الزاماتی برای سلامت دانش آموزان!
الزاماتی برای سلامت دانش آموزان!

روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای اطلاع‌رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم دیار همیشه‌سبز مازندران نسبت به میزان سلامتی دانش آموزان و کادر آموزشی دست به امری مهم زده و با ترویج فرهنگ خود مراقبتی سعی بر بالا بردن سطح سلامت دانش آموزان مازندران دارد. در آستانه بازگشایی مدارس و آغاز سال جدید […]

روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای اطلاع‌رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم دیار همیشه‌سبز مازندران نسبت به میزان سلامتی دانش آموزان و کادر آموزشی دست به امری مهم زده و با ترویج فرهنگ خود مراقبتی سعی بر بالا بردن سطح سلامت دانش آموزان مازندران دارد. در آستانه بازگشایی مدارس و آغاز سال جدید تحصیلی گزارشی را می‌خوانیدکه  الزامات بهداشتی در مدارس مورد بررسی قرار گرفته است.
هفت ماهی است که ورود ناگهانی و بدون دعوت یک دشمن نامرئی سیستم آموزشی کشورمان را با مشکلاتی روبرو کرده است. میلیون‌ها دانش آموز بالاجبار از پشت نیمکت‌ها و کلاس درس به خانه‌هایشان کوچانده شده‌اند ودرس و مباحثه‌های علم آموزی را درون فضای مجازی و یا تلویزیون دنبال می‌کنند. هر چند با اتمام سال تحصیلی گذشته، چشم امید متولیان امر با پایان حضور این میهمان ناخوانده بود اما انگار کرونا سمج‌تر از این برآوردها بود. به هر ترتیب ممکن برگ‌های تقویم باز هم ورق خورد و موعد آغاز درس و مدرسه از راه رسید. باز هم دغدغه‌های خانواده‌ها درباره اینکه فرزندانشان در سال جدید تحصیلی چه اتفاقی را تجربه خواهند کرد؟ آیا مخاطرات کرونا اجازه بازگشایی کلاس‌ها را خواهد داد یا باز هم شکل آموزش از راه دور را شاهد خواهیم بود؟
  بازگشت به گذشته
از اسفند۹۸ که شیوع ویروس کرونا منجر به تعطیلی مدارس در کشور شد، مسائلی چون سلامت دانش آموزان و معلمان، زمان بازگشایی مجدد، نحوه برگزاری امتحانات، روش‌های متنوع ارائه آموزش و… از موضوعاتی بود که مورد بررسی قرارگرفت. چرا که این شرایط غافلگیر کننده، نباید توقف غیر قابل جبرانی را در آموزش دانش آموزان به وجود می‌آورد. از ویژگی‌های سال جدید تحصیلی در جهان و کشور ما نگرانی از شیوع بیماری کووید ۱۹ است و اظهارنظرها حاکی ازضرورت برنامه ریزی برای وضعیت‌های متغیر است. عدم قطعیت و ناپایداری شرایط ایجاب می‌کند تا برنامه‌ریزی‌ها درعرصه‌های مختلف از انعطاف برخوردار باشد تا خدمت رسانی نهادها و دستگاه ها با کمترین وقفه ممکن روبه رو شود و امکان ارائه خدمات موثر و فراگیر در هر زمانی میسر باشد.
  سلامت دانش آموزان، اولویت اصلی
بهداشت، ایمنی و سلامت دانش آموزان و معلمان در سال تحصیلی جدید اولویت اصلی متولیان بهداشت و سلامت کشور و وزارت آموزش و پرورش است. ستاد ملی مقابله با کرونا با همکاری آموزش و پرورش در شرایط موجود آخرین اطلاعات و راهنمایی‌های مربوط به مسائل بهداشتی مدارس  را اجرا خواهد کرد. هر بحران، فرصتی برای کمک به کودکان و نوجوانان برای یادگیری است که بتوانیم جامعه‌ای امن‌تر و دلسوزتربسازیم. داشتن اطلاعات درست درباره بیماری کرونا به از بین بردن ترس و نگرانی‌های دانش‌آموزان نسبت به بیماری کمک می‌کند و آنها را برای مقابله با هرگونه پیامد ثانویه بیماری بر زندگی‌شان آماده می‌سازد.
