کاوه ایرانی روزنامه نگار پس از آنکه کشورهای اروپایی طرف برجام در تحقق وعده های خود ناکام مانده و نتوانستند ایران را از مزایای برجامی بهره مند سازند، دولت ایران تصمیم گرفت در چند مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. کاهش تعهدات برجامی به این دلیل در چند مرحله صورت گرفت که دیگر طرف […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
پس از آنکه کشورهای اروپایی طرف برجام در تحقق وعده های خود ناکام مانده و نتوانستند ایران را از مزایای برجامی بهره مند سازند، دولت ایران تصمیم گرفت در چند مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. کاهش تعهدات برجامی به این دلیل در چند مرحله صورت گرفت که دیگر طرف های این توافقنامه بین المللی فرصت داشته باشند تا در رفتار خود در جهت حفظ برجام تجدید نظر کنند. اما با این وجود پس از اجرای سه گام در کاهش تعهدات برجامی، اروپا همچنان تحت فشارهای کاخ سفید در اجرای تعهداتش ناتوان ظاهر شد. این بدان معنی است که از برجام تنها اسمی بر روی کاغذ باقی مانده نه بیشتر.
به گزارش «جمله» روز گذشته رئیس سازمان انرژی اتمی از راه‌اندازی قسمت سنگین رآکتور آب اراک حدودا تا سه هفته آینده خبر داد. علی اکبر صالحی در گفت‌وگویی ویدئویی که خانه ملت آن را منتشر کرده است، با بیان اینکه «خبر خوبی را اعلام می‌کند»، گفت: ما ظرف یک تا سه هفته آینده، قسمت سنگین رآکتور آب اراک را راه‌اندازی خواهیم کرد.
وی با این توضیح که رآکتور اراک یک قسمت اولیه و یک قسمت ثانویه دارد که بخش عمده‌ای از فرآیندها در قسمت ثانویه انجام می‌شود، افزود:« الحمدا… دوستان توانسته‌اند در چهار سال گذشته قسمت ثانویه را به جایی برسانند که ما بتوانیم ظرف دو تا سه هفته آینده قسمت سنگین رآکتور آب اراک را راه‌اندازی کنیم».
وی ادامه داد: «ماشین جایگذاری و جابجایی سوخت هم که ناقص و بعدی از آن کامل نبود، کامل شده و ظرف دو تا سه هفته آینده نصب خواهد شد».
نقطه پایانی تعهدات نزدیک است
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز شنبه ۱۳ مهر در گفتوگو با شبکه العالم هشدار داده بود که اگر اروپایی‌ها تغییر روش ندهند ایران به «نقطه پایان تعهدات فنی» توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ نزدیک شده است.
بهروز کمالوند، با اشاره به اینکه ایران از اروپاییان قطع امید کرده است، گفت:«امیدواریم که اروپایی‌ها به زودی تغییر روش بدهند و اگر چنین نکنند ممکن است ما به نقطه پایان تعهدات فنی نزدیک شویم».
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ، پیرامون گام سوم کاهش تعهدات برجامی گفت: «عملا ما در حوزه فنی به انتهای کار رسیده‌ایم به جز موضوع فردو و مسائل سوخت مصرف شده چیز دیگری باقی نمی‌ماند».
او افزود: «طرف مقابل متوجه جدیت جمهوری اسلامی ایران شده است از همین رو انتظار ما این است که آنها تردیدهای خود را کنار بگذارند زیرا پیام‌های ما روشن، واضح و قوی هستند و امیدواریم تاثیر لازم را بر طرف مقابل به خصوص اروپاییان بگذارند».
سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرده بود: «اقدامات ما در صورت پایبندی اروپا به تعهداتش برگشت‌پذیر است».
حال اینطور به نظر می رسد که راه اندازی قریب الوقوع راکتور آب سنگین اراک در راستای گام سوم کاهش تعهدات هسته ای ایران باشد. تاسیسات آب سنگین اراک یکی از مهمترین تاسسیات هسته ای ایران در خصوص غنی سازی اوانیوم است.
تأسیسات آب سنگین اراک معروف به IR-40
نخستین تلاش برای تهیه آب سنگین در ایران در سال ۱۳۶۳ به‌طور آزمایشگاهی و با استفاده از روش الکترولیز انجام شد، اما تلاش‌ها در این زمینه نتیجه‌ای در برنداشت. پس از فراغت سازمان انرژی اتمی از پروژه‌های نیمه صنعتی افزایش غلظت و تبدیل اورانیوم بین سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۷، پیشنهاد اجرای یک پروژه صنعتی آب سنگین به سازمان ارائه و پس از مدتی با ابلاغ شورای معاونان سازمان انرژی اتمی اجرای این طرح آغاز شد؛ اما با توجه به محدودیت‌ها در کسب اطلاعات علمی و فنی از کشورهای خارجی و جذب نشدن نیروهای حرفه‌ای این پروژه تا سال ۱۳۷۷ به تعویق افتاد. در این سال‌ها علاوه بر تهیه دانش فنی، طراحی‌های پایه، مقدماتی، شروع طراحی تفصیلی، مطالعات و عملیات مکان‌یابی انجام شد و در این میان سایت اراک انتخاب گردید.
