محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی امپراتوری عثمانی حکومتی بود که چندین قرن بخش‌های بزرگی از جنوب شرق اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا را تحت کنترل خود داشت. این امپراتوری در اواخر قرن سیزدهم میلادی توسط رهبر قبایل اغوز یعنی عثمان یکم در سوگوت بنیان‌گذاشته شد و در سال ۱۳۵۴ هجری قمری، با فتح […]
محمدحسین جعفری سمیع
دبیر گروه سیاسی
امپراتوری عثمانی حکومتی بود که چندین قرن بخش‌های بزرگی از جنوب شرق اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا را تحت کنترل خود داشت. این امپراتوری در اواخر قرن سیزدهم میلادی توسط رهبر قبایل اغوز یعنی عثمان یکم در سوگوت بنیان‌گذاشته شد و در سال ۱۳۵۴ هجری قمری، با فتح بالکان، به اروپا راه یافت که بدین ترتیب دولت کوچک عثمانی به یک قدرت بین‌قاره‌ای تبدیل شد. تا سال ۱۴۵۳، عثمانیان همه قلمروی امپراتوری روم شرقی را ضمیمه خاک خود کردند و با فتح قسطنطنیه توسط محمد فاتح، پایتخت خود را به این شهر انتقال دادند. شکست عثمانی در جنگ جهانی اول منجر به اشغال سرزمین‌های این امپراتوری توسط متفقین شد و این امپراتوری خونخوار و جنایتکار به تاریخ پیوست.
به گزارش «جمله» امپراتوری عثمانی در جنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجم بریتانیا و متحدانش قرار گرفت. مصطفی کمال پاشا به دلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دول خارجی قهرمان ملی ترکیه گردید و توانست جمهوری ترکیه را در سال ۱۹۲۳ بر پایه اصل جدایی دین از سیاست بنا کند و ملقب به آتاترک شد. وی خط لاتین را برای نوشتن زبان ترکی مرسوم کرد و اقدامات بسیاری را برای صنعتی و غربی شدن ترکیه انجام داد و دوره نوینی را در ترکیه به وجود آورد. با گذشت حدود یک قرن از این ماجرا،رجب طیب اردوغان که روزگاری شهردار استامبول و سپس نخست وزیر ترکیه بود، در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه (۲۰۱۴) موفق شد با شکست‌دادن رقبایش، به عنوان نخستین رئیس‌جمهور این کشور با رای مستقیم مردم انتخاب شود. او از همان ابتدا سیاستی را در پیش گرفت که نشان می داد سعی دارد قدرت سلاطین عثمانی را بار دیگر احیا کند و برای این هدف خود حاضر است دست به هر جنایتی بزند.
از ریاست جمهوری تا دیکتاتوری
در طی دوران ریاست‌جمهوری اردوغان بیش از ۲۳۰ نفر به جرم توهین به ریاست جمهوری به دادگاه کشیده شدند. این موضوع باعث ابراز نگرانی فعالان حقوق بشر پیرامون آزادی بیان در ترکیه شد. اندکی پس از کودتای ۲۰۱۵، موجی از بازداشت و پاکسازی در عرصه‌های مختلف فرهنگی به‌راه افتاد و بسیاری از روزنامه نگاران بازداشت و تعدادی از نشریات نیز به طور فله ای توقیف شدند. اما این همه اقدامات این دیکتاتور نبود. او جنگی بی دلیل را بر علیه همسایه جنوبی خود یعنی سوریه به راه انداخت. دولت ترکیه با حمایت گسترده از گروه های تروریستی زمینه حضور آنان را در خاک سوریه فراهم می کرد. در اوج بحران امنیتی در سوریه، دولت ترکیه روزانه با چندین پرواز از مبدا پاکستان، تروریست ها را به ترکیه و سپس از راه زمینی وارد سوریه می کرد. همچنین این دولت با همکاری دولت های قطر و عربستان گروه های تروریستی و ارتش آزاد سوریه را از لحاظ تسلیحاتی و لجستیکی پشتیبانی می کرد. با اینحال پس از آنکه نیروهای حزب ا… لبنان و نیروهای سپاه به همراه ارتش روسیه توانستند ضربات سنگینی بر گروه های تروریستی حاضر در سوریه وارد کنند و بعد از آنکه اردوغان از سرنگونی دولت اسد ناامید شد، تغییراتی در مواضع سیاسی خود به وجود آورد. با اینحال هرزگاهی به بهانه مقابله با گروه های کرد، وارد خاک سوریه شده و یا حریم هوایی این کشور جنگ زده را مورد تجاوز قرار می داد.
خروج آمریکایی ها از سوریه
در روزهای گذشته بسیاری از خبرگزاری ها از تصمیم ترامپ در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از خاک سوریه خبر دادند. این در حالی است که برخی اعتقاد دارند، خروج نیروهای آمریکایی از خاک سوریه تنها ترفندی از سوی ترامپ است تا اذهان عمومی را از موضوع استیضاح او منحرف کند.
به گزارش رویترز، یکی از مقامات ارشد کاخ سفید پس از گسترش انتقادها علیه سیاست خروج نیروهای آمریکا از سوریه، اعلام کرده است که این کشور طرحی برای خروج نیروهای خود از سوریه ندارد و موضوع تنها بر سر خروج حداکثر ۵۰ سرباز از مناطق مرزی سوریه با ترکیه بوده است.
