تیغ دولبه
تیغ دولبه
اقتصاد غیر نفتی یا به بیانی دیگر کاهش سهم فروش نفت در تامین مالی دولت‌ها، یکی از سیاست‌های اصلی جمهوری اسلامی ایران به خصوص بعد از برنامه پنجم توسعه بوده است. تاکیدات رهبری بر این امر نیز اهمیت آن را دوچندان نموده است.

سرویس اقتصادی جمله – اقتصاد غیر نفتی یا به بیانی دیگر کاهش سهم فروش نفت در تامین مالی دولت‌ها، یکی از سیاست‌های اصلی جمهوری اسلامی ایران به خصوص بعد از برنامه پنجم توسعه بوده است. تاکیدات رهبری بر این امر نیز اهمیت آن را دوچندان نموده است.
البته این رویکرد مخصوص به ایران نیست و در تمامی کشورهای نفتی همسایه با سرعت هرچه تمام‌تر دنبال می‌شود که عربستان، امارات متحده عربی و قطر بهترین نمونه ها در این زمینه می‌باشند که موفق به رونق بخش خدمات مخصوصا گردشگری شده و از این طریق نفت را پس‌انداز می‌کنند.
ایران اما علیرغم برنامه‌ها و شعارهای فراوانش به هیچ وجه به موفقیت چشمگیری در این حوزه دست نیافته است و آخرین اطلاعات منتشر شده حاکی از آن است که در بهار امسال سهم بخش «نفت و گاز» از تولید ناخالص داخلی افزایش و سهم بخش «کشاورزی» و «صنعت و معدن» کاهش یافته است.
تولید ناخالص داخلی (GDP) کل ارزش پولی یا بازاری همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در مرزهای یک کشور در یک دوره زمانی خاص است و به عنوان معیاری گسترده از کل تولید داخلی، به عنوان یک کارت امتیاز جامع از سلامت اقتصادی یک کشور خاص عمل می کند.
به گزارش جمله، تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از بخش واقعی اقتصاد ایران نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی در بهار امسال به ۳۸۰ هزار میلیارد تومان رسیده که حدود ۱۰٫۱۹ درصد از آن به واسطه تولید «نفت و گاز» محقق شده است. این رقم،‌ بالاترین رشد سهم در میان گروه‌های اقتصادی است. این در حالی است که سهم این بخش از تولید اقتصادی در بهار سال گذشته کمتر از این رقم و برابر با ۹٫۳ درصد بوده است. بنابراین در بهار ۱۴۰۲ سهم بخش نفت و گاز از کیک اقتصاد کشور افزایش یافته است.
بیشترین سهم از میان گروه‌های عمده اقتصادی به «خدمات» تعلق دارد که بیش از نیمی از کیک اقتصاد کشور را در بر می‌گیرد. تولیدات بخش خدمات از حدود ۲۰۸ هزار میلیارد تومان در بهار ۱۴۰۱ به بیش از ۲۲۱ هزار میلیارد تومان در بهار امسال رسیده است. به عبارت دیگر، سهم این بخش از کیک اقتصاد ایران از ۵۸٫۲۴ درصد به ۵۸٫۲۵ درصد افزایش یافته است.
اما افزایش سهم نفت دلایل متعدد سیاسی و اقتصادی دارد. ایران در ماه‌های اخیر همواره اعلام کرده که تولید و صادرات نفت خود را با وجود ادامه تحریم‌های آمریکا افزایش داده است. نگاهی به گزارش‌های ماهانه سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) نیز این موضوع را تأیید می‌کند. اوپک در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد که ایران توانسته رتبه سوم تولید نفت را بین اعضای این سازمان به خود اختصاص دهد.
این در حالی است که تولید نفت کشور در دولت‌های پیشین به‌دلیل تحریم‌ها کاهش یافت و ایران به رتبه پنجم اوپک رسید.
اکنون اما آن‌گونه که جواد اوجی، وزیر نفت اعلام کرده، ایران نه‌تنها دیگر کاهش تکلیفی تولید نفت و میعانات گازی ندارد، بلکه به هر نقطه از جهان که بخواهد نفت خود را صادر می‌کند.
به گفته او، تولید نفت از روزانه حدود ۲.۳ میلیون بشکه در ابتدای دولت سیزدهم به ۳.۳ میلیون بشکه در روز رسیده است که نشان‌دهنده افزایشی ۴۳ درصدی در این زمینه است.
افزایش تولید و صادرات نفت ایران بر شاخص‌های اقتصادی کشور نیز تأثیر مثبت داشته تا آنجا که بر اساس آمارهای بانک مرکزی، رشد اقتصادی کشور در بهار امسال با احتساب نفت ۶.۲ درصد و بدون نفت ۵.۲ درصد بوده است. به این معنا که حضور نفت در این شاخص اقتصادی تأثیر مثبتی داشته است. مقایسه ارقام امسال با رشد اقتصادی سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱ نشان از افزایش بیش از سه برابری رشد اقتصادی کشور دارد.
اما این آمار امیدوارکننده با چشم‌اندازهای کلان اقتصادی ایران در تضاد است، زیرا قرار بر کاهش سهم نفت در توسعه و تولید ناخالص داخلی بود، نه افزایش آن. شاید به همین دلیل است که کارشناسان نقش مثبت کوتاه مدت برای این افزایش قائل هستند، اما معتقدند در بلندمدت نتیجه‌ای جز عقب افتادن هرچه بیشتر ایران از کشورهای منطقه ندارد، به ویژه آنکه معلوم نیست این پول دقیقا کجا و هزینه می‌شود و تاثیرش بر نقدینگی و تورم کشور چقدر است

  • نویسنده : ارسالی از سرویس اقتصادی