وزیر جدید جهاد کشاورزی گفت: برای رفع کمبود و دستیابی به خودکفایی در تولید محصولات اساسی برنامه داریم و از هرگونه انحصار در تامین مواد اولیه تولید جلوگیری می‌کنیم.
به گزارش جمله، «محمدعلی نیکبخت» روز سه شنبه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در دفاع از برنامههای خود برای تصدی گری بر وزارت جهادکشاورزی افزود: با توجه به فرصت اندک و گستردگی موضوعات بخش کشاورزی و با توجه به اینکه در آستانه آغاز بررسی برنامه هفتم توسعه کشور هستیم، برنامههای خود را بر اساس چهار جهت گیری اصلی مطرح کرد.
وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه در ابتدا جدیت و تلاش در ادامه اجرای تکالیف قانونی و اسناد بالادستی مورد تاکید است، اظهار داشت: دوم؛ رفع عوامل محدودکننده تولید پایدار و بهره‌‌ور با تاکید بر سه اصل مهم یعنی خودکفایی در محصولات اساسی، حفظ سرمایه‌های انسانی از طریق رعایت کرامت و ارتقاء سطح معیشت بهره برداران، حفظ منابع پایه مورد توجه است.
نیکبخت تصریح کرد: سوم؛ توسعه متوازن تمامی اجزای زنجیره ارزش با تاکید بر تکمیل زنجیرههای ارزشی ملی، استانی و منطقه ای، نقش‌آفرینی مشارکتهای مردمی در سرمایه گذاری در توسعه زنجیرههای ارزش، کاهش نوسانات تولید و بازار از طریق اجرای سیاست‌‌های حمایتی مناسب، کاهش تلفات و ضایعات محصولات کشاورزی، به حداقل رسانی خام‌فروشی محصولات کشاورزی مدنظر است.
وی چهارمین جهت‌گیری را ریل‌گذاری برای تامین امنیت غذایی مردم، کشاورزی دانش بنیان و رشد تولید دانست و گفت: باید در تمامی ارکان بخش کشاورزی به غذا به ویژه هستههای اولیه تولید خودکفا شویم، دوم آن که به روزترین فناوری بومی و تجربه شده کشور و جهان را وارد زنجیرههای تولید کنیم. رفع عوامل محدودکننده تولید پایدار و بهره‌‌ور سالهاست که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی به منظور خودکفایی در محصولات اساسی است، اما آمار و اطلاعات حاکی از ناپایداری شدید در خودکفایی داریم.
وی گفت: تولید تصادفی و بی برنامه نمی‌تواند ضامن امنیت غذایی پایدار کشور باشد ضمن آنکه فقط در ۶ سال اخیر، درصد خودکفایی برای گندم ۲۵ درصد، برنج ۲۲ درصد، شکر ۵۴ درصد و جو ۳۱ درصد است و به عبارتی گاهی خودکفایی و گاهی واردکننده بزرگ بوده‌‌ایم و در حال حاضر درصد خودکفایی در روغن و ذرت دانه‌ای کمتر از ۱۰ درصد است و دسترسی به امنیت غذایی پایدار با روش های رایج گذشته امکان پذیر نیست.
نیکبخت با بیان اینکه کشاورزی ایران نیاز به یک بازنگری عمیق و طرح تحول زا دارد، افزود: ما برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه داریم به طور مثال خلا عملکرد گندم در آبی و دیم به ترتیب ۱.۵ و ۵ تن است، این یعنی امکان دستیابی به ۱۶ میلیون تن گندم در کشور وجود دارد. در بحث تولید جو؛ خلا عملکرد آبی و دیم، ۲ و ۴ تن است این یعنی امکان دسترسی به ۵ میلیون تن جو و خودکفایی و توسعه دامپروری در این بخش وجود دارد.
برنامه طرح جهش دیمزارها برای خودکفایی در تولید محصولات اساسی
وزیر جهاد کشاورزی درباره مبحث خودکفایی محصولات اساسی، تصریح کرد: دیمزارها ظرفیت مغفولی هستند که از پتانسیل تولیدی بسیار خوبی برخوردارند و دیمزارها می‌توانند ضمن تامین بخشی از نیازهای غلات، علوفه، حبوبات و دانه‌های روغنی موجبات اشتغال بیشتر روستاییان و سرمایه گذاری را برای کشاورزان فراهم کنند، بنابراین یکی از برنامه های اینجانب پیگیری جدی طرح جهش تولید در دیمزارها است و ارتقاء جنبه های نوآوری آن نیز با کمک نخبه‌‌های دانش‌بنیان است.
