ماهور مهراد/ در عصر حاضر یا همان عصر ارتباطات، فناوریهای نوین، صنایع را بهگونهای متحول ساختهاند که تغییرات و پیشرفت لحظهای آنها بسیار چشمگیر است. در این میان، صنعت حملونقل دریایی هم بهواسطه ماهیت ارتباطات بینالمللی آن، از دیرباز دستخوش جهشهای فناورانهای بوده و از این امر مستثنی نیست؛ اما امروزه موج هوشمندسازی، تمامی […]
ماهور مهراد/
در عصر حاضر یا همان عصر ارتباطات، فناوریهای نوین، صنایع را بهگونهای متحول ساختهاند که تغییرات و پیشرفت لحظهای آنها بسیار چشمگیر است. در این میان، صنعت حملونقل دریایی هم بهواسطه ماهیت ارتباطات بینالمللی آن، از دیرباز دستخوش جهشهای فناورانهای بوده و از این امر مستثنی نیست؛ اما امروزه موج هوشمندسازی، تمامی حوزههای این صنعت از کشتیرانی، حمل کالا، عملیات و تجهیزات بندری گرفته و کشور ما هم در طول یک دهه گذشته اقداماتی در جهت هوشمندسازی بنادر انجام داده است.
بنادر پیشرفته دنیا بهدلیل استفاده از فناوریهای نوین و راهحلهای هوشمند بهسرعت، دقت و چابکی بالایی در عملیات و خدمات خود دست یافتهاند و گردش و تبادل اطلاعات ناشی از جریان کالا و ارائه خدمات به سهولت در آنها انجام میپذیرد. اما نکته این است که ویژگی های بنادر هوشمند چیست؟
درواقع زنجیرههای تامین، طی دهههای گذشته به دلیل تقسیمبندی جهانی کار، هزینههای رو به کاهش لجستیک و ظهور بازارهای جدید، دستخوش تغییرات محسوسی شده و اعتبار و اهمیت کشورهای BRIC (برزیل، روسیه، هند و چین) در حوزه تجارت جهانی همچنان رو به افزایش است.
به عنوان مثال، در حال حاضر، آسیا مهمترین منطقه تولید جهان محسوب میشود و اروپای شرقی وارد بازار جهانی شده است و از طرفی صنعت خدمات در بخش اروپا و آمریکای شمالی اساسا رشد قابل توجهی نشان داده است. تولید در دیگر مناطق نمود یافته و حتی کشورهای توسعهیافته نیز مجددا به صنعت تولید روی آوردهاند. بنادر پیشرفته و هوشمند نقش مهمی در رشد اقتصادی و رقابت تجاری بین المللی دارند.
درواقع بنادر در هر کشوری به عنوان دروازه ورود به تجارت جهانی محسوب می شوند و با توجه به پیشرفت روزافزون سامانههای لجستیکی و توزیع کالا، بنادر پیشرفته نقش مهمی در رشد اقتصادی و رقابت در بین کشورهای منطقه خود دارند. هوشمندسازی بنادر با توجه به اینکه امروز دنیا به سمت چابکسازی و تبادل دادهای پیش میرود بسیار اهمیت دارد لذا فرآیندها در قالب الکترونیکی شناسایی میشوند و در راستای آن اقدام میشود. هدف نهایی هوشمندسازی بنادر هم ارتقای بهرهوری و بهبود کیفیت عملیاتهای حمل و نقل دریایی و فعالیتهای بندری است و در هوشمندسازی بنادر از تمامی تجهیزات اتوماسیون و مکانیزاسیون برای بهبود کیفیت خدمات بنادر استفاده میشود.
این در حالی است که حالا مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی گفت: پروژه هوشمند سازی بنادر، با تخصیص اعتبارات مناسب؛ بر اساس برنامه زمان بندی شده و با بهره گیری از مرکز هوشمند سازی در دانشگاه صنعتی شریف در حال انجام است.
محمد راستاد با بیان اینکه سازمان بنادر و دریانوردی عزم جدی برای هوشمند سازی بنادر کشور را دارد، اظهارداشت: در طرح هوشمندسازی بنادر و بر اساس یک برنامه اجرایی مشخص و تعریف شده، بندر به واسطه بهره گیری از سامانه های هوشمند، به عنوان یک نقطه در زنجیره جهانی لجستیک قرار دارد و فراتر از پسکرانه خودش مد نظر قرار می گیرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تفاهم نامه همکاری سازمان بنادر با دانشگاه صنعتی شریف در خصوص اجرای پروژه هوشمند سازی در بنادر کشور، اظهار داشت: این پروژه به جدیت در حال انجام است و در این مسیر از نظرات همه صاحب نظران و اعضای جامعه دریایی و بندری کشور استقبال می کنیم.
راستاد با اشاره به خدمات دهی به کشتی های هوشمند در بنادر، توضیح داد: سازمان بنادر و دریانوردی در حوزه های فنی با سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) همکاری دارد و با توجه به جایگاه ایران در تدوین قوانین و مقررات و ارائه سند در نشست های آیمو، نقش این سازمان در فرآیند خدماتدهی به کشتیهای هوشمند بسیار مهم و موثر است.
وی با بیان اینکه پیش بینی میشود تا سال ۲۰۲۵ شاهد تردد کشتی های هوشمند اقیانوس پیما در بنادر کشور باشیم، تاکید کرد: از حیث زیرساختهای ورود کشتیهای هوشمند به بندر، اعم از اسکله و تجهیزات بندری، به تجهیزات متفاوتی نیاز نداریم، زیرساخت ها برای پذیرش کشتیهای هوشمند اقیانوس پیما در بنادر ایران وجود دارد.
به گفته مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، بنادر ایران برای ارائه خدمات تخلیه و بارگیری به کشتی های هوشمند در وهله اول باید بتواند با این کشتی ها ارتباط برقرار کند و به سامانه های این کشتی ها لینک شود.
راستاد درباره تأمین برق کشتی ها در بنادر برای جلوگیری از انتشار گاز های گلخانه ای، خاطرنشان کرد: طی سال های اخیر در برخی از بنادر کشور با سرمایه گذاری بخش خصوصی، نیروگاه تولید برق ایجاد شد که می توان برق مازاد در بنادر را به کشتی ها تخصیص داد.
گفتنی است که بنابر گفته مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان بنادر و دریانوردی از ابتدای مردادماه سال جاری عملیات اجرایی طرح هوشمند سازی بندر چابهار شروع شده است. محمدقائم تاجگردون با اشاره به اینکه آبان ماه سال گذشته نقشه هوشمندسازی سازمان بنادر و دریانوردی مشخص و آذرماه مصوب شد، افزود: در این نقشه راه اقدامات کلیدی و ۱۱ پروژه مصوب شد.
لازم به توضیح است که فاز یک این نقشه راه تا پایان سال ۱۴۰۰ و فاز دوم تا پایان سال ۱۴۰۴ طرح ریزی شده است. هدف این نقشه راه نیز یکپارچه سازی سامانه های نرم افزاری سازمان، اعم از سامانه های عملیاتی بندری و دریایی است و هدف کلان سازمان بنادر نیز رشد و توسعه هوشمندسازی در بنادر است. با اجرای این سامانه، بندر چابهار به عنوان اولین گام سازمان بنادر، در فرآیند هوشمندسازی بنادر کشور محسوب شده است.