برگزاری بخش‌های مختلف جشنواره در استان‌های کشور
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در این نشست گفت: جشنواره شعر فجر با همت و تلاش موسسه خانه کتاب در حوزه اجرا و عملی با ادارات خود استان‌ها و خود شاعران و اعضای هیات علمی به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود. شعر در فرهنگ ایرانی ما از قدیم جایگاه خاصی دارد و ایرانی را به شعر می‌شناسند و بخشی از اینکه امروز ادبیات فارسی در دنیا مطرح است، به‌دلیل جایگاه و بزرگان شعر است.
وی افزود: تغییرات جشنواره شعر فجر جاری، سه یا چهار مورد است. اولین تغییر مربوط به بخش کودک‌ونوجوان است که به شکل مستقل برگزار شد. چهار بخش دیگر این جشنواره جدا برگزار می‌شود. بخش کلک خیال نیز همسو با سیاست‌های دولت و وزیر محترم ارشاد، در ۵ یا ۶ استان دیگر کشور برگزار شد. براین اساس به یاد استاد محمدعلی بهمنی، ۱۶ بهمن افتتاحیه در محل تولد ایشان برگزار شد. محافل مختلف نیز در شهرهای گوناگون برگزار شدند. آخرین محفل هم در شیراز برگزار خواهد شد.
حیدری درخصوص تغییر دیگر جشنواره گفت: تغییر نهایی آن است که اختتامیه در شیراز برگزار خواهد شد. درواقع تلاش کردیم تمام مراسم جشنواره در تهران نباشد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با تاکید بر اینکه درخصوص بخش بین‌الملل، محدودیت‌هایی وجود دارد، گفت: فرهنگ، جدای از امور خارجه و سیاست نیست و حوزه‌ها به‌هم پیوسته است. امسال هم چهره‌هایی از خارج دعوت شدند و تمام تلاشمان را برای پربار کردن این حوزه انجام دادیم. هرکس در حوزه ادبیات فارسی چهره‌ای است، خانه کتاب آمادگی دیدن آنان را دارد.
حیدری گفت: کتاب‌هایی که برگزیده می‌شوند، از نگاه داوران هیات علمی بهترین هستند. اما از نظر حمایت‌ها اشکالاتی وجود دارد. در قبل، داوری و بعد از تحویل آثار، خلل‌هایی وجود دارد. حمایت‌هایی هم شده اما کم‌وزیاد بوده‌است. ما یکی از برنامه‌های اصلی‌مان حمایت از کتاب‌ها و شاعران است. مثلا کتاب‌ها را با تخفیف در پنل خاصی ارائه دهیم یا در نشست‌ها و برنامه‌های تخصصی چه در فضای ملی یا بین‌المللی آنها را ارائه دهیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بخش کتاب‌آرایی به‌عنوان بخش جنبی اضافه شده و جایزه نهایی ۳۰۰ میلیون تومان است.
محفل بانوان پراستقبال‌ترین محفل شعر امسال است
دبیر علمی جشنواره شعر فجر نیز در این نشست گفت: در شروع کار طبق اساس‌نامه شعر فجر، در خدمت تعدادی از عزیزان به‌عنوان هیات علمی بودیم تا همه سلیقه‌های شعری حضور داشته باشند. این مسئله در انتخاب هیات داوران هم صادق بود. چهره‌های تازه‌تر نیز در انتخاب‌ها مدنظر قرار گرفتند. درواقع این رویداد ملی منحصر به مرکز نیست. تا این مرحله ما در مراحل مختلف داوری بخش کودک و نوجوان را مستقل کرده و جشنواره شعر فجر را در چهار بخش مشخص کلاسیک، نو، محاوره و پژوهش برگزار کردیم.
یوسفی گفت: برای هر گروه از این شعرها، سه داور انتخاب شدند. این روال در سال‌های گذشته هم حاکم بود. به‌گونه‌ای که کتاب‌هایی که بحثی ندارند حذف شده و آثار قابل توجه به مرحله نهایی می‌رسند. آثار نهایی مولفه‌های لازم را دارند و انتخاب پایانی نیز از میان آنها صورت می‌گیرد.
دبیر علمی جشنواره شعر فجر ادامه داد: با توجه به تعطیلات و آلودگی هوا، باز هم از داوران و دست‌اندرکاران شعر خواهش داشتیم که حضور داشته باشند و حتی در برخی موارد دوبار آثار خوانده می‌شدند تا به انتخاب درست نهایی برسیم.