  سه گانه‌های آموزشی
حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش بر این باوراست که درشروع سال تحصیلی که از ۱۵ شهریور است همه دانش آموزان باید تحت آموزش قرار بگیرند‌ اما کیفیت عرضه خدمات آموزشی می‌تواند به صورت حضوری، نیمه حضوری، تلویزیونی، بسته‌های آموزشی یا شبکه شاد باشد. توجه داشته باشید که برای باز نگه‌داشتن مدارس به شکلی ایمن، و یا بازگشایی مدارس پس از تعطیلی، باید ملاحظات بسیاری را در نظر داشت، که در صورت رعایت صحیح می‌تواند به ارتقای سلامت عمومی بیانجامد. قبل از همه چیز باید آگاهی کامل در ارتباط با این بیماری داشته باشیم و بدانیم این ویروس چیست چگونه منتقل می شود و راه های پیشگیری از آن چگونه است.
  بیماری کرونا چیست؟
کویید ۱۹بیماری ناشی از یک نوع جدید از ویروس کرونا است. این بیماری در ابتدا با عبارت ویروس کرونای جدید معرفی شد. این ویروس، یک ویروس جدید است و از خانواده ویروس‌های تنفسی است.
  زندگی با فاصله‌گذاری اجتماعی
دکتر قاسم اویس سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران  بر این باور است که در حال حاضر وضعیت گسترش بیماری به گونه‌ای است که نمی‌توان گفت چه زمانی می‌توان به زندگی عادی برگشت و شاید بتوان گفت که این‌گونه زندگی با فاصله‌گذاری اجتماعی، تا مدت‌ها به‌عنوان روش زندگی معمولی باید در نظر گرفته شود. مطالعات دقیق نشان داده که فاصله‌گذاری اجتماعی در بعضی همه‌گیری‌ها تا بیش از ۹۵ % در کاهش موارد و گسترش بیماری نقش داشته است. اما شرط اساسی آن است که از ابتدای امر به درستی برای آن برنامه‌ریزی و همه جوانب علمی و اجرایی آن در نظر گرفته شده باشد. در ابتدا انتظار این است که این موضوع برای همه روشن شده باشد که برای اثربخشی استراتژی فاصله گیری اجتماعی اقدامی طولانی مدت است که در طول زمان به اجرا در خواهد آمد.  به‌عنوان یک قانون، بازگشت به مدرسه برای هر فرد(اعم از کارکنان، دانش آموزان و معلمین) زمانی متصور است که احتمال ابتلای ایشان و یا انتقال به دیگران به حداقل ممکن رسیده باشد به طوری که در صورت احتیاط‌های لازم احتمال انتقال بیماری به ایشان و یا دیگران وجود نداشته باشد.
  علائم  بیماری و راه‌های انتقال
وی با تاکید بر فاصله گذاری اجتماعی و رعایت الزامات سلامت و بهداشت مدارس گفت: شناسایی راه های انتقال عامل ایجادکننده بیماری کرونا نقش مهمی در کنترل آن دارد. اگر چه در مورد راه‌های انتقال نکات زیادی تا به حال عنوان شده است؛ به عنوان یک اصل کلی، ویروس‌های تنفسی به طور عمده از طریق ریز قطرات یا از طریق سرفه یا عطسه و یا لمس اشیاء آلوده منتقل می‌شوند. طبق آخرین اطلاعات، انتقال ویروس کرونا از انسان به انسان از طریق سرفه، عطسه، تخلیه ترشحات بینی و دهان است. این ویروس می‌تواند در فاصله ۱ تا ۲ متری از طریق سرفه یا عطسه منتقل شود. راه دیگر انتقال، تماس دست‌ها با محیط و سطوح آلوده به ویروس مانند تجهیزات، دستگیره درب‌ها، میز و صندلی، شیرآلات، نرده پله‌ها، پریز و کلیدهای برق و کلیه وسایلی است که به طور عمومی و مشترک استفاده می‌شود. سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان اینکه مدارس مکلف به اجرای دستورالعمل بهداشتی ستاد کرونا هستند اظهارداشت: جهت بازگشایی مدارس موارد ذیل باید مورد توجه دقیق قرار گرفته و اجرا شود:
۱) انجام ارزیابی‌ وضعیت آمادگی و برنامه مدرسه، شرط لازم برای بازگشایی است. پس از بازگشایی لازم است ارزیابی‌های دوره‌ای (هر دو هفته یک‌بار) برای اطمینان از حفظ آمادگی لازم مطابق چک‌لیست، توسط ناظران بهداشت مدارس دو حوزه صورت پذیرد.
۲)  نیروی انسانی آموزشی و نظارتی در امور بهداشت از جمله مراقب سلامت در آموزش و پرورش و یا کارشناس بهداشتی از مرکز خدمات جامع سلامت و یا خرید خدمات بهداشتی از اشخاص حقیقی/ حقوقی، باید تأمین شود.
