ماهور مهراد / دو هزار و ۷۰۰ محله در قالب ۱۴۱ هزار هکتار با جمعیت بالغ بر ۲۰ میلیون نفر همزمان در قالب سه یا چهار گونه بافت که جملگی در شمول بافت فرسوده قرار می گیرند، در سطح کشور وجود دارد. مهمترین موضوع برای ادامه حیات ساکنان این بافت که یک سوم جمعیت کشور […]
ماهور مهراد /
دو هزار و ۷۰۰ محله در قالب ۱۴۱ هزار هکتار با جمعیت بالغ بر ۲۰ میلیون نفر همزمان در قالب سه یا چهار گونه بافت که جملگی در شمول بافت فرسوده قرار می گیرند، در سطح کشور وجود دارد. مهمترین موضوع برای ادامه حیات ساکنان این بافت که یک سوم جمعیت کشور را شامل می شوند، این است که در شرایط درست و نرمال اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی بتوانند در محلات مناسبی زندگی کنند. محله‌هایی که تنها با انجام بازآفرینی شهری می توانند به مکانی برای زندگی تبدیل شوند.
برنامه های مربوط به بازافرینی شهری در سراسر ایران چند سالی است که اغاز شده اما روند آن به دلایل مختلفی از جمله کمبود اعتبار و حداقلی بودن مشارکت مدنی به دلیل عدم تمرینِ آنها در جامعه، کند بوده است. این در حالی است که مدیرعامل شرکت بازافرینی شهری ایران در اینباره معتقد است که در گام اول همه باید به پا خیزند و تمام حاکمیت و دولت با هم در این امر مشارکت کنند. محمد پژمان، ورود به این اتفاق را یک موضوع کاملا اجتماعی و اقتصادی می داند و می افزاید: افرادی که در این مناطق زندگی می‌کنند بعضا با مخاطراتی روبه‌رو هستند که با اجرای این پروژه به وضعیت مطلوب دست پیدا می‌کنند. پژمان در اینباره یادآور شد: افراد در این مناطق خانه‌هایشان دارای استحکام کافی نیستند که باید هر چه زودتر تجدید بنا کنند تا در صورت بروز بلایای طبیعی نظیر زلزله شاهد اتفاقات ناگوار نباشیم. همچنین این محدوده‌ها در برخی موارد دارای زیر ساخت نیستند و خدمات چهارگانه را باید با ارز مناسب و آسفالت محیا شود تا از لحاظ بهداشتی گرد و غبار وارد ریه مردم نشود و تردد مردم راحت باشد.
گفتنی است که این محدوده‌ها بعضا بسیار قدیمی هستند و از استحکام کافی برخوردار نیستند که پژمان معتقد است که باید این موضوع در الویت قرار گیرد لذا باید این فرصت در حوزه زمین در اختیار کسانی قرار می گیرد که شامل مالکان یا متصرفان می شوند. این در حالی است که تا به حال مشوق هایی نظیر پروانه رایگان، ودیعه مسکن و تخفیفات نظام مهندسی به آنها واگذار شده و واگذاری زیرساخت‌ها نیز با کاهش چند درصدی هزینه‌ها انجام یافته است.
اما در حالی که مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری تابستان امسال گفته است که ۴ هزار میلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی در اختیار شرکت بازآفرینی شهری قرار گرفته، در عین حال اخیرا اظهار داشته که دو هزار پروژه بازآفرینی در کشور در دست انجام وجود دارد که برای تکمیل در انتظار بودجه هستند. این گزاره ها نشان می دهد که در درازمدت و برای اجرای درست پروژه های بازآفرینی شهری علاوه بر بودجه دولتی به انواع دیگر مشارکت از جمله مشارکت با بخش خصوصی نیاز است. پژمان در این ارتباط پیش از این نیز گفته است که به دنبال شیوه و برنامه ای هستیم که بدون اعتبارات بودجه ای دولت بتوانیم تحقق بازآفرینی شهری را میسر کنیم.
او هدف از تشکیل هیات های اجرایی در استان ها را درگیر کردن مدیریت شهری در حوزه بازآفرینی دانست، زیرا به زعم وی متصدی کردن و انتظار تامین منابع از سوی دولت کار اشتباهی است. پژمان تاکید کرد: موضوعات محلی باید با توان و استطاعت محلی و با تکیه بر ظرفیت های مناطق مختلف حل شود و دولت به تنهایی توان و استطاعت این کار را نخواهد داشت.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: مطمئنا در آینده بیش از حد انتظار، برنامه بازآفرینی و تولید مسکن را پیش می بریم و کندی بازآفرینی را سرعت می بخشیم. پژمان با اشاره به اینکه در شرکت بازآفرینی شهری ایران ایده های بسیاری وجود دارد، گفت: همه اختیارات دست ما نیست و چنانچه روحیه جهادی و انقلابی در همه نهادها وجود داشته باشد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. اگرچه اختیار شرکت بازآفرینی شهری در انجام امور بسیار محدود است که این موضوع اجرای برنامه بازآفرینی شهری را با کندی رو به رو کرده است.
