نیلوفر منصوری- دبیر گروه گردشگری / اقتصاد دانش بنیان یکی از رویکردهای نوین است که توجه ویژه ای به مقوله دانش و آموزش دارد و از مبناهای مهم توسعه در دنیای امروز به شمار می رود. رویکردی که بر نوآوری و خلاقیت تاکید داشته و محصولات ناشی از آنها را دارای ارزش […]
نیلوفر منصوری-
دبیر گروه گردشگری /
اقتصاد دانش بنیان یکی از رویکردهای نوین است که توجه ویژه ای به مقوله دانش و آموزش دارد و از مبناهای مهم توسعه در دنیای امروز به شمار می رود. رویکردی که بر نوآوری و خلاقیت تاکید داشته و محصولات ناشی از آنها را دارای ارزش افزوده بالایی می داند. در کشور ما با توجه به گستره جغرافیایی وسیع و تنوع چشمگیر صنایع فرهنگی، بستر مناسبی برای توسعه اقتصاد دانش بنیان و سرعت بخشیدن به روندهای توسعه در مناطق مختلف وجود دارد. و به کمک آن می توان بخشی از مشکلات اشتغال و معیشتی را به گونه ای موثر برطرف ساخت. با دکتر صادق کرمی استاد دانشگاه و تحلیلگر جغرافیای سیاسی در خصوص توجه به اقتصاد دانش بنیان و نقش آن در سرعت بخشیدن به روندهای توسعه در ایران گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه می آید:
اقتصاد دانش بنیان از حوزه های پراهمیت راهبردی است و با توجه به ظرفیت های بومی و جغرافیایی ایران و همچنین قابلیت های نسل جوان تحصیلکرده در کشور می توان با حفظ منابع طبیعی و مادی کشور، با اتکا به دانش فرصت های تازه ای برای اقتصاد کشور فراهم آوریم. صادق کرمی با بیان این جمله می افزاید: در اقتصاد دانش بنیان سرمایه انسانی یک داشته مهم است که در ایران با وجود نسل جوان تحصیلکرد، ظرفیت چشمگیری داریم و باید آگاهانه از آن برای توسعه کشور استفاده کنیم.
این استاد دانشگاه قابلیت های بومی کشور را در این مسیر ارزنده قلمداد کرده و اظهار می کند: جغرافیای ایران دارای تنوع وسیعی از نظر زیست بوم و فرهنگ است که ذخایر طبیعی و خدادادی ارزشمندی در کشور دارد که اگر با نگرش دانش بنیان و با استفاده از دانش و خلاقیت جوانان از آنها بهره برداری کنیم، فرصت های بزرگی نصیب کشور خواهد شد.
وی ادامه می دهد: همنشینی بین این داشته ها و ایجاد ارتباط موثر میان آنها، بی تردید باعث تسریع روند توسعه کشور خواهد شد. مسلما رشد اقتصادی که بر پایه دانش و آموزش اصولی صورت گیرد، رشد پایداری خواهد بود و نوسانات داخلی و جهانی آسیب چندانی به آن نخواهد رساند. این استاد دانشگاه در خصوص صنایع فرهنگی و پیشینه دانش بنیان آن در ایران نیز می گوید: یکی از ظرفیت های شناخته شده ایران صنایع فرهنگی مثل صنایع دستی است که اتفاقا همیشه با استفاده از ظرفیت های دانش سنتی تولید شده و امروز هم می تواند به عنوان یک محور مهم برای رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و تولید ثروت از آن استفاده کرد. در صنایع فرهنگی ما شیوه های خاص آموزش و انتقال دانش نهفته است که شاید هنوز بخوبی شناخته نشده اند. دکتر کرمی با ضروری دانستن توجه بیشتر به اقتصاد دانش بنیان در ایران ادامه می دهد: این مقوله باید تبدیل به یک راهبرد کلان برای کشور شود و اسناد بالادستی برای آن تدوین کنیم. چراکه با این کار ساختار اقتصادی کشور را تحکیم کرده و مانع نوسانات مخرب در آن خواهیم شد. وقتی که امکانات بالقوه برای این کار داریم، چرا آنها را به فعلیت نرسانیم.
وی همچنین می افزاید: با توجه به چالش های محیط زیست و کمبود منابع طبیعی در دنیا توجه به صنایع سبز تبدیل به یک رویکرد غالب شده و روندهای توسعه پایدار با اتکا به دانش و خلاقیت پیگیری می شود و ما هم در ایران باید به این سمت و سو به طور جدی حرکت کنیم. وی در پایان ابراز امیدواری کرد که نگرش دانش بنیان تبدیل به رویکردی غالب در تصمیم گیری های کلان کشور شود و گفت: استفاده از فناوری اطلاعات، نگرش روزآمد و مشارکت دانش در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری کلان کشور می تواند زمینه مناسبی برای دانش بنیان شدن فعالیت ها در سطوح مختلف شود و این شرایط نتنها اقتصاد بلکه دیگر عرصه های ایران اسلامی را به تعالی خواهد رساند.
مفهوم توسعه پایدار، سال‌هاست که مورد توجه بسیاری از کشورهای درحال توسعه قرار گرفته است. مفهومی که در پی افزایش سطح رفاه اقتصادی، اجتماعی افراد جامعه ایجاد شده است و در پی آن توجه به حفظ تعادل در منابع پیرامونی و نیز ایجاد شرایط مناسب برای زندگی نسل‌های آینده را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد. به تعبیر دیگر مفهوم توسعه پایدار پیوندی میان مسائل محیطی، اجتماعی و اقتصادی بشر است.
تمامی کشورهای در حال توسعه، این مفهوم را به عنوان موتور محرکه‌ای برای پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار داده‌اند و برای تحقق این امر حوزه فعالیت صنایع کشور در حوزه‌های مختلف را در راستای توسعه پایدار جهت‌دهی کرده و مورد توجه قرار داده‌اند. شاخص‌هایی نظیر استفاده از منابع و صنایع پاک و تجدید پذیر، جهت‌گیری دانش بومی در سطح جامعه، رفع نیازهای ضروری مردم، بهبود کیفیت رشد اقتصادی و تجدید حیات آن، حفظ پایداری در جمعیت کشور و پیشگیری از مهاجرت به شهر‌های پرجمعیت، از جمله اهدافی است که در توسعه پایدار مورد نظر است. توجه و التزام به صنایعی که سبب می‌شوند اهداف فوق برآورده شوند باید در اولویت برنامه‌های کلان جوامع در حال توسعه قرار گیرند. توسعه صنایع کشور با محوریت نوآوری امری است که در جریان تحول اقتصاد جامعه به سوی اقتصاد مبتنی بر فرهنگ و خلاقیت، سبب بهبود کیفیت زندگی نسل حاضر و نیز نسل‌های آینده و رشد اقتصادی یک جامعه خواهد شد.