۳) هر مدرسه با توجه به جمعیت دانش‌آموزی نیازمند حداقل یک نیروی خدماتی آموزش‌دیده به‌منظور اجرای برنامه مدون نظافت و ضدعفونی، دفع بهداشتی زباله، نظارت بر وجود صابون مایع و…  است.
۴) ستاد مديريت استاني بيماري كرونا لازم است کانال‌های ارتباطي در خصوص دريافت و رسيدگي به موارد شكايات و تخلفات را به طور سراسري به مخاطبان اعلام کند.
۵) برنامه‌ برای پایش و گزارش دهی طراحی شده که لازم است که وضعیت مدرسه (بهداشت محیط، موجودی شوینده‌ها و…)، گزارش اقدامات انجام شده و تعداد دانش آموزان، معلمان و کارکنان مدرسه مشکوک یا بیمار (در صورت وجود) به صورت ماهانه ثبت شود.
۶) به همه‌ی دانش آموزان، معلمان و کارکنان مدرسه نحوه پیشگیری و کنترل بیماری کرونا و رفتارهای بهداشتی و سلامت ‌محور متناسب با گروه‌های سنی مختلف به صورت دوره‌ای آموزش داده شود
۷)  خانواده‌ها و نیز دانش آموزان باید از علائم بیماری کووید-۱۹ مطلع باشند. به صورتی که بدون ایجاد اضطراب در ایشان علائم بیماری را بشناسند و بدانند که در صورت وجود هر یک از علائم در دانش‌آموز یا اعضاء خانواده، از فرستادن دانش آموز به مدرسه خودداری کنند. به این منظور، علاوه بر شبکه‌های ملی، استانی و شهرستانی، استفاده از کانال‌های مجازی اختصاصی مدارس برای اطلاع‌رسانی در مورد بیماری و ارائه موارد لازم، ضروری است.
  اصول بهداشتی در مدارس
بازگشایی مدارس منوط به داشتن امکانات کامل ضدعفونی در مدارس تأمین صابون و محلول های مناسب ضدعفونی کننده دست و امکان فاصله گذاری مناسب برای صندلی‌ها در کلاس‌های درس و سالن‌های مدارس است. اقلام اشاره شده باید به مقدار کافی و متناسب در محل موجود باشد.
۱) مراكز پیش دبستانی و استثنایی به دلیل عدم توانایی کودکان در رعایت اصول بهداشتی، آخرین گروه برای بازگشایی خواهد بود.
۲) حداکثر حضور افراد در کلاس‌ها با احتساب حداقل یک متر فاصله به مدت حداکثر یک ساعت در هر جلسه پیش بینی شود.
۳) قراردادن صندلی، نیمکت، کامپیوتر و … دانش آموز و نظایر آن در فواصل لازم و ایمن حداقل یک متر با فاصله طولی و عرضی
۴) در مدت زمان حضور در مدرسه تمامی دانش آموزان، معلمان و کارکنان می‌بایست از ماسک استفاده کنند.
۵) انجام تمامی فعالیت‌های ورزشی جمعی و پر برخورد، تا اطلاع ثانوی در مدارس ممنوع است. اما فعالیت ورزشی انفرادی در محیط‌های باز بلامانع است.
۶) مواجهه چهره به چهره کارکنان کاهش یابد و سعی شود از تلفن، شبکه‌های اجتماعی و ویدئو کنفرانس برای برگزاری جلسات حتی برای کارکنانی که در داخل یک ساختمان هستند استفاده شود.
۷) از تجمع در اتاق کار، آبدارخانه، اتاق کپی و هر جایی که کارکنان می‌توانند تجمع کنند، خودداری شود.
۸) در صورت امکان سرویس‌های ایاب و ذهاب حذف و از خودروهای شخصی برای جا به جایی دانش آموزان استفاده شود، در صورت فعال بودن سرویس ایاب و ذهاب کارکنان و دانش آموزان، در خودرو سواری و بدون احتساب راننده حداکثر سه نفر، در ون، مینی بوس و اتوبوس با چیدمان سرنشین به صورت ضربدری و حداکثر ۵۰% درصد ظرفیت، برای جا به جایی کارکنان و دانش آموزان استفاده شود.
۹) ترجیحاً از بزرگترین کلاس‌ها برای حضور دانش آموزان استفاده شود. می‌توان از سالن‌های امتحانات یا نمازخانه‌ها در این موارد استفاده کرد.
۱۰) در صورت امکان و با توجه به شرایط  می‌توان کلاس‌های درسی را در فضای حیاط تشکیل داد. استفاده از چادر برای ایجاد سقف موقت در حیاط یا پارکینگ مدارس نیز می‌تواند یک راهکار باشد.
