رضا شریعتی، روزنامه‌نگار / سالمندی و مشکلات آن پدیده‌ای نو ظهور در جامعه نیست و همواره در کشورهای جهان موضوعی مهم شناخته میشود. اما سالمند کیست؟ کارشناسان معتقد هستند به دوران پس از ۶۰ سالگی سالمندی گفته میشود که این تعریف در علوم و کشورهای گوناگون بر اساس معیارهای هر کشور متفاوت است. به […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار /
سالمندی و مشکلات آن پدیده‌ای نو ظهور در جامعه نیست و همواره در کشورهای جهان موضوعی مهم شناخته میشود. اما سالمند کیست؟
کارشناسان معتقد هستند به دوران پس از ۶۰ سالگی سالمندی گفته میشود که این تعریف در علوم و کشورهای گوناگون بر اساس معیارهای هر کشور متفاوت است. به طور کلی سن پس از ۶۰-۶۵ سالگی به عنوان دوران بازنشستگی و سالمندی شناخته میشود. سالمندی با چالش‌ها و تهدیدهای گوناگون همراه است. ترس از فراموش شدن، طرد شدن، نبود حمایت‌های اجتماعی، بیمه‌ای و نگرانی درمان بیماری تنها بخشی از مشکلات سالمندان به دلیل داشتن سیستم ایمنی پایین و بیماری‌های زمینه‌ای است. البته نباید بیماری کرونا را از قلم انداخت.
در این خصوص به سراغ کارشناسان می‌رویم تا بدانیم آنها در خصوص سالمندی چه نظری دارند.
لیلا محمدی روانشناس در گفت وگو با جمله می‌گوید: عوامل متعددی در افزایش جمعیت سالمندی دخالت دارد که از جمله آن می‌توان به بهبود استانداردهای زندگی، کنترل جمعیت و کاهش تولدها، افزایش طول عمر انسان‌ها، بهبود وضعیت بهداشتی و پزشکی، سازمان‌دهی روابط اجتماعی و خانوادگی، پیشرفت‌های صنعتی، پیشگیری و تشخیص درمان بیماری‌ها اشاره کرد.
وی ادامه می دهد: سالمندان سرمایه‌های ارزشمندی هستند و در این شرایط و با توجه به شیوع ویروس کرونا بسیار شنیده میشود که سالمندان بیشترین آمار تلفات هستند بنابراین باید توجه داشته باشیم این سخنان و تکرار آنها تاثیر منفی بر روحیه سالمندان و تضعیف سیستم بدنی شان دارد که به دنبال آن ریسک ابتلا به این بیماری را بالا می برد.
این روانشناس با بیان اینکه جمعیت دنیا به سوی سالمندی پیش می‌رود و ساخت شهری مبتنی بر نیازهای دوران سالمندی از ضرورت‌های زندگی معاصر است، اظهار کرد: تنهایی در سالمندان باعث محدود شدن روابط اجتماعی آنان میشود، برقراری روابط اجتماعی به ویژه با اعضای خانواده، همسایه‌ها، جامعه، شرکت در شوراها، حضور در فعالیت‌های اجتماعی شهر، محله یا مکانی که زندگی می‌کنند و همچنین بهره‌مندی از سالمندان به عنوان مشاور در محل کار سابق به جلوگیری از ایزوله شدن و تنهایی‌شان کمک می‌کند. محمدی افزود: تنهایی در سالمندان عوارض بسیار زیادی دارد. در سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند احتمال بروز اختلالات روحی به ویژه افسردگی، خودکشی، اعتیاد، کاهش سطح سلامت، کاهش کیفیت و رضایتمندی از زندگی بیشتر است.
وی هچنین در تعریف سالمندی موفق اظهار کرد: اگر بخواهیم سالمندی موفق را تعریف کنیم، دست یافتن به سالمندی سالم یا از طریق اجتناب یا به تعویق انداختن بیماری‌ها در سالمندان اتفاق می‌افتد. سالمندان می‌توانند با حفظ کارایی از طریق دوری جستن یا تعویق انداختن معلولیت یا حفظ استقلال جایگاه اجتماعی‌شان را حفظ کنند و در فعالیت‌های اجتماعی مثمرثمر باشند.
* برنامه‌ریزی برای دوران سالمندی
دکتر آرام، مدیرکل بهزیستی شهرستان تهران که سابقه مدیرکل بهزیستی مازندران را دارد، در این رابطه پیش‌تر به خبرنگار جمله گفته بود: سالمندی با دو شاخص جسمی و روحی شناخته میشود. شاخص‌های جسمانی کاهش عملکرد فردی، مشکلات ناشی از بیماری‌های رایج در این دوران، کاهش فعالیت‌های فیزیولوژیک اعضای بدن و در نتیجه وابستگی فرد برای انجام امور روزمره به اطرافیان است. از جنبه روحی هم، سالمندان با افزایش نیاز به توجه و حمایت، احساس طرد شدگی اجتماعی، تنهایی، افسردگی، نیاز به برقراری تعامل و ارتباط عاطفی بیشتر روبه‌رو هستند که با برنامه‌ریزی مناسب در دوران میانسالی و استفاده از شیوه درست زندگی، می‌توان بحران سالمندی را به فرصتی برای حضور فرد در جامعه و استفاده از توانایی‌های آنها برای پیشبرد هدف‌های جامعه تبدیل کرد.
وی با بیان اینکه بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، سال ۲۰۵۰ به نقطه‌ای خواهیم رسید که جمعیت زیر ۱۵ سال و بالای ۶۰ سال از نظر تعداد برابر خواهند بود، اظهار کرد: بنابراین در ۲۰۵۰ نیمی از جمعیت دنیا مصرف‌کننده و نیم دیگر، تولیدکننده است.
دکتر آرام ادامه داد: چنانچه از امروز برنامه‌ریزی مناسب برای آن زمان نداشته باشیم، در آینده با مشکل بزرگ هزینه‌های درمانی-اجتماعی مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه دانشمندان معتقدند اگر دستگاه‌های دولتی برای ارائه خدمات اجتماعی همراه نباشند، این پدیده سبب ایجاد فقر پایدار در جامعه خواهد شد، افزود: برای جلوگیری از ایجاد آن، به برنامه‌ریزی اصولی و هدفمند نیاز داریم. دنیا به سوی سالمندی پیش می‌رود و باید با دانش بیشتری نسبت به نتیجه‌های منفی مشکلات این دوره از زندگی برای جامعه به سوی دنیای جدید گام برداریم.
مدیرکل بهزیستی شهرستان تهران گفت: تمام مشکلات دوران سالمندی نیازمند تغییر نگرش جامعه به سوی باور سالمندان است. باید آنها را به عنوان افراد مفید و توانمند بپذیریم که با قرار دادن فرصت مناسب و بسترسازی لازم توانایی شکوفایی دوباره را دارند.
