زهرا ایران‌شاهی / وزیر راه و شهرسازی در حکمی رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور را برای ۲ سال دیگر در این سمت ابقا کرده است. این اقدام بهانه ای شد تا کارنامه رییس سازمان راهداری را با همدیگر مرور کنیم. عبدالهاشم حسن نیا در تاریخ ۸/۱۲/۹۶ به سمت مدیریت […]
زهرا ایران‌شاهی /
وزیر راه و شهرسازی در حکمی رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور را برای ۲ سال دیگر در این سمت ابقا کرده است. این اقدام بهانه ای شد تا کارنامه رییس سازمان راهداری را با همدیگر مرور کنیم. عبدالهاشم حسن نیا در تاریخ ۸/۱۲/۹۶ به سمت مدیریت سازمان راهداری منسوب شد و در همان آغاز کار با اعتصاب رانندگان، مساله تامین سوخت و لاستیک ناوگان سنگین جاده ای و بسیاری دیگر از چالش های سازمان مواجه شد. او در اولین اقدامات، موفق شد به مشکلات رانندگان رسیدگی کند و مساله بیمه و بیمه تکمیلی رانندگان نیز تا اوایل همین امسال حل شد.
یکی از اقدامات مهم در همان آغاز کار، توزیع ۳۵۰۰ حلقه میان رانندگان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در سال ۹۷ بود. سالانه ۱۳۰ هزار حلقه لاستیک در ناوگان باری کشور مصرف می شود و دلیل این امر این است که اساسا ۹۰ درصد حمل و نقل بار کشور به صورت جاده ای انجام می شود. بنابراین در همین حدود، در سال های بعد نیز لاستیک بین رانندگان توزیع شد. اقدام دیگر، تشکیل کارگروهی برای رسیدگی به وضع رانندگانی که بود تا آن روز، ۲۲ هزار فقره شکایت از شرکت های حمل و نقلی از طریق سامانه های ۱۴۱ به سازمان راهداری واصل کرده بودند. این سازمان به همه شکایات رسیدگی کرد و دستورات مقتضی را نیز صادر کرد.
این در حالی است که ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان معوقات بیمه رانندگان در آن زمان بود که تصویه شد و ۷۵۰ هزار راننده نیز تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار گرفتند. مدیرکل دفتر حمل و نقل کالا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اخیرا نیز از بازگشایی مجدد سایت ثبت نام بیمه تکمیلی رانندگان کامیون، به دلیل استقبال رانندگان لز این طرح خبر داده است. درواقع بر اساس قرارداد منعقده، تعهدات شركت بیمه گر شامل هزینه های بیمارستانی و بیماران سرطانی، شش عمل جراحی مهم، پاراكلینیك (از قبیل انواع سونوگرافی، ام آر آی، رادیوگرافی، تست ورزش، اكو، نوار مغزی، آنژیوگرافی و …)، اعمال سرپایی (از قبیل شكستگی ها، گچ گیری و …)، رفع عیوب انكساری، آمبولانس (داخل و خارج از شهر)، شیمی درمانی و هزینه زایمان است. ضمن اینکه همسر و حداكثر دو فرزند (رانندگان دارای فرزندان با معلولیت های جسمی و ذهنی از شمول محدودیت دو فرزند خارج می باشند.) تحت پوشش موارد درمانی بیمه تکمیلی قرار می گیرند.
بر اساس استعلام به عمل آمده از سایت بیمه تكمیلی درمان رانندگان بخش كالا تا کنون ۹۵۰ هزار و ۱۴۱ نفر برای بیمه تکمیلی خود ثبت نام کرده اند که از این تعداد ۴۰۴ هزار و ۸۰۵ نفر رانندگان هستند.