این در حالی است که ترامپ در پست توییتری پیشین خود از خروج نیروهای آمریکا از سوریه سخن گفته بود و مدعی شده بود که زمان پا پس کشیدن از «جنگ‌های مسخره» و بازگرداندن سربازان آمریکا به زادگاهشان فرا رسیده است.
پس از این انتقادها ترامپ با انتشار چند پست توییتری و همچنین با اعزام برخی از مسئولان دولت خود تلاش کرده تا سیاست خود را درباره بحران سوریه تعدیل کند.
ترامپ حتی دولت ترکیه را تهدید کرده است که در صورت اقدام ترکیه به یک حمله گسترده به سوریه، او اقتصاد ترکیه را ویران خواهد کرد.
از سوی دیگر مقامات دولت آمریکا اعلام می‌کنند که این موضوع تنها محدود به تعداد کمی از سربازان آمریکایی مستقر در خاک سوریه می‌شود و خروج آمریکا از این منطقه به معنایی دادن “چراغ سبز” به ترکیه برای انجام عملیات نظامی علیه کردها در شمال و شرق سوریه نیست.
اقدام نظامی ترکیه زمینه ساز بازگشت داعش
گرچه پس از عملیات نظامی ضد داعش در اوایل سال جاری میلادی از شکست داعش در سوریه سخن رفته بود، اما واقعیت این است که داعش به طور کامل نابود نشده است. در واقع “دولت اسلامی” یا همان داعش هسته‌های مخفی در سوریه و حتی در مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال و شرق این کشور دارد.
افزون بر آن، بخش‌هایی از این نیرو همچنان در بیابان‌های سوریه به حیات خود ادامه می‌دهند و ظرف این مدت بارها به نیروهای دولتی سوریه حمله کرده‌اند.
خبرگزاری فرانسه روز سه‌شنبه ۱۶ مهر به نقل از نیروهای کرد سوریه و همچنین شماری از تحلیلگران اعلام کرده است که به‌رغم اعلام نظر صریح ترکیه مبنی بر مانع شدن از بازگشت داعش به صحنه تحولات منطقه، درگیری در مناطق شمالی سوریه می‌تواند زمینه را برای سازماندهی مجدد نیروهای پراکنده داعش در سوریه هموار کند.
چارلز لیستر، مدیر موسسه خاورمیانه در آمریکا، سیاست دونالد ترامپ در زمینه عقب‌نشینی نیروهای نظامی این کشور از شمال سوریه را «هدیه‌ای برای تولد دوباره داعش» ارزیابی کرده است.
او در ارزیابی خود به تحلیل‌های ارتش آمریکا اشاره کرده است. بنا بر اظهارات او، ارتش آمریکا نسبت به توانایی تجدید سازماندهی داعش در اثر کاهش فشارهای بین‌المللی هشدار داده است.
چشم طمع اردوغان به مناطق نفت‌خیز سوریه و عراق
وزارت امور خارجه کشورمان روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای با اشاره به احتمال ورود نیروهای نظامی ترکیه به خاک سوریه اعلام کرد: «چنین اقدامی در صورت وقوع، نه تنها نگرانی‌های امنیتی ترکیه را برطرف نخواهد کرد؛ بلکه منجر به وارد آمدن خسارات مادی و انسانی گسترده‌ای خواهد شد و بر این اساس جمهوری اسلامی ایران با هر گونه عملیات نظامی احتمالی مخالف است.»
پیش از انتشار این بیانیه، دوشنبه شب محمد جواد ظریف و مولود چاووش اوغلو، وزیران امور خارجه ایران و ترکیه گفت‌وگویی تلفنی داشته‌اند. وب سایت وزارت خارجه موضوع این گفتوگو را «آخرین تحولات شمال شرق سوریه» عنوان کرده است.
وزارت امور خارجه کشورمان توافق آدنا را مبنای مناسبی برای گفتوگو میان طرفین دانسته است.
توافق آدنا ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ میلادی میان ترکیه و سوریه به امضا رسید و به اختلافات دو کشور پایان داد. ایران و مصر ناظر این توافق بوده‌اند. بر اساس توافق آدنا، طرفین متعهد شدند که از ورود «گروه‌های تروریستی» به خاک یکدیگر جلوگیری کنند. همچنین ترکیه اجازه دارد برای مقابله با این گروه‌ها تا عمق پنج کیلومتری وارد خاک سوریه شود.
اما بر خلاف این توافقنامه، ترکیه از سال ۲۰۱۱ این توافق را نقض کرده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز دوشنبه تهدید به حمله به شمال شرق سوریه کرد. اردوغان از تصمیم برای پاکسازی این منطقه از وجود نیروهای «یگان‌های مدافع خلق» خبر داده است. آنکارا این گروه شبه‌نظامی کرد را “تروریست” و مرتبط با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) می‌داند.
بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده اند که رجب طیب اردوغان با کمک به گروه‌های تروریستی افراطی و دامن زدن به بی‌ثباتی در سوریه و عراق در واقع به دنبال کشورگشایی تا مرزهای خود موسوم به مرزهای میثاق ملی است؛ امری که سبب می شود تا دسترسی ترکیه به بخشی از مناطق نفت‌خیز سوریه و عراق فراهم شود.
