زندگی آبزیان این تالاب، فی‌الواقع در خطر است و روزبه‌روز نگرانی فعالان محیط زیست در این خصوص در حال افزایش یافتن است. در چند روز اخیر نیز مجددا تصویری از تلف شدن ماهیان این تالاب در فضای مجازی و رسانه‌ها دست‌به‌دست شد و اهمیت رسیدگی به شرایط تالاب بزرگ را بیش از پیش تبیین کرد.
به گزارش مهر، «هادی جلالی» رئیس اداره حفاظت محیط زیست دشت در این باره گفت: باتوجه به گزارش‌های دریافتی از همیاران محیط زیست در روز ۲۹ تیرماه امسال، بررسی موضوع و بازدید میدانی از این تالاب انجام شد.
وی افزود: در سرریز منطقه دلفیه یکی از سرشاخه‌های تالاب، دو برکه به طول ۵۰ و ۱۰۰ متر وجود دارد و با توجه به تأمین نشدن حقابه هورالعظیم و محصور شدن ماهی‌ها به دلیل کاهش سطح آب، تعداد زیادی از ماهی‌ها تلف شدند.رئیس اداره حفاظت محیط زیست دشت آزادگان، افزایش دما، تأمین نشدن آب مورد نیاز، کمبود اکسیژن و شوری آب را از دیگر علل این اتفاق عنوان کرد.
نکته نگران‌کننده اینجاست که تلف شدن گسترده ماهیان هورالعظیم در طول سالیان گذشته بارها و بارها اتفاق افتاده اما تاکنون اتفاق موثری برای نجات این منطقه در دستور کار قرار نگرفته است. مثلا در تیرماه سال ۱۴۰۰ نیز چنین اتفاقی رخ داد. به گزارش ایرنا، «محمدجواد اشرفی»، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص تصاویر مرگ و میر ماهی‌ها در تالاب هورالعظیم گفت: با توجه به بازدید و بررسی صورت گرفته توسط یگان حفاظت محیط زیست منطقه حفاظت شده تالاب هورالعظیم و پرسنل اداره حفاظت محیط زیست شهرستان هویزه طی امروز ۱۱ تیرماه، فیلم فوق مربوط به سازه ۵۵ دهانه دایک مرزی بین بخش ایرانی و بخش عراقی تالاب هورالعظیم است.
وی افزود: اتلاف ماهیان بخش عراقی تالاب هورالعظیم به دلیل حرکت ماهیان هورالهویزه عراق به سمت دایک مرزی به علت کاهش آورد آب، کاهش اکسیژن در بخش عراقی به علت آتش سوزی‌های اخیر، گرمای شدید و کمبود اکسیژن محلول آب بوده است .
وی افزود: این تصاویر به هیچ عنوان مربوط به منطقه شط علی هورالعظیم در بخش ایرانی نیست.
نکته اینجاست که اگرچه مرگ آبزیان یا هرگونه جانوری دیگری فی‌نفسه اتفاقی بسیار مهم و نیازمند رسیدگی و پیگیری است، اما چالش‌های این منطقه علاوه بر آبزیان، زندگی مردم جنوب کشور را نیز مورد تهدید قرار داده است. تالاب در حال خشک شدن است و حقابه آن تامین نمی‌شود؛ همین امر میزان وقوع توفان‌های ریزگردی را افزایش داده است و باعث شده استان خوزستان با گرد و غبارهایی بالغ بر حدود ۲۱ برابر استاندارد جهانی، مواجه شود.
اردیبهشت ماه سال جاری، «داوود میرشکار»، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان درباره آخرین وضعیت آبگیری تالاب‌های این استان توضیح داد: خوشبختانه در طول سال آبی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳ از جمله در فروردین‌ماه شاهد بارندگی‌های نسبتا مناسبی در استان خوزستان بوده‌ایم، به نحوی که تا پایان اسفندماه تالاب هورالعظیم حدود ۶۰ درصد آبگیری شده بود که بعد از بارندگی‌های فروردین، سه درصد به حجم آب موجود در تالاب اضافه شد و اکنون حجم آبگیری هورالعظیم حدود ۶۳ درصد است.