اما شناسایی نقاط حادثه خیر جاده ای یکی دیگر از اقداماتی بود که همچنان در سازمان راهداری نسبت به حل آن اقدام می شود. ۱۵۰۰ نقطه حادثه خیز در جاده ها شناسایی شده که برای اصلاح این نقاط حادثه خیز در بدایت امر به دو هزار میلیارد تومان اعتبار لازم بود. اعتباری که با افزایش تورم رشد پیدا کرد اما باعث نشد عملیات ترمیم و اصلاح جاده ها متوقف شود.
سازمان راهداری درواقع برای ایمنی راه ها دو رویکرد داشت که یکی حفظ ایمنی موجود مانند نصب گاردیل ها و حفاظ های جانبی و دیگری توسعه ایمنی راه هاست که این دو را علیرغم افزایش سالانه ۱۰ درصد در تعداد خودروها ادامه یافته است.
این در حالی است که سالانه ۴۰۰ هزار دستگاه خودروی باری سنگین از مرزهای کشور ترانزیت می شود و ترمیم نقاط حادثه خیز را با توجه به پرمحاطره بودن جاده ها، به امری روتین تبدیل کرده است.
اختصاص سهمیه سوخت به وانت‌بارها بر اساس پیمایش
یکی دیگر از اقدامات خوبی که انجام شد، اختصاص سهمیه سوخت به وانت‌بارها بر اساس پیمایش ثبت شده در بارنامه بود که مشابه آن در مورد کامیون ها نیز عملی شده است و در مورد وانت بارها نیز از بهمن ماه سال گذشته عملیاتی شد. بر همین اساس، به تمامی رانندگان و مالکان وانت بارهای بین شهری، ابلاغ شد که هر چه سریعتر به مراکز مجاز صدور کارت هوشمند در استان محل سکونت خود، مراجعه کرده و ثبت نام نمایند.
چراکه با توجه به اینکه مقرر شده بود تخصیص سهمیه سوخت به وانت بارها بر اساس پیمایش ثبت شده در اسناد حمل صورت گیرد، بنابراین تمامی رانندگان و مالکان وانت بار برای فعالیت در جاده‌های برون شهری، لازم بود اسناد حمل کالا با وانت بار شامل کارت هوشمند راننده، کارت هوشمند وانت بار و بارنامه را در هر سفر، به همراه داشته باشند و در صورتی که رانندگان وانت بار یا مالکان آن در حال حمل بار در جاده مشاهده شده، ولی اسناد مربوطه را همراه نداشته باشند، مرتکب تخلف شده و از سوی پلیس راهور، با متخلفان برخورد قانونی انجام می‌شود. درواقع بر اساس قوانین و مقررات موجود در بخش حمل و نقل، هرگونه فعالیت در زمینه حمل و نقل برون شهری کالا، مشروط به استفاده از اسناد حمل (بارنامه) است و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با هدف ساماندهی و نظم‌بخشی در نحوه بهره برداری و تردد وانت بارها در جاده‌های برون شهری و ارتقای سطح ایمنی تردد در جاده‌های کشور، ابلاغ دستورالعمل‌های مربوط به ساماندهی ناوگان وانت بار فعال در حمل و نقل برون شهری را با تسهیل شرایط اخذ کارت هوشمند راننده و ناوگان در دستور کار قرار داد.
این در حالی است که جهت ارتقای کیفیت وانت بارها در حمل بار جاده‌ای، خدماتی که به آنها داده می‌شود، مشابه خدماتی است که به اتوبوس‌ها و کامیون‌ها داده شده است که شامل سهمیه لاستیک دولتی، بیمه تکمیلی، سهمیه سوخت بر اساس پیمایش و سایر خدمات مشابه می‌شود.
