دانته آلیگیری شاعر نام آشنای ایتالیایی است که در سال ۱۲۶۵ میلادی در محله سان مارتینو در فلورانس به دنیا آمد. کتاب کمدی الهی او را شاهکارهای بی‌بدیل در سراسر تاریخ دانسته‌اند. منظومه‌ای عظیم که درباره انسان است، انسانی که به تناسب کاربرد اراده آزاد خویش، سزاوار پاداش یا کیفر عدالت است. دانته […]
دانته آلیگیری شاعر نام آشنای ایتالیایی است که در سال ۱۲۶۵ میلادی در محله سان مارتینو در فلورانس به دنیا آمد. کتاب کمدی الهی او را شاهکارهای بی‌بدیل در سراسر تاریخ دانسته‌اند. منظومه‌ای عظیم که درباره انسان است، انسانی که به تناسب کاربرد اراده آزاد خویش، سزاوار پاداش یا کیفر عدالت است.
دانته تحصيلات خود را در دانشگاه زادگاه خود به پايان رساند. وي سپس وارد ارتش شد و پس از مدتي با فعاليت در مشاغل سياسي به مدارج بالايى دست يافت اما با توطئهچيني دشمنانش، از كارها بركنار شد. او به رشتههاي مختلف دانش و ادب علاقهمند بود و همه دانشهاي زمان خودش را آموخت و سرآمد اقران گرديد. در اين ميان، دانته در جنبههاي گوناگون زندگي جسمي و روحي نيز به استادي دست يافت. دانته در جواني دل درگرو بئاتريس نهاد و به خاطر اين عشق كه از تاريخيترين عشقهاي دنياست، قطعه زيباي زندگي نو را سرود. همچنين عشق به بئاتريس بود كه مايه اصلي شاهكار بديع كمدي الهي دانته گرديد. اين كتاب كه در سه قسمت دوزخ، برزخ و بهشت و هر كدام در ۳۳ بند سروده شده است، به عنوان بزرگترين اثر دانته، در جهانْ بيمانند است و از حيث ژرفي انديشه و نيروي تخيل و لطافت و ظرافت و تدابير سياسي و شرح احساسات مذهبي بيهمتاست. دانته در اين اثر، از سفر يك روح حكايت ميكند كه دو مظهر فلسفه و دين، آن را هدايت ميكنند. اشعار فلسفي اين كتاب، تركيبي است از جريان انديشهاي خاص با بياني بسيار درخشان در وجود فردي مؤمن و شاعر. دانته در مركز دنيايى خيالانگيز قرار گرفته كه با تناسب و خوشاهنگي خاص، عالم شاعرانه و عالم الهي و دنياي محسوس و مافوق محسوس را به هم پيوند ميزند. در سفر روحاني كه شاعر در جستجوي خير مطلق انجام ميدهد، عشق بشري كه نيز سهمي دارد، عشقي كه دانته، بناي همه آثار خود را بر آن نهاده است. بشري زيبايى را دوست دارد، زيرا خدا، كمالِ همه زيبايىها و غايت و محبوبِ مخلوقات است.
ريشه ادراك روحي و مذهبي دانته، در دانش و ايمان جاي دارد. دانته به نقطهاي ميرسد كه عالم طبيعت و عالم رحمت الهي، يكديگر را تلاقي ميكنند و به اين طريق، دانته داور زندگان و مردگان ميگردد. دوزخ در كتاب دانته، قلمرو ظلمت است. گردابي دردناك كه آدمي با رها كردن فضيلت و تقوا در آن غوطهور ميشود. برزخ نيز كوه دشواري است كه انسان پس از صعود به قله آن، به آسمانها دست مييابد و در اينجاست كه ارواح از دردهاي خود رها ميگردند، بهشت نيز در كتاب دانته، عبارت است از زندگي ابدي كه در جريان زمان جاي دارد و زندگي مافوق طبيعي و عالم رحمت الهي است. حضور دانته در همه جاي اين اثر منظوم احساس ميشود. دانته زائر دنياي خيالانگيزي است كه آن را چون دنياي واقعي و قابل درك و احساس ميسازد، زيرا خود از اين دنيا ديدن كرده و آن را خوب ميشناسد. كمدي الهي، تصوير مردي است كه در عين حال، تصوير جهان است. در كتاب «سلطنت»، وي رفتار انساني را از زاويه تقدير ماوراي طبيعي مينگرد اما از طبيعت آدمي نيز غافل نميشود. از نظر دانته، انسان، فردي است در دولت و عضوي از هيأت اجتماعي كه بايد در صورت ضرورتْ جان خود را نيز فداي مصلحت اجتماع نمايد، اگرچه تصريح مينمايد خير نهايى خداست و انسان اخلاقي به طور مستقيم تابع خداست.
دانته هنرمندي است كه عالم بشريت نظير او را كم ديده است. معماري است كه در بناي باشكوه شعر، همه حسابهاي دقيق را براي پيريزي در نظر داشته و هرگز ادراك تناسب و هماهنگي در ساختمان اين بنا از چشم او دور نمانده است. همين امر، هنرمندي معجزهآسا و نبوغ وي را آشكار ميسازد. صاحب نظران معتقدند در هيچ زماني و به قلم هيچ كسي جز دانته، ممكن نبود چنين كتابي نوشته شود و همه بر اين نظر اتفاق دارند كه اگر شش تن از بزرگترين نويسندگان تمام اعصار و قرون را بشمارند، يكي از آنها دانته خواهد بود. او خصوصيات شعر ايتاليايى را تثبيت كرد و با تخيل بلند و قوي خود، قدرت فراواني در توصيف جزئيات از خود نشان داد. اشعار او به موسيقي شباهت دارد و او را يكي از بزرگترين شاعران عهد باستان و عصر جديد نموده است. دانته به اتفاق عدهاي از شعراي عصر خويش، مكتب ادبي تازهاي بنياد نهاد كه سبك تازه ملايم نام داشت. شعار اين مكتب آن بود كه شعر ايتاليايى از حالت ابهام و پيچيدگي بيرون آيد و ساده و روان باشد.
سالهاي پاياني زندگي دانته به فعاليتهاي سياسي و نيز تبعيد و آوارگي گذشت تا اينكه پس از بيست سال دربدري، سرانجام در ۱۴ سپتامبر ۱۳۲۱م در ۵۶ سالگي درگذشت. زندگي نوين، كمديا، منازعه آب و خاك و نامههاي منظوم از ديگر آثار اوست.