یوسفی افزود: محافل، بخش ثابت جشنواره است. شب‌های شعر و عصر شعر در استان‌ها برگزار می‌شود و شاعران استان‌های مختلف در محافل شعرخوانی شرکت دارند. یکی از محافل که جای تامل بیشتری دارد محفل شعر بانوان است که امسال در خانه پروین برگزار می‌شود و با توجه به تعداد قابل توجه شاعران خانم به‌خصوص شاعران جوان، این نشست اهمیت زیادی دارد. اردوی شعر تماشای خانم‌ها نیز در دستور کار است که دارای دو بخش شعرخوانی و کارگاهی است. این محفل پراستقبال‌ترین محفل شعر امسال است.
وی در تشریح ابعاد مختلف بخش بین‌الملل جشنواره گفت: در مراسم افتتاحیه در هرمزگان، دکتر احمدی مشاور عالی وزیر ارشاد خبر دادند که در آینده قرار است انجمن بین‌المللی شاعران فارسی‌زبان تشکیل شود. ما بنا داشتیم برنامه سفری از ایران به یکی از کشورهای فارسی‌زبان ترتیب دهیم که به‌دلیل برنامه‌های پایان سال مقدور نشد اما در ابتدای سال ۱۴۰۴ احتمالا انجام خواهد شد.
یوسفی گفت: این رویداد کاملا در قالب برنامه شعر فجر و در راستای استمرار و تقویت آن است. جایزه بهترین ترجمه نیز امید است به جشنواره شعر فجر افزوده شود.
دبیر علمی جشنواره شعر فجر با تاکید بر اینکه عرضه اثر هنری در قالب کتاب برای مخاطب است، افزود: آثار این دوره جشنواره با نگاه به پیشینه ادبی نشان می‌دهد که اتفاق خاصی در جریان است. ممکن است ناامید شویم که چرا آن پیشینه در روزگار ما قوت نگرفته است. اما در روزگار ما هرگونه رویدادی رقم می‌خورد، شعر امروز متاثر از شرایط است و بحث
درباره این شرایط تخصصی است و چندین جلسه می‌طلبد. اما آنچه درنهایت به‌عنوان کتاب در دسترس است، معمولا جریان‌ساز می‌شوند.
یوسفی در پیان گفت: فضای مجازی باعث شده نسل جوان با مطالعه ارتباطی نداشته باشد و باید در این زمینه بازنگری اتفاق بیفتد.
حضور سه مهمان از کشورهای خارجی در جشنواره شعر فجر
معاون شعر و ادبیات داستانی نیز در این نشست با تاکید بر اینکه تعداد کلی آثار ۲۱۷۴ اثر بود، گفت: در حوزه شعر کلاسیک بیشترین تعداد یعنی ۱۰۳۳ اثر داشتیم. شعر نو ۸۵۵ اثر، درباره شعر ۲۱۰ اثر و از بخش شعر محاوره ۷۴ اثر در دبیرخانه ثبت شد. ۷۰۹ ناشر، به‌طور متوسط هر ناشر ۳ عنوان اثر به دبیرخانه فرستادند.
محقق گفت: ۲۴ نامزد در انتها معرفی خواهند شد، ۱۷ ناشر نیز دارای نامزد هستند. بیشترین تعداد نامزدی ۶ عنوان برای یک ناشر است. از لحاظ سنی، ۶۳سال مسن‌ترین شرکت‌کننده و ۳۰سال جوان‌ترین شرکت‌کننده هستند. ۹ نفر خانم و ۶ نفر استاد دانشگاه هستند. ۳ داور ما غیر تهرانی و ۴ نفر از اعضای هیات علمی نیز غیر تهرانی‌اند. ۱۲ نامزد بخش نهایی و ۳ ناشر هم غیر تهرانی‌اند.
وی افزود: ما ۶ محفل را در این جشنواره برگزار خواهیم کرد. در این محافل ۱۱۰ شاعر شعرخوانی کردند که بخش قابل توجهی از آنان پیش‌تر نیز در محافل شعر فجر شعرخوانی داشتند. کلک خیال نیز یازدهمین دوره خود را برگزار کرد با این تفاوت که برای ۱۳ استان جنوبی کشور و به شکل منطقه‌ای برگزار شد. از قزاقستان و تاجیکستان سه مهمان ویژه داریم و دو تجلیل در اختتامیه در دستور کار است.
معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران تشریح کرد: در آیین‌نامه جشنواره تاکید شده که داوری کتاب‌هایی در دستور کار است که ناشر ایرانی داشته باشند. البته شعرخوانی شاعران غیر ایرانی در طول چندسال اخیر در محافل ایرانی اتفاق افتاده‌است. امسال نیز در این دوره جشنواره سه شاعر غیر ایرانی ساکن ایران شعرخوانی خواهند کرد. حدود ۵۰۰ نفر در شعرخوانی‌ها و ۲۰۰۰ نفر در شعرخوانی‌ها شرکت کردند که این آمار در سال گذشته که سال ویژه‌ای بود، آمار قابل‌توجهی محسوب می‌شود.
- نویسنده : سایه برین/ روزنامه‌نگار