طرح نوسازی ناوگان باری جاده‌ای با حذف ۵۳ هزار کامیون فرسوده از ناوگان کشور
یکی از متاخرترین اقدامات سازمان راهداری جایگزین کردن کامیون های فرسوده که جدا هم نیازمند نوسازی هستند، با کامیون‌های نو است که تاثیر به سزایی در کاهش مصرف سوخت خواهد داشت. این در حالی است که حمل و نقل جاده‌ای نقش موثری در توسعه کشور و کاهش نابرابری اقتصادی و اجتماعی داشته و وابستگی مستقیم آن با تامین مایحتاج مردم در حمل و نقل کارآمد امری انکارناپذیر است. این موارد بحث نوسازی ناوگان و اهمیت آن را دوچندان می کند که باعث افزایش ایمنی جاده‌ای، کاهش سوخت، بهبود شاخص‌های محیط زیست، افزایش توان عملکردی ناوگان حمل و نقل داخلی و بین‌المللی و در نهایت بالا رفتن افزایش سرعت عملکرد ترافیکی در جریان راه‌ها می‌شود که این موارد برخی از موارد مربوط به مزایای نوسازی و استفاده از یک حمل و نقل کارآمد است.
در همین راستا و در برنامه‌های دولت دوازدهم بحث نوسازی ناوگان به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و روز سه‌شنبه ششم خرداد ۱۳۹۹ با حضور محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای سامانه ثبت‌نام متقاضیان نوسازی ناوگان حمل و نقل به طور رسمی رونمایی شد. این اتفاق در حالی افتاد که طبق سیاست‌های تعیین شده مقام معظم رهبری در بحث حمل و نقل، ایشان تاکید ویژه‌ای بر افزایش بهره وری و بالا رفتن سهم بیشتر از بازار حمل و نقل منطقه‌ای و بین‌المللی و جلب مشارکت مردم در امور حمل و نقل دارند.
همچنین در این زمینه حسن روحانی، رئیس جمهوری در اسفند ۱۳۹۷ تاکید کرد که خودروهای فرسوده باید به طور کامل از رده خارج شده و در تلاشی با همکاری وزارتخانه های راه و شهرسازی، نفت و صمت این اتفاق رخ داده و کار نوسازی از فرسوده ترین ها شروع شود.
این در حالی است که نگاهی به وضعیت موجود خودروهای فرسوده و اسقاط شده به تفکیک کاربری چه در حوزه شهری و چه برون شهری در بحث انواع کامیون نشان می‌دهد که حدودا یک میلیون و ۹۵۰ هزار کامیون در کشور وجود دارد. از این تعداد ۵۷۶هزار و ۵۵ کامیون در شهری و برون شهری از جمع کل ناوگان کشور فرسوده بوده که حدود ۳۰ درصد ناوگان را تشکیل می‌دهند. در این زمینه و طی بیست سال گذشته در مجموع اقدامات انجم گرفته برای نوسازی ناوگان در مجموع برون شهری و شهری به عدد ۲۴۵۸۸ تا پایان سال ۱۳۹۸ می‌رسیم که طبق اعلام ستاد مدیریت سوخت اسقاط شده‌اند.
در حوزه حمل و نقل عمومی برون شهری تعداد کل کامیون‌های فعال ۳۴۶ هزار و ۲۴۳ دستگاه با میانگین عمر ۱۹.۲ سال است. در این بین تعداد کامیون‌های بالای ۲۲ سال ۱۰۷ هزار و ۸۸۱ دستگاه است که معادل ۳۱ درصد ناوگان برون شهری است. در همین خصوص و در مرحله نخست هدف نوسازی ناوگان که در سال ۹۹ آغاز شد در مورد کامیون‌های با سن۴۰ سال است که حدود ۵۳ هزار دستگاه بوده و ۱۵ درصد از ناوگان فرسوده برون‌شهری را تشکیل می‌دهند.
در بحث نوسازی ناوگان برون شهری در سال‌های پیش از آغاز این طرح طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ تعداد ۶۱۱۷ دستگاه ناوگان معرفی شد که مجموعا طبق اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ۵۱۸۸ دستگاه تحویل متقاضیان شده است. در این خصوص مجموع تعداد کامیون‌های واگذار شده در دوره‌های قبل این اتفاق یعنی از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۳ مجموعه ۱۳۰۸۷ دستگاه ثبت شده که کار نوسازی انجام شده است. به این ترتیب مجموع تعداد کامیون‌های نوسازی شده از طریق تولیدکنندگان داخلی در دوره بیست سال گذشته حدودا ۱۸۲۷۵ دستگاه است.