۱۱) مراسم صبحگاه و فوق برنامه‌ها از قبیل: اردوها، مسابقات، گردهمایی‌ها، جشنواره‌ها و سایر رویدادهایی که موجب تجمع و ازدحام می‌شود، لغو شود.
۱۲) استراحت بین کلاس‌های دانش آموزان در حداقل زمان و در زمان‌های مختلف، بین کلاس‌ها انجام شود.
۱۳) ساعت شروع و پایان مدرسه به‌گونه‌ای تعیین شود که از هم‌زمانی رفت و آمد دانش آموزان و ازدحام جلوگیری شود.
۱۴) حتی المقدور از ورود و تردد افراد و اشخاص متفرقه به محیط مدرسه جلوگیری شود و شیوه‌های پاسخگویی به گونه‌ای باشد که فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود.
  بهداشت مواد غذایی
۱) فعالیت بوفه‌ها و پایگاه تغذیه سالم مدارس ممنوع است.
۲) سرو غذای گرم برای معلمان، دانش آموزان و کارکنان در مدرسه مجاز نیست.
۳) تردد افراد به آبدارخانه مدرسه مجاز نیست. استفاده از فلاسک‌های شخصی و کتری‌های بزرگ برای اتاق معلمان توصیه می‌شود.
۴) از دست ‌به‌دست کردن مواد غذایی و ساندویچ‌های خانگی توسط دانش آموزان جداً خودداری شود.
۵) از خریدن مواد غذایی از فروشندگان دوره گرد خودداری شود.
۶) دانش آموزان و کارکنان ترجیحاً از آب‌ بطری شده که قبل از مصرف روی بطری آن شسته شده است، استفاده کنند.
۷)توصیه می‌شود دانش آموزان میان وعده خود را در منزل تهیه و جهت استفاده با بسته بندی مناسب به مدرسه بیاورند.
۸) در صورت مصرف ميوه، باید به طور کامل و بر اساس اصول بهداشتی شستشو شده و پوست آن گرفته شود.
  بهداشت و حفاظت فردی
۱) از دست دادن و رو بوسی با يكديگر پرهیز شود.
۲) فاصله حداقل ۱ متر جهت پیشگیری از بروز بیماری رعایت شود.
۳) شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون و یا استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده بر پایه الکل
۴) استفاده از وسایل حفاظت شخصی از جمله ماسک برای تمامی کارکنان، معلمان و دانش آموزان الزامی است.
۵) داشتن کارت بهداشت برای کارکنان آبدارخانه و سرایداری الزامی است.
۶) گواهی سلامت مستخدمان و سرايداران مدارس و رانندگان وسایل نقلیه و سرویس مورد استفاده دانش آموزان مورد نظارت وکنترل قرار گیرد.
۷) نیروهای خدماتی در هنگام نظافت باید از لباس حفاظتی، ماسک، چکمه و دستکش استفاده کنند.
۸) برای ثبت حضور و غیاب، ترجیحاً از سیستم تشخیص چهره/ کارتخوان کارکنان استفاده کنید؛ در صورت فراهم نبودن شرایط ذکر شده نسبت به تهیه و استفاده از وسایل ضدعفونی دست اقدام شود.
۹) استفاده از دستمال کاغذی هنگام عطسه يا سرفه كردن (در صورتی‌که دستمال وجود نداشت از قسمت داخلی آرنج موقع سرفه و عطسه استفاده کنید)
۱۰) عدم استفاده از دستمال مشترک برای تمیزکردن میز و صندلی و سایر وسایل
۱۱) از تماس دست‌ها با چشم، بینی و دهان قبل از شستن یا ضدعفونی خودداری شود
۱۲) شستن و ضدعفونی مرتب دست به ویژه قبل از دست زدن به بینی، دهان و چشم قبل از غذا خوردن، بعد از دستشویی و بعد از پایان کار و بعد از ورود به منزل
۱۳) قبل از کشیدن سیفون توالت فرنگی، درب آن را بگذارید تا میکروب‌ها در هوا پخش نشوند.
۱۴) در نمازخانه‌ها استفاده از مهر و سجاده شخصی و رعایت فاصله ایمن ضرورت دارد
۱۵) از همراه داشتن هرگونه وسایل اضافی از قبیل وسایل الکترونیکی، ساعت، وسایل تزئینی، کتاب‌های کمک آموزشی و …  غیرضروری، به ویژه توسط دانشآموزان خودداری شود.
۱۶) هر یک از معلمان و دانش آموزان بهتر است محلول ضدعفونی‌کننده دست شخصی همراه داشته باشند.
