سپهر سلیمی/ در سالهای اخیر توجه به حیوانات افزایش یافته است. سازمانهای غیردولتی محیط‌زیستی در کنار فعالان این حوزه و شبکه‌های اجتماعی نقش زیادی در این امر داشته‌اند. اما مانند هر پدیده دیگری تمام جنبه‌های این افزایش توجه را نمی‌توان مثبت دانست. همانطور که استفاده نامناسب از تکنولوژی می‌تواند آسیبهای بسیاری داشته باشد، […]
سپهر سلیمی/
در سالهای اخیر توجه به حیوانات افزایش یافته است. سازمانهای غیردولتی محیط‌زیستی در کنار فعالان این حوزه و شبکه‌های اجتماعی نقش زیادی در این امر داشته‌اند. اما مانند هر پدیده دیگری تمام جنبه‌های این افزایش توجه را نمی‌توان مثبت دانست. همانطور که استفاده نامناسب از تکنولوژی می‌تواند آسیبهای بسیاری داشته باشد، افزایش توجه عوام به حیوانات اگر بدون پشتوانه اخلاقی و علمی باشد می‌تواند خطرناک باشد.
نخستین مثال به افزایش نگهداری از حیوانات خانگی مربوط می‌شود که سبب رونق تولید و پرورش این حیوانات شده است. هرچند در این زمینه آمار مشخصی وجود ندارد اما یک بررسی ساده موید این نکته است. اشتیاق به نگهداری از حیوانات خانگی، بدون توجه به نیازهای بهداشتی، درمانی، غذایی و عاطفی این حیوانات و عدم اطلاع از رفتارشناسی این حیوانات در کنار نبودن تعهد برای نگهداری مادام‌العمر از این حیوانات سبب شده که سرپرستان این حیوانات پس از مدتی ناتوان و بی‌انگیزه از نگهداری این حیوانات شوند و آنها را روانه خیابان کنند یا به فرد دیگری که معلوم نیست تا چه حد متعهد و آگاه باشد واگذار کنند.
رها کردن این حیوانات در طبیعت خودش آغازی بر مشکلات بعدی خواهد شد، یا جان حیوان به خطر می‌افتد یا بقای گونه‌های دیگر را تهدید خواهد کرد.
نگهداری غیرمتعهدانه از حیوانات خانگی علاوه بر رونق توله‌کشی‌ها و مراکز پرورش حیوانات خانگی، باعث شده بسیاری از سرپرستان حیوانات باهدف نگهداری از فرزندان حیوانات خود یا هدیه به دیگران اقدام به جفت‌اندازی حیوانات کنند. حاصل این کار علاوه بر به دنیا آمدن حیوانات بیشتر، بروز مشکلات ژنتیکی ناشی از اختلاط گونه‌های مختلف از یک حیوان است. راه حل این مساله اینست که بجای خریدن یا ازدیاد حیوانات موجود، از بین حیوانات بی‌سرپرست، حیوانی را به سرپرستی بگیریم.
هدیه دادن حیوانات به مناسبتهای مختلف بخش دیگری از زیرمجموعه حیوان دوستی اشتباهی است. حیوان کالا نیست که شخص هدیه‌گیرنده در صورت عدم تمایل، حیوان را به گوشه کمد پرت کند! در سطح جهان بیشترین آمار هدیه دادن حیوانات به روز ولنتاین تعلق دارد و شوربختانه اندکی پس از این روز نیز شاهد تعداد زیادی حیواناتی هستیم که سرپرستانشان تمایلی به نگهداری آنها ندارند.
رفتارهای اشتباه و خلاف ذات طبیعی هر حیوان بخش دیگری از اشتباهات حیوان دوستانه است. بسیاری از انسانها تصور می‌کنند آنچه را که خودشان دوست دارند، حیوانات نیز دوست دارند. انجام برخی اعمال جراحی روی حیوانات به بهانه زیباسازی یا نگهداری از حیوانات در محیط‌هایی که مناسب حیوان نیست از جمله این موارد است. بطور مثال در سالهای اخیر نگهداری از سگ هاسکی بسیار افزایش یافته است. این در حالیست که این حیوان باید در محیط سرد با درجه حرارت پایین نگهداری شود و اقلیم ایران در ۹۵٪ مناطق مناسب این حیوان نیست. در واقع نگهداری از هاسکی نه تنها نشانه حیوان دوستی نیست که عملی حیوان‌ستیزانه است.
حیوان دوستی اشتباهی باعث افزایش چشم‌هم‌چشمی‌‌ها برای نگهداری از حیوانات نیز شده است. در این مسیر وقتی نگهداری از حیوانات اهلی اشباع شود نوبت به حیوانات وحشی می‌رسد و هر چقدر حیوان خاص‌تر باشد، سرپرستانشان بیشتر به هدف نزدیک شده‌اند. موج جدید و نگران کننده نگهداری از حیوانات وحشی از شیر و ببر تا تمساح ریشه در این تفکر دارد. اغلب این حیوانات سرنوشت سیاهی پیش رو دارند. نگهداری از این حیوانات در محیط‌های خانگی و بسته به هیچ‌وجه ممکن نیست و برای حیوان و سرپرستانشان خطرناک است. افزایش نگهداری از این حیوانات سبب تقویت تجارت غیرقانونی حیات وحش و آسیب و انقراض این حیوانات در زیستگاههای طبیعی می‌شود.
از دیگر جنبه‌های حیوان دوستی اشتباهی می‌توان به تمایل شهروندان به حضور در مراکز نگهداری از حیوانات اشاره کرد. اماکنی مثل باغ‌های وحش و پرندگان که شکنجه‌گاه حیوانات هستند و نگهداری از حیوانات را به تجارتی حیوان‌ستیزانه تبدیل کرده‌اند. بازدید دانش‌آموزان مدارس از این مراکز بدون توجه به شرایط بد نگهداری از حیوانات و تجارت پشت پرده این مراکز حاصلی جز افزایش درد و رنج حیوانات ندارد. یادمان باشد اگر حیوانی را دوست داریم باید آن حیوان را در زیستگاه و شرایط طبیعی خودش بخواهیم. نگهداری از حیوانات در خانه، باغ‌وحش‌ها و مراکز تجاری نشانه حیوان‌دوستی صاحبان آن مراکز نیست.