در همین زمینه، سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای برای نوسازی ناوگان از محل مصوبه شماره ۱۲۸۸۴۵ مورخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۷ شورای اقتصاد موسوم به طرح کلید به کلید کار را با چشم انداز حدود ۵۰۰۰ دستگاه در سال ۹۹ آغاز کرده است. همچنین در این برنامه نوسازی با استفاده از توان تولید داخل کامیون با انعقاد قرارداد سازمان با تولیدکنندگان همچون نوسازی ۸۰۰ دستگاه ناوگان باری بالای ۵۵ سال از طریق ایران خودرو دیزل در دستور کار قرار دارد. در این راستا همین طور نوسازی از محل واردات کامیون موضوع بند (ث) ماده ۳۰ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور برای حداکثر ۲۰هزار دستگاه کامیون فرسوده جزو این برنامه ریزی است.
این در حالی است که در طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل باری کشور، قرار است بخشی از نیاز ناوگان از طریق واردات انجام گیرد و به همین خاطر بود که طرح واردات کامیون با عمر زیر ۳ سال مجوز گرفت. سیاست‌های کلان طرح واردات کامیون با عمر زیر سه سال در وهله نخست با اولویت جایگزینی با فرسوده‌ترین ناوگان با عملکرد بالا خواهد بود. همچنین ایجاد امکان بهره‌مندی از طرح توسط مالکان و رانندگان فعال با شرایط اقتصادی پایین، مشارکت خودروسازان، تقویت شرکت‌های توانمند و بزرگ مقیاس حمل و نقل، تامین ناوگان ملکی الزامی شرکت‌های حمل و نقل، ورود کامیون‌های استاندارد با خدمات پس از فروش، کاهش ریسک فعالیت دلالی و کلاهبرداری و استقلال در استفاده از تسهیلات دولتی در نظر گرفته شد.
در همین زمینه طبق سیاست اجرایی در نظر گرفته شده برای این طرح کارخانجات تولیدکننده کامیون در هر مرحله می‌توانند ۱۰۰۰ دستگاه واردات داشته باشند. شرکت‌های حمل و نقل توانمند یکصد دستگاه، شرکت‌های واردکننده کامیون‌های سنگین در هر مرحله ۵۰ دستگاه، مالکان حقیقی و حقوقی وسایل نقلیه فرسوده ۱۰ دستگاه در هر مرحله نیز به این تعداد امکان واردات دارند.
همچنین حرکت در جهت سیاست شرکت محوری از طریق استفاده اختصاصی کامیون‌های شرکت‌های حمل و نقل طی سه سال، الزام ارایه خدمات پس از فروش برای کامیون‌های وارداتی و امکان کنترل عملکرد واردکنندگان درخصوص ایفای تعهدات مبنی بر لزوم انجام ۸۰ درصد تعهدات در هر مرحله از دیگر سیاست‌های اجرایی در بحث واردات کامیون‌های با عمر سه سال در طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل باری کشور است.
گفتنی است که نوسازی ناوگان باری به خصوص ناوگان بالای ۴۰ سال بهره وری بسیار بالایی را برای حمل و نقل کشور به همراه خواهد داشت. نتایجی که می توان از نوسازی ناوگان باری بالای ۴۰ سال به دست آورد حدود ۵۳۰ میلیون لیتر صرفه جویی مصرف سوخت در سال است. همچنین ارتقای ایمنی، کاهش آلودگی، کمتر شدن سن ناوگان از ۱۹ به ۱۴.۵ سال از دیگر نتایج و اثرات مثبت این نوسازی است. افزایش بهره‌وری و رسیدن تعداد ناوگان با کاهش عمر ۵ ساله از ۴۵ هزار وسیله به ۱۰۰ هزار وسیله از دیگر موارد این نوسازی به شمار می آید.