کار ساخت مجتمع از سال ۱۳۷۷ خورشیدی آغاز و تمامی مراحل طراحی و اجرای آن توسط متخصصان ایرانی انجام شد. بهره‌برداری از این نیروگاه در سال ۱۳۸۵ و توسط محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت انجام گردید.
در آبان ۱۳۹۲ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود خبر داد که ایران پس از روی کار آمدن حسن روحانی توسعه فعالیت‌های هسته‌ای را متوقف کرده‌است. این اولین گزارشی بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از ریاست جمهوری حسن روحانی منتشر کرد. ایران اعلام کرده بود نیروگاه آب سنگین اراک در سه‌ماهه اول سال ۲۰۱۴ شروع به کار خواهد کرد اما بعداً آن را به تعویق انداخت.
هیاهوی بیهوده دلواپسان برای قلب راکتور اراک
یکی از جنجالی‌ترین موضوعات بعد از دستیابی به برجام، روایتی بود که برخی از منتقدان این توافق، مطرح کردند که جمهوری اسلامی ایران مجبور است در نتیجه تعهدات برجامی‌اش قلب رآکتور اراک را خارج کرده و جای آن را با سیمان پر کند، حتی در تکمیل این ادعاها تصاویری منتشر شد که بعدها معلوم شد جعلی و فتوشاپ بوده است.
۱۹ مهر ۹۴ بود که پس از جنجال دلواپسان پیرامون برجام علی صالحی در صحن علنی مجلس گفت: «آقایی مرا تهدید کرده و گفته: تو را در قلب اراک دفن کرده و رویت سیمان می ریزیم»!
صالحی که از خدشه دار شدن مسائل در اظهارات برخی نمايندگان «دلواپس» سخن می گفت، با فرياد خطاب به آنانکه قصد بر هم زدن نظم جلسه مجلس را داشت، گفت: «گوش کنيد و حرف حق را بشنويد! ما که قرار است سيمان رويمان ريخته شود، دست کم حرفمان را گوش کنيد»!
او که می گفت هيچگاه تا کنون به کسی توهين نکرده است، خطاب به مخالفان گفت: «فقط دو دقيقه به حرف هاي من گوش کنيد و بعد فرياد بزنيد»!
برای دقايقی نظم جلسه با فريادهای نمايندگان به هم ريخت و رئيس مجلس معترضان را دعوت به آرامش و سکوت کرد.
در ادامه جلسه صالحی با اعتراض به اينکه از منظر کارشناسي، سخناني عنوان شده است که اصلا صحيح نيست، در ادامه سخنانش گفت: «می گويند توليد پلوتونيم مهم است و نبايد آن را کنار بگذاريم. اگر راکتور ما ۸ کيلو پلوتونيم بسازد، عمرش ۳۰ سال است که نهايتا ۲۴۰ کيلو پلوتونيم می سازد. اما عنايت داشته باشيد که بعد از ۳۰ سال فقط ۲۴۰ کيلو می توانيم پلوتونيوم توليد کنيم. در حالی که هر مجتمع به ۵۰۰ کيلو سوخت نياز دارد! يکی می گويد آب سنگين را صادر نکنيد! آخر از اين آقا بپرسيد شما می دانيد که چقدر «دوتريوم» برای خنک کردن آب سنگين لازم است؟ حساب و کتابتان کجاست؟ چرا اينطور حرف می زنيد».
حالا چهار سال از آن روزی که دلواپسان در مجلس بر سر راکتور هسته ای اراک هیاهو به راه انداختند می گذرد و تا چند روز دیگر این راکتور بار دیگر فعال خواهد شد. در حالی که دلواپسان و غوغاسالاران نه آن روز از اطلاعی از غیر فعال شدن این راکتور داشتند و نه امروز راه اندازی مجدد آن را درک می کنند. با اینحال همچنان بر سر موضوعاتی که هیچ تخصصی از آن ندارند، فریاد می زنند و هیاهو به راه می اندازند.
قلب راکتور هسته ای اراک در حالی آماده تپیدن می شود که همچون قلب هر ایرانی وطن پرست واقعی، باید تنها به عشق ملت و در جهت منافع کشوربه تپیدن ادامه دهد و آنجا که منافع کشور و ملت ایجاب می کند، از تپیدن بازایستد تا آینده ایران و ایرانی تضمین شود.