وی همچنین با اشاره به اینکه ساخت مسکن کاری فنی و حرفه ای است که همه امکانات و لوازم آن در کشور موجود است، گفت: تنها دلیلی که توفیقی در این موضوع وجود ندارد این است که ساخت مسکن با وضعیت اقتصادی خانوار گره خورده و به همین دلیل هم حل آن از عهده ما خارج است. ما قادر نیستم نامعادله قیمت تمام شده یک واحد مسکونی با جیب خالی مردم را حل کنیم و فقدان اشتغال و درآمد کافی در تمام حوزه ها به ویژه تامین مسکن دردسرساز شده است که امیدواریم بتوانیم این مشکلات را حل کنیم.
در حال حاضر تامین منابع برای بازآفرینی شهری ۱۴۱ هزار هکتار بافت هدف که ۲۱ میلیون نفر جمعیت کشور و ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی را در خود جای داده است به عنوان تقاضا روی میز دولت قرار گرفته تا دولت از محل فروش نفت، منابع مالی مورد نیاز را تامین کند و بهبود نارسایی های زیرساختی، روبنایی و حتی ساخت واحد های مسکونی را در این محدوده ها به عهده گیرد. این امر مخصوصا در شرایطی که دشمنان تنگناهای مالی برای کشور ایجاد کرده اند، قطع به یقین امکان پذیر نیست. شرکت بازآفرینی شهری به همین منظور با انجمن صنفی و جامعه مشاوران شهرساز و معمار وارد گفتگو شده و از آنها کمک گرفته تا طرح هایی که برای بازآفرینی محدوده ها تهیه می کنند با مطالعات عمیق اقتصادی و شناسایی ظرفیت بافت های هدف همراه باشد.
بسیاری از مناطق هدف بازآفرینی شهری که در بافت های تاریخی و میانی قرار دارند، دارای منزلت و ظرفیت های نهفته شهری هستند و اگر امروز این مناطق از نظر اجتماعی، کالبدی و شهری در درجات پایینی قرار گرفته اند، شهرسازان می توانند با ارائه برنامه هایی منزلت اجتماعی آنها را افزایش دهند.
معاون وزیر راه و شهرسازی در همین راتباط نیز گفته است که در حال حاضر در تهران در برخی از بهترین نقطه های شهر به دلیل نارسایی های کالبدی نظیر شبکه معابر، زیرساختی، ریزدانگی و … شرایط نامناسبی ایجاد شده است اما می توانیم هنرمندانه و شهرسازانه اقداماتی را انجام دهیم که این مناطق به منزلت واقعی خود برسند و از مابه التفاوت ارزش افزوده ای که ایجاد می شود هم ثروت آفرینی شود و مردم برای نوسازی املاک خود انگیزه پیدا کنند و هم مدیریت شهری هزینه ای که برای بهبود این مناطق نیاز است را از داخل همین محدوده ها تهیه کند.
وی با اشاره به اینکه دولت در حد محرک و پیشران می تواند در انجام پروژه ها کمک کند، اظهارکرد: مشاوران برای اقدام در ۲۷۰۰ محله از محدوده های هدف بازآفرینی شهری ملزم هستند از تمامی ظرفیت های موجود در محله ها استفاده کنند و به تدوین طرح های اقتصادی بپردازند و اگر برخی محله ها از ظرفیت کافی برخوردار نیستند از ظرفیت های سایر نقاط شهر برای بهبود وضعیت این مناطق به عنوان بخشی از پیکره شهر استفاده کنند.
این در حالی است که برای نوسازی و بهسازی محله های هدف برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار بودجه زیادی نیاز است. در حال حاضر تامین هزینه مطالعات و تهیه طرح ها در ۱۱۰ محله ضمن انعقاد قرارداد با مشاورین آغاز شده و پس از این مرحله بلافاصله سرمایه گذاران وارد اجرای طرح ها خواهند شد. بنابراین فارغ از تنگناهای موجود اگر از اقدامات و برنامه ریزی های محلی استفاده شود و مشاوران در شهرهای مختلف با ساز و کارهای محلی طرح ها را تهیه کنند، قطعا فعالیتها به نتیجه خواهد رسید.
در حال حاضر نزدیک به ۴ هزار میلیارد تومان از محل صندق توسعه ملی در اختیار شرکت بازآفرینی شهری ایران قرار گرفته است و بسیاری از پروژه های پیشران آغاز شده و در این راستا یک هزار و ۵۵۰ پروژه در دست اقدام است.
