تکمیل پروژه راهآهن چابهار-زاهدان بهعنوان یکی از اصلیترین و اقتصادیترین خطوط ریلی و ترانزیتی ایران، از سال ۸۹ بهدلیل کمبود منابع مالی و نبود سرمایهگذار به کندی پیش رفت. تعللی که اهمیت این محور و عواقب اقتصادیِ عدم تکمیل این پروژه کلان اقتصادی را مشخص کرد و متعاقب آن، وزیر راه و شهرسازی از موافقت […]
تکمیل پروژه راهآهن چابهار-زاهدان بهعنوان یکی از اصلیترین و اقتصادیترین خطوط ریلی و ترانزیتی ایران، از سال ۸۹ بهدلیل کمبود منابع مالی و نبود سرمایهگذار به کندی پیش رفت. تعللی که اهمیت این محور و عواقب اقتصادیِ عدم تکمیل این پروژه کلان اقتصادی را مشخص کرد و متعاقب آن، وزیر راه و شهرسازی از موافقت رهبری با برداشت از صندوق توسعه ملی بابت تکمیل خط آهن چابهار – زاهدان خبر داد.
به گزارش جمله، محمد اسلامی با اشاره به تلاش چینیها برای به دست آوردن راه ابریشم خاطرنشان کرد: باید با توسعه زیرساختهای ریلی، بهبود خدمات و کاهش بروکراسی اداری، ترانزیت ریلی را افزایش دهیم که با اجرای این اقدامات، میتوانیم بخشی از ۱۰۰ میلیون تن حمل و نقل سالانه منطقه خزر و اقیانوس هند را با حمل و نقل ریلی به دست بیاوریم.
درواقع موقعیت ممتاز جغرافیایی چابهار سبب شده تا این بندر به عنوان نقطه کانونی اتصال ۳ قاره آسیا، اروپا و آفریقا شناخته شود و از بندر شهید بهشتی آن به عنوان دروازه ملل نام برده شود. فراهم شدن دسترسی آسان کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه به آبهای آزاد، امکان برقراری ارتباط تجاری میان هند با کشورهای افغانستان، روسیه، قفقاز و CIS از جمله مواردی است که اهمیت ساخت و بهره برداری از این بندر تجاری را نسبت به سایر بنادر در جنوب کشور بیشتر ساخته و تکمیل خطوط ریلی منتهی به این مسیرها را نیز سبب می شود.
این در حالی است که مدیرعامل شرکت ساخت نیز با اشاره به موافقت مقام معظم رهبری و تصویب هیات وزیران با اختصاص ۳۰۰ میلیون یورو اعتبار برای اتمام راهآهن چابهار- زاهدان، گفته است که سازمان برنامه و بودجه کشور با پرداخت ۳۰ میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی به صورت علیالحساب به این ابر پروژه ریلی کشور موافقت کرده است.
خیراله خادمی ادامه داد: هیات وزیران بر اساس موافقت مقام معظم رهبری جزییات پرداخت تسهیلات ۳۰۰ میلیون یورویی به منظور اتمام راهآهن چابهار-زاهدان را مصوب کرد. او در خصوص جزییات این پرداخت گفت: مقرر است این تسهیلات در دو سال به صورت ارزی یا ریالی به این پروژه تزریق شود که در حال حاضر سازمان برنامه و بودجه کشور موافقت خود را با پرداخت ۳۰ میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی به صورت علیالحساب در اولین مرحله به این پروژه اعلام کرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی از تضمین دولت در بازپرداخت تسهیلات خبر داد و اعلام داشت: بازپرداخت این تسهیلات از سوی دولت و از محل منافع طرح تضمین شده است. مدیرعامل شرکت ساخت وتوسعه در توضیح زمان تکمیل این خط ریلی گفت: در صورت تزریق به موقع اعتبار، این پروژه در تیرماه سال ۱۴۰۰ آماده بهرهبرداری میشود.
گفتنی است که ساخت محور ریلی چابهار- زاهدان به طول ۶۱۰ کیلومتر از سال ۸۹ آغاز شد اما به دلیل کمبود منابع مالی، این پروژه حدود ۳ سال متوقف ماند. در سال ۹۲، پیمانکار تغییر پیدا کرد و با تجهیز کارگاه، کار اجرایی از سال ۹۳ آغاز شد. با این حال، طبق گفته عباس خطیبی معاون ساخت راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل، پیشرفت فیزیکی پروژه در طول ۴ سال تنها ۳۹ درصد بود که کمبود بودجه، دلیل اصلی کند بودن پیشرفت پروژه اعلام شد.
تکمیل راه آهن چابهار- زاهدان منجر به رشد تخلیه و بارگیری کالا در بندر چابهار می شود و می تواند تجارت و ترانزیت را متحول کند. بخش های خط راهآهن چابهار – زاهدان شامل اتصال زاهدان به خاش، خاش به ایرانشهر و نهایتا ایرانشهر به چابهار تا ۱۴۰۰ سال به افتتاح و بهره برداری می رسد. گفتنی است که پروژه راهآهن چابهار–زاهدان–مشهد نیز بهدلیل اهمیت بالا و با توجه به اینکه کوتاهترین و بهصرفهترین راه ریلی در کریدور شمال ــ جنوب و مهمترین مسیر ترانزیت ریلی در شرق کشور است، در لایحه بودجه کشوری دارای ردیف است. این خط آهن، طولانیترین و اقتصادیترین محور ریلی در دست ساخت ایران است که مبداش چابهار، سوپاپ اطمینان بنادر ایران و تکیهگاه ترانزیت، تجارت، صادرات و واردات است و مقصدش آسیای میانه و افغانستان، چشم امید هندوستان برای دسترسی به منابع بکرِ مستقل مشترکالمنافع(CIS) است.
در این راه نباید از این نکته نیز گذشت که بندر با ریل عملیاتی و رقابتی میشود، بارهایی که در بنادر تجارت، ترانزیت، صادر و وارد میشوند با تناژ و مسافت بالا برای رسیدن به مقصد، اصطلاحا ریلپسند هستند و رقابتشان در فضای اقتصاد به آن است که با ریل جابهجا شوند؛ بنادر بزرگ دنیا حالا اتصال به ریل را مکمل بندر میدانند. در مورد بندری همچون چابهار اما که در جنوبیترین و شرقیترین نقطه ایران است و دورترین فاصله را به مراکز جمعیتی کشور دارد و مقصدش برای هند هزاران کیلومتر آنطرفتر در آسیای میانه و افغانستان است، اتصال به ریل بهزبان ساده از نان شب واجبتر است. به طور کلی محور ریلی چابهار ــ زاهدان ــ مشهد ــ سرخس ۱۳۵۰ کیلومتر طول دارد و به دو قطعه عمده تقسیم شده است: قطعه اول به طول ۶۱۰ کیلومتر، چابهار را به زاهدان و مرز میلک (مرز ایران و افغانستان) متصل میکند و قطعه دوم به طول ۷۶۰ کیلومتر، زاهدان را به بیرجند، مشهد و در انتها سرخس وصل میکند و مقصد چابهار را مرز ترکمنستان و آسیای میانه میکند. بنابراین اگر تا سال ۱۴۰۰ خط ریلی زاهدان- چابهار تکمیل شود، می توان به رشد بسیار بالاتر تجارت از طریق چابهار امیدوار بود. اتفاقی که علاوه بر رشد صنعت حمل ونقل، کشور را نیز بر ریل توسعه می اندازد.