۱۴٫۵ میلیون TEU در سال ۲۰۱۴، با افزایش روبه‌رو بوده است.
نینگبو ژوشن، بندر نینگبو ژوشن در سال گذشته، آمار ۱۷٫۳۳ میلیون TEU را از خود برجای گذاشت که در مقایسه با سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ که به ترتیب با آمار ۱۴٫۷۲ و ۱۶٫۸۳ میلیون TEU بار مواجه بوده، افزایش چشمگیری داشته است.
بوسان، بندر بوسان با ادامه روند رو به رشد خود، آمار ۱۷٫۶۹ میلیون TEU را به نام خود ثبت کرده است. این بندر در سال ۲۰۱۳، آمار ۱۶٫۱۸ و در سال ۲۰۱۴، آمار ۱۷٫۰۴ میلیون TEU بار را به خود اختصاص داده است.
هنگ‌کنگ، بندر هنگ‌کنگ برای چند سال، لقب بزرگترین بندر کشور چین را به دوش می‌کشید، اما امروزه شرایط آن تفاوت بسیاری با آن دوران دارد. این بندر، در سال گذشته هم با آمار کاهشی روبه‌رو بوده است. آمار ۲۲٫۳۵ میلیون TEU این بندر در مقایسه با آمار ۲۳٫۱۲ و ۲۴٫۳۸ میلیون TEU در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۳ با کاهش قابل‌توجهی مواجه شده است.
شنژن، بندر شنژن در حال حاضر دومین بندر بزرگ چین است. این بندر که در سال گذشته تخلیه و بارگیری ۲۳٫۲۸ میلیون TEU بار را انجام داد در دو سال پیش از آن، به ترتیب ۲۲٫۵۷ و ۲۲٫۹۴ میلیون TEU را به نام خود ثبت کرده است.
سنگاپور، بندر سنگاپور را دیگر نمی‌توان بزرگترین بندر کانتینری دنیا دانست، اما همچنان می‌توان آن را در زمره قوی‌ترین بنادر دنیا قرار داد. این بندر با ثبت با ۳۲٫۶۳ میلیون TEU کانتینر در سال گذشته، در مقایسه با سال ۲۰۱۴ با ۳۱٫۶۵ و سال ۲۰۱۳ با ۲۹٫۹۴ میلیون TEU آمار قابل‌توجهی را به ثبت رسانده است.
شانگهای، بندر شانگهای موفق به کسب لقب بهترین و پرکارترین بندر کانتینری دنیا شده است. این بندر در سال گذشته موفق به تخلیه و بارگیری ۳۳٫۶۲ میلیون TEU بار شده است که در مقایسه با آمار ۳۲٫۵۳ و ۳۱٫۷۳ میلیون TEU در سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۳، پیشرفت بسیار مناسبی به شمار می‌رود.
همانطور که پیداست بیشتر این بنادر، اغلب از کشور چین هستند. حال با توجه به روابط گرم ایران با چین، ضرورت حفظ تعامل دریایی با این کشور و کمک به توسعه ظرفیت بنادر ایران، ضرورتی غیرقابل انکار خواهد بود.
طبق آمار، بندر شهید رجایی سهم عمده ای در بارگیری و تخلیه بار دارد. در تنها شش ماه اول پارسال، در بندر شهید رجایی- که یکی از بزرگ ترین بندر تجاری ایران است – ۶ میلیون و ۹۱۶ هزار و ۴۷۴ تن کالای کانتینری تخلیه و بارگیری شده است. این آمار و ارقام نسبت به سال گذشته خود، افزایش رشد ۸ درصدی داشته است. در یک ماه گذشته نیز ۱۲ دستگاه جرثقیل کانتینری در بندر شهید رجایی خریداری و مورد بهره برداری قرار گرفت و ظرفیت این بخش را به ۵.۸ TU رساند. این در حالی است که افزایش بیش از ۴ برابری ظرفیت اسکله‌های نفتی با افتتاح مخازن بنادر خلیج فارس و سه پست اسکله ۱۰۰ هزار تنی در بندر شهید رجایی ظرفیت این بخش را سه برابر می‌کند.
در همین زمینه مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهار کرده است: ایران از نظر ناوگان تحت پرچم، جزو کشورهای مهم منطقه و جهان محسوب می‌شود و ۱.۱ درصد ناوگان جهانی تحت پرچم را به خود اختصاص داده است و جزو ۲۰ کشور اول جهان از این نظر است.
محمد راستاد در توضیح روند فعالیت‌های کانتینری در کشور نیز گفته است: روند فعالیت‌ها و ارتقای حمل و نقل کانتینری رشد خوبی داشته است و تجهیز و تکمیل بندر شهید رجایی از این نمونه است.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین با اعلام اینکه ایران از دسترسی دریایی مناسب و محدوده بازار جذابی برخوردار است، یادآور شد: ایران در مسیر مهم دالان‌های ترانزیتی منطقه است و همین موضوع بنادر ایران و سایر شقوق حمل و نقل کشورمات را از نظر توسعه ترانزیتی به کشوری مهم تبدیل کرده است.
گفتنی است که ایران دارای ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر سواحل در شمال و جنوب است. حدود ۲۳۰ میلیون تن در سال ظرفیت بنادر تجاری ایران است و در حال حاضر سالانه میزان حمل و نقل دریایی در حدود ۳۰۰ میلیون تن مواد نفتی و غیر نفتی است. کشور ما در یکی از مهم ترین مناطق ترانزیتی دنیا قرار گرفته اما می توان گفت که هزینه بالای صادرات و واردات به ازای هر واحد کانتینر و قوانین و مقررات گمرکات و رویه های مرزی هم نسبت به بنادر منطقه باعث شده که بنادر ایران آمادگی رقابت با بنادر جهان را نداشته باشند. مساله ای که سازمان بنادر با توسعه زیرساخت های بندری در پی رفع آنها است.