۱۷) مسئولان مدرسه باید آموزش شستشوی مرتب و مکرر دست با آب تمیز و صابون مایع و استفاده از محلول الكل یا ژل ضدعفونی‌کننده دست را برای معلمان، کارکنان و دانش آموزان اعمال کند. در صورت امکان، ژل یا محلول با پایه الکل ضدعفونی‌کننده دست را در همه کلاس‌های درس قرار داده شود.
۱۸) گچ و یا ماژیک وایت برد مورد استفاده معلمان و دانش آموزان جدا باشد. در صورت امکان، دانش‌آموزان گچ/ ماژیک وایت برد شخصی به همراه داشته باشند.
۱۹) ترجیحاً معلمان و دانشآموزان، لیوان کاغذی یک‌بار مصرف و دستمال کاغذی به همراه داشته باشند.
۲۰) دانش‌آموزان باید از لوازم التحریر شخصی استفاده کنند.
  شیوه نامه شستشوی صحیح و کامل دست‌ها
دکتر قاسم اویس شیوه نامه شستشوی صحیح و کامل دست‌ها در مدارس را به شرح زیر عنوان کرد:
قدم اول: شیر آب را باز کنید و دست‌ها را زیر شیر خیس کنید
قدم دوم: به میزان کافی به دست‌ها صابون بزنید تا دست هایتان به خوبی به صابون آغشته شود
قدم سوم: به تمام سطوح دست‌ها، ازجمله پشت دست‌ها، بین انگشت‌ها و زیر ناخن‌ها، برای حداقل ۲۰ ثانیه کف بمالید.
قدم چهارم: دست‌ها را زیر شیر آب کامل بشویید.
قدم پنجم: دست‌ها را با پارچه خشک و تمیز، دستمال، حوله یکبار مصرف یا خشک کن برقی خشک کنید.
دست‌های خود را بارها در طول روز بشویید، به خصوص قبل و بعد از غذا، بعد از فین کردن بینی، سرفه یا عطسه، رفتن به دستشویی/ استفاده از سرویس بهداشتی و هر زمان دیگری که دست‌هایتان به وضوح کثیف هستند.
 درصورت عدم دسترسی به آب و صابون، از محلول‌های الکلی یا ژل ضدعفونی حداقل ۶۰ %الکل استفاده کنید. اگر دست‌ها به وضوح کثیف هستند، همیشه آن‌ها را با آب و صابون بشویید.
  وظیفه مدرسه
مدارس، رکن اصلی بازگشایی مدارس در سال تحصیلی آینده و عنصر کلیدی تداوم و استمرار آموزش و یادگیری در طول سال تحصیلی در وضعیت‌های سه‌گانه و روش‌های آموزشی مختلف محسوب می‌شوند و متشکل از تمام معاونان، مربیان، معلمان، شورای مدرسه، انجمن اولیا و مربیان، شورای دانش آموزی، بسیج دانش آموزی و انجمن اسلامی دانش‌آموزی است که با مسئولیت مدیر مدرسه علاوه بر وظایف قبلی عهده‌دار مسئولیت‌های زیر است:
۱) حضور مداوم و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه آموزش دانش‌آموزی شاد به عنوان بخشی از محیط کار
۲) شناسایی، ثبت‌نام، آموزش و نگهداشت تمام دانش‌آموزان مدرسه و عضویت آنها در شاد
۳) اصلاح اطلاعات و مشخصات همکاران و دانش‌آموزان مدرسه در سناد برای تشکیل کلاس‌ها در بستر شاد
۴) تعیین روش دسترسی دانش‌آموزان به هر ‌یک از روش‌های آموزشی متناسب با شرایط و اقتضائات هر کدام از آنها
۵) پایش مستمر کیفیت ارتباط و تعامل دانش‌آموزان با معلمان و دبیران و کنترل مستمر و مداوم جریان آموزش تک‌تک دانش‌آموزان با روش‌های ذکرشده در وضعیت‌های سه‌گانه
۶) تعامل و ارتباط بین خانواده‌ها و دانش‌آموزان با استفاده از فرصت‌های مختلف حضوری، غیرحضوری و مجازی
۷) ضدعفونی مستمر کلاس‌ها، سرویس‌های بهداشتی و محیط مدارس با مشارکت اولیا و نهادهای مسئول
۸) نظارت بر وضعیت بهداشتی سرویس‌های ایاب و ذهاب دانش‌آموزی و توجیه والدین
۹) تعامل مستمر با راهبران آموزشی، کارشناسان معین و مسئولان ادارات آموزش و پرورش
۱۰) حضور مستمر مدیر و کارکنان اجرایی مدرسه در محل کار در تمام روزهای کاری هفته در تمام وضعیت‌ها