نیلوفر منصوری / خیابان ولیعصر تهران با ۱۸ کیلومتر طول میدان راهآهن را به میدان تجریش وصل میکند. زیبایی و ویژگی انحصاری آن، این خیابان را در فهرست آثار ملی قرارداده است. خیابانی زیبا با انبوه درختان سر به فلک کشیده چنار در حاشیه دو طرف این خیابان باعث شده که از دیرباز آن […]
نیلوفر منصوری /
خیابان ولیعصر تهران با ۱۸ کیلومتر طول میدان راهآهن را به میدان تجریش وصل میکند. زیبایی و ویژگی انحصاری آن، این خیابان را در فهرست آثار ملی قرارداده است. خیابانی زیبا با انبوه درختان سر به فلک کشیده چنار در حاشیه دو طرف این خیابان باعث شده که از دیرباز آن را به یکی از پرترددترین و پرجاذبهترین خیابانهای کشورمان تبدیل کند. در این خیابان چند پارک قدیمی پایتخت قرار دارد که همه روزه شهروندان و گردشگران به آنها سر میزنند. وجود ۱۱ مدرسه تاریخی و کسب و کارهایی که بیش از ۳۰ سال در این خیابان فعالیت دارند باعث شده این خیابان که از قدیم الایام به عنوان باغ ایرانی شناخته میشد مرکز توجه رویههای مختلف شهروندی قرار گرفته و تا مرز ثبت جهانی خود را به نمایش بگذارد.
حدود ۶سال است که شهرداری تهران با همراهی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در تلاش هستند این خیابان را با اجرای شروط ۱۴گانه سازمان یونسکو در برنامه مدیریت شهری به ثبت جهانی یونسکو برسانند. حال شهردار تهران در مورد سرانجام قول هایی که در ابتدای تصدی اش به مردم تهران داد، گفت: پروژه هایی که به مردم قول داده بودیم در حال پیگیری هستند و تمام تلاشمان این است که بتوانیم آنها را محقق کنیم. پیروز حناچی با بیان اینکه در برنامههای ارائه شده به شورای شهر اعلام کرده بودم که یکی از برنامههای اولویت دار دوران مدیریتم درتهران، ثبت جهانی خیابان ولیعصر است، تصریح کرد: ثبت جهانی خیابان ولیعصر وارد لیست موقت شده و مسئولان سازمان میراث فرهنگی پیگیر این موضوع هستند و به نظر می رسد ثبت جهانی خیابان ولیعصر در سال جاری رقم بخورد. وی با بیان اینکه در سالجاری، اجرای پروژههای محلهای با اولویت بافتهای فرسوده است، گفت: از ۳۵۰ محله تهران، دفاتری در ۱۵۰ محله مستقر هستند که وظیفه شناسایی پروژههای مردمی را با کمک شهروندان برعهده دارند.
چگونگی ثبت جهانی
مدیر پروژه ساماندهی خیابان ولیعصر با بیان اینکه اگر مدیریت شهری و شورای شهر تهران تلاش کنند، پرونده ثبت خیابان ولیعصر در سال ۲۰۲۱ جهانی شود گفت: هدفمان این است که خیابان ولیعصر به مقصد شهری تبدیل شود. پایگاه میراث شهری خیابان ولیعصر نیز به زودی ایجاد میشود. اگر این اتفاق بیفتد، سه رکن موزه، مرکز اسناد و پژوهشکده را برای این خیابان خواهیم داشت و خانه تاریخی مینایی در میدان منیریه موزه آن پایگاه میشود. به گفته وحید قاسمی، در واقع وجود این پایگاه موجب خواهد شد تا هر طرح و برنامهای که مرتبط با خیابان ولیعصر است، انسجام داشته باشد چون در حال حاضر سازمانها و نهادهای زیادی مدعی آن هستند و هر طور که میخواهند با آن رفتار میکنند. بررسی پرونده ثبت جهانی ولیعصر به سال ۲۰۲۰ نمیرسد ولی ممکن است اگر مدیریت شهری و شورای شهر تلاش کنند، در سال ۲۰۲۱ ثبت شود. پروژه جهانی شدن ولیعصر کار سادهای نیست. اما اگر جهانی شود به ماندن آن کمک میکند. حتی اگر این اتفاق نیفتد باز هم میتواند سنگ بنایی باشد که به خیابان ولیعصر جدیتر نگاه شود. قاسمی با بیان اینکه درست است که خیلی چیزها در خیابان ولیعصر از بین رفته اما سازمان یونسکو برنامه مدیریت شهری میخواهد. ما به برخی از نکاتی که مدنظر یونسکو هست وارد شدهایم به مهر گفت: پروژه خواناسازی خیابان ولیعصر انجام شده است و در ۴۰ نقطه از خیابان ولیعصر با استفاده از QR قصههای مرتبط با این خیابان شرح داده میشود. به بحث گرافیک محیطی نیز ورود کردهایم مجموعه این عوامل میتواند گردشگری شهری را راه بیندازد. برای طرح دوشنبههای عکس ولیعصر نیز برنامه ریزی شد اما کرونا اجازه نداد. در این طرح به برترین عکسهای گرفته شده از ولیعصر جایزه داده میشد. در واقع با این اقدام در طول یک سال خیابان را اسکن میکردیم. قاسمی گفت: اکنون ۱۱ مدرسه تاریخی و یا ۱۸ قنادی یا ۱۹ خیاطی در خیابان ولیعصر داریم که بیش از ۳۰ سال هست که فعالیت میکنند. ۱۷ محله نیز در خیابان ولیعصر وجود دارد که مردم آنها مستقیماً با خیابان ولیعصر سروکار دارند مثلاً خریدشان و یا روزمرگیشان در خیابان ولیعصر سپری میشود. ما نگاهمان در حوزه میراث فرهنگی این است که خانههایی مانند خانه مینایی را میراثی میبینیم درحالی که میراث ناملموس زیادی در خیابان ولیعصر وجود دارد و حتی یک مغازه و یا یک شیرینی فروشی نیز میتواند جز میراث ما باشد.
مدیر موزه خیابان ولیعصر با بیان اینکه در سال ۹۹ نقشههای فرهنگی جدیدی درباره ولیعصر به مردم داده میشود، افزود: اکنون پلان مدیریت اولیه را برای خیابان نوشتهایم در این پلان مشخص شده که میتوان رفتار ۷ دستگاه را در خیابان ولیعصر مشاهده کرد. یا اینکه هر ۴ معاونت شهرداری مدعی فعالیت در این خیابان هستند.
وی ادامه داد: میتوان از خیابان چهارراه جمهوری تا سر خیابان فاطمی رفتارهای شهری را تغییر داد یعنی فرهنگ جمعههای پیاده یا دوچرخهسواری در ولیعصر را تعریف کنیم. باید مثلاً مغازه قدیمی بداند که حضورش چقدر میتواند به مقصد گردشگری شهری شدن کمک کند. حتی میتوان به آنها پلاک شهروندی داد و تشویقشان کرد که نمای ساختمان را مرمت و حفظ کنند تا باقی بمانند کمااینکه دو خیاطی در خیابان ولیعصر به عنوان نمونه درخواستشان را داده اند. این یکی از جذابیتهای زندگی شهری میتواند باشد.