وی با اشاره به مهمترین برنامههای خود برای تولید پایدار و بهره‌‌ور، افزود: این برنامه‌‌ای است تحت عنوان حمایت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از تولیدکنندگان، اولین بخش این برنامه تامین به موقع و باکیفیت و مقرون به صرفه نهادهها است، درحالی که همه ما معتقدیم تولیدکننده نباید به غیر از دغدغه تولید، نگران تامین مواد اولیه خود باشد اما امروز به جرات می‌توان گفت تولید محصولات کشاورزی در ایران در شرایط بسیار کم نهاده و حتی بد نهاده است و بخش قابل ملاحظه‌ای خلا عملکرد و بهره‌وری پایین مربوط به همین مسئله است.
با رانت به ویژه انحصاری شدن تامین مواد اولیه تولید مبارزه خواهم کرد
نیکبخت در بحث تامین نهاده های تولید گفت: نباید در این مسیر به راهبری سنتی خود اصرار کنیم و تولیدکننده را محکوم به اجرای تصمیم های دولتی خود کرده و آنها را در دام سودجویان قرار دهیم.
وی اضافه کرد: به شما قول می‌دهم که با بهرهگیری از همه امکانات بخشهای دولتی و با محوریت بخش خصوصی و تشکل‌‌ها و برنامه‌‌ای دقیق نظام تامین و توزیع نهادهها را ساماندهی کند، همچنین با رانت و به ویژه انحصاری شدن مواد اولیه تولید مبارزه خواهم کرد تا حمایت‌‌های قیمتی متناسب با واقعیت‌‌های کشاورزی کشور داشته باشد.
وی افزود: در تمام دنیا رابطه مشخصی فی ما بین قیمت محصولات مختلف وجود دارد و متناسب با سیاست‌‌های کلان کشور، دولت‌‌ها نسبت به حمایت های قیمتی خود اقدام میکنند اما ما از این ناحیه بسیار آسیب‌پذیر هستیم و این سبب شده تولیدکنندگان انگیزه لازم برای تولید محصولات راهبردی را نداشته باشند که این مسئله باعث ایجاد کمبودهای دوره‌‌ای می‌شود.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: بنابراین اینجانب با استفاده از ابزارهای حمایتی در اختیار و بهرهگیری از مجرب‌‌ترین متخصصین اقتصادی مدل‌‌های موفق کشاورزی قراردادی و حمایت‌‌های قیمتی را بومی کرده و با مشارکت جدی بخش خصوصی و مردمی سازی این بخش به تنظیم الگوی تولید خواهم پرداخت و تلاش خواهم کرد تا همه حمایت ها به طور هدفمند و دقیق در طول زنجیره ارزش توزیع شود.
وی ادامه داد: نوآوری و متنوع‌سازی، روش های خدمات و تامین مالی و افزایش سرمایه گذاری به ویژه تامین مالی زنجیره‌‌ای از بخش صنعت، استفاده از ظرفیت های بورس کالا، اصلاح رویکردهای کشاورزی را پیگیری خواهم کرد و سومین بخش این برنامه نیز ارتقاء دانش، مهارت و اطلاعات بهره برداران است.