لازم به یادآوری است که در کنار همه این اقدامات، سازمان راهداری مانند همه ارگان های رسمی کشور، با مشکلات شیوع کرونا نیز مواجه بوده و در بخش باری و مسافری تمهیدات زیادی برای مقابله با این ویروس صورت گرفته است. برای جلوگیری از شیوع و گسترش ویروس کرونا در ناوگان مسافربری، تشکل‌های صنفی بخش حمل‌و‌نقل مسافربری مکلف به رعایت الزامات مبنی بر ضدعفونی کردن سطوح تماس دست مسافران در ناوگان با مواد ضدعفونی کننده استاندارد مورد تایید مراکز بهداشت و ضدعفونی کردن اماکن مورد لزوم در پایانه های مسافربری از طریق سازمان پایانه های شهرداری هستند. همچنین از طرف سازمان راهداری به شرکت‌های مسافربری تاکید شد از بطری‌های آب یکبار مصرف به جای لیوان برای مصرف آب شرب به مسافران استفاده کنند و برای مسافران دارای علائم سرماخوردگی ماسک تحويل دهند. همچنین بر رعایت کامل مفاد ماده ۱۵ ضوابط حمل‌و‌نقل مسافر در خصوص چگونگی تهیه، نگهداری و توزیع بهداشتی خوراکی‌ها در بین مسافران الزام شده است.
طرح ثبت اثر انگشت در کلیه مراحل دریافت بار، از جمله هنگام تبدیل نوبت مجازی به حقیقی و اخذ نوبت در پایانه‌های بار نیز از آغاز شیوع کرونا تا اطلاع ثانوی متوقف شده است. ضد عفونی سالن های اعلان بار و محل تجمع رانندگان، تعبیه محلول‌های ضدعفونی کننده در مکان‌های مناسب، كنترل و جلوگیری از ورود افراد متفرقه به سالن‌های اعلان بار، خروج حتي الامکان بارهای قابل ارائه در خارج از سالن های اعلان بار به منظور محدود کردن تردد در سالن‌ها تا اطلاع ثانوی، نصب بنر ،توزیع بروشور‌ها و فیلم‌های آموزشی حاوی توصیه های بهداشتی و نظافت فردی در محل های تجمع رانندگان و مکان های مناسب، کنترل و نظافت سرویس‌های بهداشتی در پایانه‌های بار، همکاری و تهیه فضاهای مورد نیاز برای مامورین بهداشت جهت غربالگری افراد، جمع آوری و انتقال زباله های موجود حداقل ۲ بار در روز ، از جمله تمهيدات انجام شده براي پيشگيری است.
این در حالی است که اوایل امسال و سال گذشته به حدود ۱۰ هزار کیلومتر از راه‌های کشور خسارت وارد کرده که ارزش آن ۹ هزار میلیارد ریال برآورد شده است. سیل بهار پارسال، ۳۵ هزار میلیارد ریال به راه های کشور خسارت زده بود. برای بازسازی راه های خسارت دیده، حدود ۱۲ هزار میلیارد ریال اعتبار منظور شد که ۸۰ درصد آن، تخصیص یافت. اما بطور کلی میزان خسارت به راه ها حدود ۹ هزار میلیارد ریال گزارش شده است که سازمان راهداری هنوز هم مشغول ترمیم جاده های متاثر از سیل دو سال اخیر است.
گفتنی است که موارد فوق اقدامات سازمان راهداری دردوره ریاست حسن نیا است که به دستور وزیر راه و شهرسازی دو سال دیگر نیز در این سمت ابقا شده است. امید که نوسازی ناوگان به عنوان مهمترین نیاز بخش جاده ای کشور در بخش باری و همچنین ترمیم جاده های کشور با قدرت بیشتر در زمان پیش رو ادامه یابد تا انجام سفر و حمل بار با آلودگی کمتری برای محیط زیست و همچنیین آسایش و رفاه بیشتر انجام شود.
