سارا ایرانی / امروزه بافت های فرسوده قسمت عمده ای از بافت های شهری در ایران را تشکیل داده اند و از علل اصلی تهیه طرح های مرمتی شده اند؛ زیرا فرسودگی عاملی است که به افول حیات شهری، زدودن خاطرات جمعی و شکل گرفتن حیات شهری روزمره به شکلی منفی کمک می کند. […]
سارا ایرانی /
امروزه بافت های فرسوده قسمت عمده ای از بافت های شهری در ایران را تشکیل داده اند و از علل اصلی تهیه طرح های مرمتی شده اند؛ زیرا فرسودگی عاملی است که به افول حیات شهری، زدودن خاطرات جمعی و شکل گرفتن حیات شهری روزمره به شکلی منفی کمک می کند. بنابراین مداخله در بافت تاریخی ارزشمند باید به گونه ای باشد که هم ارزش های ساختاری و هم ویژگی های ماهوی و کالبدی آن را حفظ شود و هم بافت تاریخی با ضرورت های زندگی امروز و فردا انطباق یابد تا بتوان به عنوان یک بافت شهری زنده و فعال به حیات خود ادامه دهد.
این در حالی است که تدوین برنامه های صحیح جهت نوسازی و بهسازی این نوع بافت ها نه تنها به حل مشکلات منجر خواهد شد بلکه فرصتی مناسب برای توسعه پایدار شهری در زمینه های اجتماعی و اقتصادی نیز می تواند باشد. چراکه شهر بزرگ ترین واحد استقرار در جوامعی است که بر آن حد از سامان دهی که تمدن می نامیم، دست یافته اند.
حالا اما مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران از تامین تسهیلات و زمین برای ساخت ۱۴۵ هزار واحد مسکونی در حاشیه شهرها و بافت‌های فرسوده خبر داده است. مهدی عبوری، از در نظر گرفتن دو نوع تسهیلات برای بازآفرینی بافت‌های هدف در کشور خبر داد و گفت: تسهیلات خودمالکی به مالکانی تعلق میگیرد که می‌خواهند منازل خود را نوسازی کنند و تسهیلات دیگری نیز به توسعه‌گران و سازندگان حرفه‌ای دارای صلاحیت پرداخت می‌شود.
او از معرفی ۲۵ هزار متقاضی تسهیلات بازآفرینی به بانک خبر داد و افزود: از این تعداد تاکنون برای ۲۱ هزار متقاضی پرونده تشکیل شده است که ۱۱ هزار و ۲۰۰ نفر از آنان، قسط اول تسهیلات بازآفرینی را دریافت کرده‌اند.
رئیس هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه تسهیلات بازآفرینی به سه شکل در نظر گرفته شده است، عنوان کرد: سقف این تسهیلات در تهران ۲۵۰ میلیون تومان است که ۵۰ میلیون تومان آن با سود ۹ درصد و به شکل مشارکت مدنی و ۲۰۰ میلیون تومان نیز با سود ۱۸ درصد و به شکل فروش اقساطی ۱۲۰ ماهه در اختیار متقاضیان قرار میگیرد.
وی ادامه داد: برای مراکز استان‌ها و شهرهایی که بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، ۲۲۰ میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفته شده که باز هم ۵۰ میلیون تومان با سود ۹ درصد و ۱۷۰ میلیون با سود ۱۸ درصد محاسبه خواهد شد.
به گفته عبوری میزان تسهیلات در نظر گرفته شده برای دیگر شهرها نیز ۱۸۰ میلیون تومان است که ۴۰ میلیون تومان با سود ۹ درصد و ۱۴۰ میلیون تومان نیز با سود ۱۸ درصد در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در زمینه ودیعه مسکن نیز کارهای خوبی انجام شده است، گفت: در این خصوص برای هر نفر که منازل را در بافت فرسوده تخلیه و آن را برای نوسازی آماده می‌کند، ۴۰ میلیون تومان با سود ۴ درصد و در دوره ۴۸ ماهه در نظر گرفته شده است.
عبوری با بیان این که این تسهیلات برای تمام ۳۱ استان کشور در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: هر استانی که بتواند تعداد بیشتری را جذب کند، تسهیلات بیشتری خواهد گرفت و در این زمینه محدودیت نداریم و همچنین تفاهم نامه‌ای که با سازمان برنامه و بودجه کشور منعقد کرده ایم، قابل تغییر است.
او درباره میزان بافت‌های فرسوده کشور با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۴۸ هزار هکتار با جمعیت پذیری ۳۰ درصد شهرها را داریم که شامل سه گونه بافت ناکارآمد میانی، بافت تاریخی و سکونتگاه غیررسمی یا حاشیه‌نشینی است، اظهار کرد: این ۱۰۰هزار فقره، گام جدیدی برای نوسازی این بافت‌ها است و قطعا بعد از این که تسهیلات مورد نظر جذب شود، دولت تسهیلات جدیدی را معرفی خواهد کرد.