نیکبخت افزود: بهره برداران باید با کمک فناوری نو و امکانات جدید تولید و امنیت منابع پایدار بازار به طور کامل آشنا باشند و از اطلاعات لازم به صورت برخط استفاده کنند، البته نظام جامع جمع آوری داده، پردازش و انتشار اطلاعات، آمار و توسعه رصدخانه‌های کشاورزی ایران به عنوان یک ابزار هوشمند در جهت پایش بخش کشاورزی نیازمند بازنگری جدی است که در این راستا با نهادهای مربوطه هماهنگی لازم صورت خواهد گرفت.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به برنامههای خود در حوزه حمایت از بهره برداران در برابر بلایا و خسارت‌های طبیعی، سرما و یخبندان، باران‌های بی موقع، تگرگ و طوفان، بادهای گرم، نوسانات دمایی، سیل و خشکسالی، شیوع بیماری و آفات که منجر به آسیب به دسترنج تولیدکنندگان می‌شود، گفت: نمایندگان بارها و بارها با تولیدکنندگان خسته از این حوادث روبرو شده‌اند. بنابراین اینجانب این موضوع را از دو مسیر نفوذ فناوری‌های نرم افزاری و سخت افزاری دنیا برای پیش آگاهی و مقابله با بلایای طبیعی و دوم افزایش ضریب نفوذ بیمه با تغییر در ساختار نظام بیمه و تنوع بخشی به ابزارهای بیمه ای دنبال خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه توجه به حفاظت و صیانت از منابع محیط زیست یکی از برنامههای اینجانب است، گفت: یکی از موضوعاتی که کمتر به آن توجه شده موضوع خاک است، امروزه در حالی که نرخ خاک سازی در کشور نیم تن در هکتار برآورد می شود شاهد افزایش شدید ۵ تا ۱۶ تن تخریب هستیم. در این راستا مقام معظم رهبری نیز به درستی فرمودند که تجزیه خاک از تجزیه آب مهم‌تر است.
نیکبخت با اشاره به برنامههای خود در حوزه منابع آبی گفت: مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی جدی‌ترین عامل محدود کننده دستیابی به امنیت غذایی است بنابراین با توجه به پیچیدگی موضوع و ابعاد گسترده اجتماعی و اقتصادی تاکید دارم با استفاده از مدل تلفیقی و مشارکتی مردم به عنوان محور اصلی حفظ منابع آب برنامه ریزی کرده و با همکاری وزارت نیرو نظام های تولیدات کم آب‌بر و تجهیز منطقه به امکانات نرم افزاری و سخت افزاری نوین برای مصرف بهینه را به کارگیری خواهم کرد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر کشاورزان و نخبگان زیادی وجود دارند که با سرمایه‌های خود و قبول خطر پذیری آن اقدام به ورود به فناوری‌های جدید از جمله آبیاری زیرسطحی در مزارع تولیدات خود استفاده کردند که البته موفق هم بوده‌اند بنابراین بنده و همکارانم باید صدور مجوزهای لازم را تسریع و فناوری‌های مورد استفاده را گسترش دهیم.
وزیر وزارت جهادکشاورزی افزود: توانمندسازی جوامع مختلف و نفوذ تجهیزات آبیاری مناسب، احیا و مرمت قنات‌ها و استفاده از اینترنت اشیاء و هوشمند سازی، توسعه و تکمیل شبکه‌های آبیاری و زهکشی، توسعه کشت در محیط‌های کنترل شده مانند گلخانه‌ها، راه اندازی نهضت احداث سایه‌بان در باغات کشور، استفاده از آب‌های نامتعارف، بهره گیری بیشتر از آب‌های سطح و استفاده از گیاهان کم آب بر از جمله برنامههای اینجانب است.
وی با اشاره به برنامه های خود برای حفظ جنگل‌ها و مناطق، گفت: طرح تنفس جنگل‌های شمال، سرعت بخشی به حدنگاری، طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس، جنوب و مناطق مرکزی ایران و مدیریت پایدار و مردم محور به دلیل معیشت حدود یک میلیون نفر به ویژه عشایر و نقش کلیدی آنها در حفاظت از آب و جلوگیری از ورود سیل به مناطق و تولید گوشت قرمز از برنامههای اصلی اینجانب است. اجرای طرح کنترل و پیش آوری سیل و توجه به طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری از جمله برنامههای بنده است.
نیکبخت به برنامههای خود در حوزه توسعه متوازن زنجیره ارزش در بخش کشاورزی اشاره کرد و افزود: متاسفانه زنجیرههای ارزش در کشورمان از جامعیت مناسبی برخوردار نیست و اجزای زنجیره متناسب با ظرفیت اجزای تولیدی نیست بنابراین این امر موجب تلفات بسیاری می‌شود، در دنیا غریب به ۹۸ درصد از تولیدات کشاورزی پس از برداشت وارد فرآیند بسته بندی می‌شوند، این درحالیست که در ایران این رقم ۱۵ درصد بوده است و این به معنی خام فروشی و تلفات و ضایعات است.