میرشکار در پاسخ به این سوال که با توجه به فرا رسیدن ماه‌های گرم سال و افزایش شدت تبخیر سطحی در منطقه، آیا عمق آب موجود در هورالعظیم به حدی است که این تالاب بتواند تا پایان تابستان وضعیت نسبتا مناسب خود را حفظ کند یا خیر، توضیح داد: با توجه به روان‌آب‌ها و زهاب‌هایی که به سمت هورالعظیم در جریان است و همچنین منابع آب سطحی که از رودخانه کرخه به این تالاب می‌ریزد، در حال حاضر پهنه گسترده‌ای از هورالعظیم بخصوص در بخش جنوبی آن که در ماه‌های گذشته خشک بود، آبگیری شده است، اما اگر در تابستان منابع آبی مناسبی برای این تالاب تامین نشود، قطعا شاهد خشک شدن بخش‌هایی از آن خواهیم بود.
وی افزود: با کمک همکاران محترم در سازمان آب و برق خوزستان و همچنین همکاران عزیز حوضه آبریز کرخه در وزارت نیرو، در تلاش هستیم که با برنامه‌ریزی مناسب، حقابه قابل قبولی را در فصل تابستان به تالاب هورالعظیم اختصاص دهیم تا این تالاب در ماه‌های گرم سال نیز بتوانند وضعیت نسبتا خوب خود را حفظ کند. همچنین از همین حالا، چالش‌های پیش رو در زمینه وقوع آتش‌سوزی‌های احتمالی در اراضی تالابی هورالعظیم و اطراف آن را طی مکاتباتی به استاندار محترم اعلام کرده‌ایم و امیدواریم با رایزنی مقامات ارشد دولت، بتوانیم با هماهنگی کشور عراق، به شکل موثر و به‌هنگام برای مقابله با این حریق‌ها وارد عمل شویم.
میرشکار همچنین با اشاره به میزان حقابه قانونی تعیین‌شده برای تالاب هورالعظیم گفت: براساس مطالعات انجام‌شده توسط اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان و در راستای اجرای قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌ها، سه سناریوی مختلف درباره حقابه محیط‌زیستی سالانه هورالعظیم در نظر گرفته شده است. در سناریوی اول یعنی دوره ترسالی، پیش‌بینی شده است که ۱۸۳۲ میلیون متر مکعب حقابه سالانه به تالاب اختصاص پیدا کند، در سناریوی دوم یعنی دوره بارندگی‌های نُرمال، حقابه محیط‌زیستی سالانه تالاب ۱۶۱۰ میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده و در سناریوی سوم یعنی دوره خشکسالی نیز ۱۳۸۳ میلیون متر مکعب در سال به عنوان حقابه هورالعظیم پیش‌بینی شده است.
ارشدترین مقام محیط‌زیستی استان خوزستان با بیان این که در سال آبی گذشته (۱۴۰۱ – ۱۴۰۲)، بیش از ۹۳۱ میلیون متر مکعب حقابه برای تالاب هورالعظیم تامین شد، اظهار داشت: مطالعات انجام‌شده درباره تعیین حقابه سالانه تالاب هورالعظیم براساس سناریوهای مختلف را در اختیار سازمان آب و برق خوزستان قرار داده‌ایم و امیدواریم با این سازمان به یک نقطه نظر مشترک برسیم تا بتوانیم میزان حقابه‌ای را که امکان تامین آن وجود دارد، تا پایان سال آبی جاری به تالاب اختصاص دهیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر حقابه تالاب هورالعظیم از دو منبع تامین میشود، به نحوی که در درجه اول منابع آب‌های سطحی رودخانه کرخه و در درجه دوم زهاب‌های کشاورزی اراضی جنوب حوضه آبریز کرخه شامل شبکه آبیاری و زه‌کشی کوثر و مجموعه کشت و صنعت نیشکر دهخدا در تامین حقابه هورالعظیم
نقش دارند.
جالب اینجاست که مسئولین مربوطه کاملا مشرف به چالش‌های تالاب هستند و دقیقا می‌دانند که چه اتفاقی باید انجام شود و از وقوع چه اتفاقی نیز باید جلوگیری کرد. با این حال هنوز هیچ کاری انجام نشده و تصویر از بین رفتن آبزیان و مشکلات فراوان زندگی مردم جنوب، تنها دستاورد این مبالاتی‌ها و عدم رسیدگی‌هاست.
