سایه برین روزنامه نگار – از روز جمعه هفته گذشته، رقابت‌های جام ملت‌های فوتبال آسیا آغاز شده‌است و قرار است امروز، تیم ملی کشورمان در اولین بازی مرحله گروهی خود، راس ساعت ۲۱در ورزشگاه «اجوکیشن‌سیتی» به مصاف تیم ملی فلسطین برود. تا امروز که در حال خواندن این سطور هستید، چهار مسابقه از این رقابت‌ها برگزار شده که نتایج آنها تاثیر مستقیمی حداقل در مراحل گروهی برای ما ندارند؛ آنچه از این مسابقات به ما مربوط است و در این متن نیز قرار است به آن بپردازیم، مسئله خرید حق پخش بازی‌های جام ملت‌های آسیاست که در انحصار رسانه ملی است.
پیش از شروع مسابقات، اعلام شد که صداوسیما تنها مرجع پخش‌کننده بازی‌های جام ملت‌های آسیا در کشور است. همچنین شائباتی در فضای مجازی مطرح شد که رسانه ملی، با هر سکویی که این رقابت‌ها را به شکل زنده پخش کنند، برخورد خواهد کرد تا اینکه به گزارش فرارو، اظهارات «حسین زارعی»، مدیرکل صدور مجوز ساترا کمی از این شائبه‌ها را بر طرف کرد. بر اساس این اظهارات، ماجرای حق پخش زنده بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا به دلیل انحصارگری رسانه ملی نیست و بنابر قانون، حق پخش زنده تلویزیونی با صداوسیماست و ثانیاً حق پخش تلویزیونی را سازمان صداوسیما بنابر قرارداد قطعی خریده‌است و از طریق اختصاص قاب آی‌فریم به سکوهای دارای مجوز از ساترا عملاً یک نوع امکان حمایت از سکوهای دارای مجوز را هم فراهم کرده‌است. یعنی آنچه توسط رسانه ملی اصطلاحا خط و نشان کشیده شده بود، در واقع در خصوص پخش غیر قانونی این بازی‌ها بدون طی مراحل قانونی است و چنانچه پلتفرمی بخواهد پخش‌کننده این رقابت‌ها باشد، امکانش فراهم است.
زارعی افزود: «این اتفاق جدیدی نیست و روالی بوده که از قبل هم اتفاق می‌افتاد. یعنی در جریان بازی‌های جام‌جهانی، آسیایی و پارالمپیک هم این نامه‌نگاری انجام می‌شد. هر وقت سازمان صداوسیما پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی را خریداری می‌کند ما اعلام می‌کنیم این‌ها در انحصار سازمان صداوسیماست و اگر رسانه‌ای تمایل به پخش زنده دارد طبق قانون از طریق معاونت فضای‌مجازی صداوسیما و آی‌پی‌تی‌وی‌های طرف قرارداد یا هماهنگی با ساترا برای دریافت آی فریم شبکه‌های سیما می‌تواند درخواست پخش زنده کند.»
درهمین خصوص به گزارش ایرنا، پیش از مسابقات اعلام شد که با موافقت رئیس سازمان صداوسیما در جهت حمایت و تکمیل سبد محتوایی سکوهای دارای مجوز از ساترا، قاب اختصاصی (آی‌فریم) بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا که سازمان صداوسیما حق پخش آن را خریداری کرده‌است، به رسانه‌های متقاضی اختصاص پیدا می‌کند.
همچنین قرار شد سکوهای متقاضی پخش زنده بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا برای دریافت آی‌فریم پخش زنده این بازی‌ها تا تاریخ ۲۳ دی‌ماه (روز گذشته) درخواست خود را از طریق سامانه جامع ساترا اعلام کنند.
تا اینجا، نکته قابل بحثی وجود ندارد؛ نکته اینجاست که تنها یک روز پس از شروع بازی‌ها، بر همگان واضح و مبرهن شد که خود رسانه ملی، حق پخش این بازی‌ها را خریداری نکرده‌است. نخستین ادله برای این ادعا، توسط بینندگان اولین بازی این رقابت‌ها، یعنی بازی افتتاحیه میان قطر و لبنان ارائه شد. زیر صدای انگلیسی گزارش بازی، در چند نوبت طی پخش مسابقه، بینندگان بازی را کلافه کرد. تصاویر مربوط به دوصدایی شدن گزارش بازی، با یک جستجو در فضای مجازی و رسانه‌ها موجود است.
اگرچه این خود دلیلی کافی و وافی در این خصوص است، اما نگاهی به لیست شبکه‌های خریدار حق پخش این رقابت‌ها، فصل الخطابی برای این ماجراست. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد در میان ۳۰ شبکه‌ای که حق پخش مسابقات جام ملت‌های آسیا را خریداری کرده‌اند، (تصویر این مطلب) هیچ اثری از شبکه‌های صداوسیما دیده نمی‌شود. با این اوصاف در این خصوص ذکر چند نکته حائز اهمیت است.
نخست اینکه رسانه‌ای که خود حق پخش این مسابقات را خریداری نکرده‌است، چطور می‌تواند تعیین‌کننده خط مشی برای دیگر سکوها و پلتفرم‌ها باشد؟ شبکه‌های اینترنتی چنانچه از همان طریقی که رسانه ملی در حال پخش مسابقات است، مسابقات را پوشش دهند، تازه هم‌ردیف صداوسیما شده‌اند و هیچکس نمی‌تواند ادعایی در قبال دیگر داشته باشد. مسئله بعدی این است که اصلا چرا رسانه ملی حق پخش این مسابقات را خریداری نکرده‌است؟ تا جایی که در حدود اطلاعات نویسنده این سطور است، خرید حق پخش، شامل قوانین تحریم و محدودکننده رسانه اول جمهوری اسلامی ایران نمی‌شود و چنانچه بشود، مسلما در خصوص رقابت‌های آسیایی، این محدودیت وجود ندارد.
همچنین بودجه‌ای که هرسال به صداوسیما اختصاص داده می‌شود همیشه، محل بحث بوده و باور عموم بر این است که این بودجه، در ترازوی قیاس با محتوای تولیدی این رسانه، (زیاد) است. همچنین از مواردی که تلویزیون مخاطبان فراوان دارد و به نوعی دردی از بینندگانش دوا می‌کند، همین زمان پخش زنده مسابقات ورزشی است. آیا رسانه ملی با این بودجه نجومی برای چنین مهمی هزینه نکرده‌است و حال برای پخش‌کنندگان غیر قانونی آن نیز خط‌ونشان می‌کشد؟
حال باید صبر کنیم و ببینیم که توضیحات صداوسیما در این خصوص چیست و چه تمهیداتی برای افزایش هرچه بیشتر کیفیت پخش مسابقات برای دوستداران فوتبال، اندیشیده می‌شود.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
