به گزارش «جمله» اوایل هفته بود که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی اینستاگرامی با عنوان سخنی بامردم عزیز و فعالان محترم اقتصادی نوشت: این روزها بنا به دلایلی که مشخص است، و قبلاً نیز اعلام کرده بودم،بازار ارز دچار نوسان شده است.با اقدامات در دست اجرا به تدریج و در […]
به گزارش «جمله» اوایل هفته بود که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی اینستاگرامی با عنوان سخنی بامردم عزیز و فعالان محترم اقتصادی نوشت: این روزها بنا به دلایلی که مشخص است، و قبلاً نیز اعلام کرده بودم،بازار ارز دچار نوسان شده است.با اقدامات در دست اجرا به تدریج و در روزهای آینده بازار ارز به آرامش خواهدرسید.
این تصور که بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز اقدامی نمی کنند،یا اینکه تصور میشود برای تأمین کسری و یادلایل دیگر،نرخ ارز را بالا میبرند، بی اساس و یک برداشت و تصور کاملاً اشتباه است.
دستورالعمل جدید در خصوص نحوه برگشت ارز به چرخه اقتصاد و تأمین ارز واردات کشور،چندروزی است عملیاتی شده است. در این دستورالعمل، عملاً زمینه ای برای ایجاد تراکم غیر عادی تقاضا و نیز سوء استفاده از ان باقی نمی ماند.
به همین دلیل متاسفانه درمقطع دو هفته اخیر، درکنار تعلل برخی صادر کنندگان برای عرضه ارزخود،برخی از سودجویان در صدد فروش ارزبه واردکنندگان به نرخهای نامتعارف بوده اند.
به واردکنندگان محترم توصیه می کنم که چند روزی را تحمل کرده و از چندروز آینده، بتدریج نیاز خود را از سامانه نیما تأمین نمایند .
از صادر کنندگان محترم نیز انتظار میرود در فرصت چندروز باقیمانده از فرصت ایفای تعهد ، ارزهای خود را با نرخ های منطقی در بازار عرضه کنندتا خریدار لازم را داشته باشد.
از صادرکنندگان عزیزی که تا امروز با برگرداندن ارز درخدمت تولید واشتغال کشور بوده اند، قدردانی میکنم.مردم عزیز مطمئن باشند،بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز و اعاده ثبات، و برگشت به نرخ های تعادلی تمام تلاش خودرابکارخواهد بست.
حالا پس از نزدیک به ۱۰ روز آشفتگی در بازار ارزهای خارجی و رسیدن دلار به کانال ۲۶ هزار تومان، با نزدیک شدن به موعد تعیین شده برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، روز گذشته قیمت دلار نزولی شد و در بازار آزاد با قیمت ۲۱ هزار تومان خرید و فروش شد. به نظر می‌رسد بار دیگر تهدیدها و هشدارهای دولت و بانک مرکزی در زمینه ارز توانسته تا اندازه بسیار کمی موثر واقع شود. اما هنوز تا دلار ۱۰ هزار تومانی فاصله بسیار زیادی باقی مانده است.
برخی از کارشناسان اقتصادی از ورود قیمت دلار به زیر ۱۵ هزارتومان هم خبر می‌دهند، در روزهای گذشته البته ۳۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه شد که به نظر می‌رسد کاهش قیمت دلار بی تاثیر از این موضوع نباشد. اما مشخص نیست که این فرضیه یعنی ادامه کاهش قیمت دلار تا چه میزان عملی شود.
از سوی دیگر، افزایش قیمت دلار تاثیر خود را بر بخش‌های مختلف کشور گذاشته است، تولید در حال نابودی است، قیمت کالاهای اولیه و خدمات اجتماعی تا میزان زیادی افزایش پیدا کرده است. خودرو، سکه و طلا نیز همگی به دنبال دلار افزایش چند برابری را تجربه کردند. آشفته بازار ارز در کشور در حالی همچنان ادامه دارد و خواب را از چشم مردم ربوده است که بانک مرکزی و دولت در برابر این نابسامانی سکوت اختیار کرده اند. بانک مرکزی تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده است، سال گذشته اقدامات همتی برای تنظیم بازار ارز در تزریق دلار در بازار و بازدید سرزده از صرافی ها و اطمینان دهی به مردم خلاصه می‌شد و اغلب کارشناسان نسبت به افزایش قابل توجه قیمت دلار در سال جاری هشدار جدی داده بودند.
ادعای یک نماینده مجلس
در همین حال سید کاظم دلخوش نماینده مجلس ضمن تاکید بر اینکه رشد و نوسانات اخیر نرخ ارز به مولفه‌های بسیاری وابسته است، مدعی شد : «اینکه عامل اصلی افزایش نرخ ارز را بانک مرکزی بدانیم اشتباه است، زیرا اکنون وضعیت بازارهای بین المللی و مراودات مالی در این حوزه، شرایط نامناسبی دارد».