گفتنی است که اهداف اساسی نوسازی و بهسازی بافت های قدیمی و فرسوده شهرها توسعه محیط زندگی برای انسان هاست. این اهداف در قالب اهداف اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی جای می گیرند. فضاهای ساخته شده شهری از نظر اقتصادی حاصل سرمایه گذاری و ترکیب از نیروی کار انسانی، مهارت ها، مواد و مصالح گوناگون هستند.
صدور رایگانِ پروانه ساختمانی
در بافت‌های فرسوده
طبق این گزارش، شرکت بازآفرینی شهری ایران در کنار این تسهیلات، بسته‌های تشویقی دیگری هم در نظر گرفته شده است؛ به‌عنوان مثال هزینه‌های طراحی، نظارت و اجرا در محلات هدف با هماهنگی سازمان نظام مهندسی تا ۵۰ درصد رایگان شده است. علاوه بر این ۵۰ درصد از هزینه صدور پروانه نیز بر اساس قانون حمایت از تولید رایگان شده است و در نظر داریم تا تفاهم‌نامه‌ای با سازمان شهرداری‌ها و دهیار‌‌های کشور امضا کنیم تا ۵۰ درصد هزینه باقی‌مانده نیز رایگان شود.
عبوری در اینباره ادامه داد: همچنین بسته‌های تشویقی برای انشعابات بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده و از طریق سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت نیرو پیگیر این هستیم تا این موضوع نیز عملیاتی شود.
رئیس هیات‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران در خصوص تامین مسکن ۴۵ هزار واحد مسکونی در حاشیه شهرها نیز توضیح داد: در راستای نامگذاری سال جدید، برنامه‌ریزی کردیم تا املاک در اختیار شرکت بازآفرینی شهری ایران را احصا کرده و حدود ۷۶۵ قطعه زمین در ۲۷ استان و ۵۳ شهر سراسر کشور را آماده کرده‌ایم که ۴۵ هزار واحد مسکونی بر روی آنها در حال بارگذاری است.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران همچنین تصریح کرد: تاکنون کار ساخت دو پروژه را شروع کرده‌ایم که پروژه «کرگانه» در خرم‌آباد لرستان با ظرفیت ۷۸۰ واحد مسکونی و پروژه دیگر در شهر اهواز با هزار و ۶۸۰ واحدمسکونی در حال ساخت است.
رئیس هیات‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه قرارداد اجرایی این پروژه‌ها ۲۴ماهه است، اظهار داشت: نکته مثبت این پروژه‌ها، تامین سرانه فضاهای عمومی و خدمات شامل فضای سبز، فضاهای آموزشی، درمانی، مذهبی، سوله های ورزشی است که هزینه های آن را دولت تامین می کند. عبوری افزود: بر اساس برنامه‌ریزی هیات‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران در نظر داریم نهایتا تا ۶ ماه ابتدایی سال جاری تمام ۴۵ هزار واحد مسکونی در سراسر کشور آغاز به کار کنند.
گفتنی است که سرعت بخشیدن به نوسازی بافت‌ها بستگی به بسته‌های تشویقی دارد که دولت ارایه می‌کند و برای اولین‌بار چنین بسته تشویقی با چنین کیفیتی تخصیص داده شده است. بر همین اساس پیش بینی ها مبنی بر این است که در سه ماه اول سال۹۹ این کار عملیاتی شود.
چراکهه درواقع بافت های قدیمی به دلیل قدمت و فرسودگی و تخریب ناشی از آن و کمبود و حتی نبود تاسیسات و تجهیزات شهری، دچار نارسایی هایی در پاسخگویی به نیازهای امروز زندگی شده اند. به همین دلیل جمعیت بومی ساکن این بافت ها به حاشیه شهرها مهاجرت می کنند و مهاجران روستایی و اقشار کم درآمد جایگزین آنها می شوند. تنها انگیزه ساکنان جدید برای زندگی داشتن یک سرپناه است.
آنها در این بخش از شهر با توجه به نازل بودن قیمت مسکن اسکان می یابند. به تبع آن بی ثباتی اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی در این محله ها پدید می آیند و افزایش پیدا می کند. درنتیجه روند فرسودگی و تخریب بافتشهری شدت می گیرد. در واقع می توان گفت ترکیب جمعیت از نظر اجتماعی- اقتصادی در بخش های وسیعی از این بافت ها، همانند بافت های حاشیه ای و خودرو است و جمعیت ساکن با هم تجانس فرهنگی ندارند، بنابراین به دلیل احساس جدایی و بیگانگی نسبت به همسایگان و ساکنان و فضای جدید دچار آشفتگی و سردرگمی می شوند.