وی اضافه کرد: در صورت وجود ماشین آلات، برداشت، انبارهای استاندارد و سردخانه‌ها و حمل و نقل سرد و وجود واحدهای فرآوری در محل‌های تولید از تلفات گسترده محصولات می‌کاهد، تنها یک قلم ریزش برگ یونجه در سال به دلیل نبود ماشین آلات مناسب برداشت معادل حداقل ۶۵۰ هزار تن کنجاله سویا است.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه در بخش توسعه سرمایه گذاری شیلات ظرفیت‌های بسیار زیادی وجود دارد، گفت: در این حوزه برنامه بنده خودکفایی در هستههای اولیه تولید اعم از انواع مواد و مولدها است.
وی درباره جهت گیری چهارم برنامههای خود، افزود: ریل گذاری برای آینده کشاورزی ایران، در این جهت گیری تلاش کردم در چند حوزه مختلف ریل گذاری داشته باشم، ابتدا راه اندازی شهرک‌های نوآوری بذر است که با حداکثر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نخبگان علمی و توانمند کشور و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌شود که ضمن دستیابی به فناوری‌های موجود و خودکفایی، زیست بوم فناوری شکل خواهد گرفت که با توجه به شرایط مختلف، ایران را به قطب تولید بذر تبدیل خواهد کرد. دومین ریل گذاری؛ راه اندازی نهضت تولید، خوراک دام و پسماندها است و سومین ریل گذاری ایجاد شرکت‌های حرفه‌ای خدمات کشاورزی است.
وی پیش بینی کرد: به دلیل افزایش هزینه‌های تولید در سال‌های آینده ممکن است مالکین اراضی کشاورزی قادر به تولید نباشند بنابراین یکی از برنامههای بنده ایجاد شرکت‌های خدمات فنی کشاورزی است که با تشکیل آنها به واسطه حضور نخبگان کشاورزی و حمایت دولت در زمینه اشتغال نیروهای جوان ایجاد می‌شود.
وزیر جهادکشاورزی گفت: بنده به تجربه، دانش و دلسوزی نمایندگان باور دارم و در صورت توفیق خدمت در تمام برنامه‌ها از شما نمایندگان به عنوان مشاورین امین یاری خواهم گرفت، بنده به خرد جمعی ایمان دارم و میدان را برای مشارکت همگانی نخبگان و فعالان بخش کشاورزی باز خواهم کرد و معتقدم در بخشهای مختلف جهاد کشاورزی نیروهای ارزشمندی وجود دارد که بنده مصمم به استفاده از آنها هستم و در انتخاب مدیران و همکارانم از رهنمودهای مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم در خصوص استفاده از نیروهای جوان بهره خواهم گرفت.
وی افزود: قول می‌دهم با جریان‌های فساد به شدت مبارزه کنم، رهبر فرزانه انقلاب فرمودند دستگاه کشاورزی برای ما بسیار مهم است، زیرا امنیت غذایی برای کشور بزرگی مثل ایران پرجمعیت و دارای اهداف بلند، بسیار مهم است، بنابراین فرد انتخابی مسئولیت خطیری را برعهده خواهد گرفت که تامین امنیت غذایی و رضایت مردم نیازمند مدیریت و تلاش و مدیریت او و همکارانش می‌باشد.
وی اضافه کرد: برای اینجانب واژه مدیریت جهادی یادآور روزهای خدمت بی ادعا، صادقانه و پر جنب و جوش جوانی‌ام است که در محروم‌ترین روستاهای کشور با فقر و انواع محرومیت‌های مادی و اجتماعی و قهر طبیعت با تحمل بادهای سیستان و گرمای طاقت فرسای بلوچستان دست و پنجه نرم می‌کردم.
در جلسه علنی امروز (سه‌شنبه، ۳۰ خرداد ماه) مجلس شورای اسلامی، صلاحیت و برنامههای محمدعلی نیکبخت وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی دولت سیزدهم مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در نهایت محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در این نشست نتیجه رأی نمایندگان به وزیر پیشنهادی را قرائت کرد که براساس آن نمایندگان مجلس با ۱۹۸ رأی موافق، ۴۰ رأی مخالف، ۱۰ رأی ممتنع و بدون رأی باطله از مجموع ۲۴۸ نماینده حاضر در صحن، تصدی وزارتخانه جهاد کشاورزی را به نیکبخت سپردند.