دلخوش با تاکید اهمیت ساماندهی بازار ارز و رصد تقاضا و ممانعت از خرید و فروش های کاذب، توضیح داد: «بانک مرکزی باید تجربه ساماندهی ارزی در ماه های گذشته را دوباره تکرار کرده و به این ترتیب مسیر جولان دلالان را مسدود سازد».
وی در ادامه ادعای خود افزود: «انتظار ما از دولت به ویژه بانک مرکزی ارایه لایحه‌ای در خصوص ایجاد بازار متشکل ارزی به مجلس است تا مجلس بتواند برنامه دولت در این حوزه را بررسی کند. باید سازوکار دولت برای ساماندهی اقتصادی با ارایه لوایح به مجلس مشخص شود». این نماینده مجلس ابراز عقیده کرد: «در شرایط فعلی، شیوع ویروس کرونا و محدودیت های ایجاد شده برای صادرات و کاهش فروش نفت عامل اصلی نوسانات ارزی و رشد قیمت آن هستند و مجلس با علم به فشاری که بر دولت و بانک مرکزی اعمال شده، آماده کمک به دولت در این حوزه بوده و در صورت لزوم به تصویب قوانین نیز اقدام خواهد کرد». در همین حال یک کارشناس اقتصادی می‌گوید همتی، رئیس کل بانک مرکزی، بازار ارز را رها کرده است، به نظر می‌رسد بانک مرکزی دیگر انگیزه‌ای ندارد، وی تاکید می کند که تاکنون ندیدیم رئیس بانک مرکزی از سیاست‌های ارزی سخن بگوید و مسئولیت این اقدامات را برعهده بگیرند.
بانک مرکزی بازار ارز را رها کرده است؟
آلبرت بغزیان کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه در گفت و‌گویی به رویداد۲۴ گفت: «مسئول و متولی این نوسان در بازار ارز بانک مرکزی است، کسی که می‌تواند به راحتی دلیل این نوسانات را اعلام کند هم بانک‌مرکزی است. بانک مرکزی اراده حفظ ارزش خارجی پول را از دست داده است. در گذشته هراز‌چند گاهی دخالت می‌کرده است و اکنون بازار را رها کرده که دیدیم قیمت دلار به ۲۶ هزارتومان رسید».
این کارشناس ادامه داد: «اگر امروز ارزش کالا‌ها کاهش پیدا نکرده باشد مانند خودرو مسکن و غیره، نشان می‌دهد که این بازار‌ها نیز اطمینان ندارند که دلار روی همین قیمت ثابت بماند و به افزایش قیمت خود تا ۳۰ تومن نیز ادامه می‌دهد».
بغزیان با تاکید بر اینکه صادرکنندگان اصلا مقصر وضعیت بازار ارز نیستند، تصریح کرد: «دولت می‌گوید صادرکنندگانی‌که ارز را به کشور برنمی‌گردانند مقصرند، در صورتی که اینگونه نیست. صادرکننده از زمان شیوع کرونا و بعد از آن ارز خود را به کشور برنگرداند و قبلا هم این کار را نمی‌کرد و اهمیتی هم نداشت. صادرکننده باید از ثبات ارزی اطمینان حاصل کند و بداند که اگر ارز خود را برگرداند بازهم می‌تواند جنس خریداری کند و به صادرات خود ادامه دهد».
از انکار تا بی‌انگیزگی بانک مرکزی
این کارشناس ادامه داد: «انگیزه بانک مرکزی برای رسیدگی به امور کمرنگ شده است. نرخ ارز یک متغیر است و بر روی همه بخش‌های کشور تاثی ر دارد. راهکارهای متعددی برای کنترل این بازار وجود دارد از جمله تزریق ارز، ایجاد محدودیت، ممنوعیت واردات، محدودیت صادرات و … البته این شیوه‌ها را انجام داده‌اند، اما آن چیزی که مسلم است این است که نباید اجازه داده شود بازار نرخ ارز را تامین کند».
وی تاکید کرد: «بانک مرکزی باید مشخص کند که کدام نرخ ارز برای کشور مناسب است. هرچه قیمت ارز بالاتر باشد به تبع آن تورم و بی‌ثباتی نیز بیشتر میشود. باید از بانک مرکزی دلیل این حجم از نوسان را پرسید که مطمئنا انکار خواهد کرد».
بی‌اعتنایی بانک مرکزی نسبت به اعتراضات مردم
بغزیان با بیان اینکه بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت باید پاسخگوی وضع موجود باشند، گفت: «ما مقصر نیستیم، بانک مرکزی نسبت به این مسئله بی‌اعتنا است و برایش مهم نیست که مردم اعتراض کنند. در این شرایط این بانک مرکزی است که باید نگران شود نه اینکه اجازه دهد شرایط به جایی برسد که مردم به خیابان‌ها بیاییند یا اینکه کالا‌ها گران شود. متاسفانه ما که تاکنون ندیدیم رئیس بانک مرکزی از سیاست‌های ارزی سخن بگوید و مسئولیت این اقدامات را برعهده بگیرند».
