سایه برین روزنامه نگار – استان سیستان و بلوچستان، که با بی‌تدبیری‌های مداوم و عدم توجه مسئولان مربوطه، در زیرمجموعه استان‌های محروم کشور قرار گرفته‌است، این روزها درگیر طوفان و گرد و خاک شدید است. شاید اگر این طوفان‌های گسترده، فقط در حدود یک آلودگی هوا یا باعث کاهش میدان دید در عبور و مرورها بود، می‌شد با اغماض آنها را تحمل کرد اما این طوفان‌ها برای مردم خطه، خطرات جانی دارند و قربانی می‌گیرند؛ جان‌های عزیزی که با وقوع این بلای طبیعی از دست می‌روند و هیچ ابراز نگرانی از هیچ مسئولی نمی‌شود.
در کمتر از دو ماه پیش، مشابه طوفانی که همین امروز در سیستان می‌وزد، ۱۳۴۶ نفر را راهی بیمارستان کرد که وضع ۹۰ نفر از این بیماران، به اندازه‌ای وخیم بود که بستری شدند. همچنین سه نفر جان خود را از دست دادند. به گزارش «ایرنا» طبق اظهارات «مجید محبی»، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان عمده مشکلات افراد بیمار، مسائل قلبی، تنفسی، چشمی و کاهش میدان دید بوده‌است. همین امروز که در حال خواندن این سطور هستید نیز پیرو اخطاریه نارنجی هواشناسی مبنی بر وزش باد شدید و گرد و خاک در شمال استان و بر اساس تصمیم مدیریت بحران استانداری، مدارس ابتدایی پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز به دلیل احتمال وزش باد شدید و گرد و خاک ناشی از آن تعطیل و به صورت غیر حضوری برگزار شد. ادارات این استان نیز در صورت افزایش بحران، با خطر تعطیلی مواجهند.
طبق مطالب فوق‌الذکر، مشکل این طوفان فقط تعطیل کردن متن معمول زندگی نیست؛ البته که این معطلی‌ها هم اتفاق خوبی نیست اما همه از احتمال خبر تلفات جانی طی چند روز آینده در سیستان و بلوچستان نگرانیم. این طوفان برای نخستین بار نیست که اتفاق می‌افتد و قطعا آخرین‌بار نیز نخواهد بود. طوفان در همین سال‌جاری، چندین بار اتفاق افتاد و هربار تلفات گرفت و حال باید یک سوال مطرح کرد؛ آن هم این است که باید به این بادهای شدید و گرد و خاک‌های مزاحم، تنها به عنوان یک بلای طبیعی نگاه کنیم؟ سهم مسئولان کشور در این بحران‌ها چیست و آیا واقعا کاری از دست هیچ‌کس ساخته نیست؟
از جایی که مشکل سیستان و بلوچستان برای امروز و دیروز نیست، هفت سال پیش نیز که وقوع طوفان گسترده ۴۰۰ روستای این استان را زیر گرد و خاک مدفون کرد، «احمدعلی کیخا»، نماینده وقت مردم زابل در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «ایران»، راهکار برون‌رفت شرایط از بحران را نیروی واکنش سریع دانست و اظهار کرد: «به اعتقاد من برای موضوع طوفان‌های شن و گرد و غبار سیستان باید یک سازمان واکنش سریع تشکیل شود چون مسئولان می‌پندارند بحران فقط سیل و زلزله است که باید به خاطر آن وارد عمل شوند در حالی که از قدیم گفته‌اند زلزله سیستان و بلوچستان، باد و طوفان است. زلزله ۳۰ ثانیه می‌آید و تمام می‌شود اما طوفان‌های شن ساعت‌ها بر سر مردم می‌بارد و مسئولان انتظار دارند مصدومان و مردمی که از شدت خاک در خانه‌هایشان حبس شده‌اند و نفس‌شان بند آمده یا دچار ناراحتی‌های جسمی شده‌اند خودشان، خودشان را به مراکز درمانی برسانند.»
یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از طوفان، ایجاد بادشکن‌های طبیعی است. بادشکن¬ها به عنوان مانعی تعریف می‌شوند که سرعت باد را کاهش داده و معمولاً در آنها از پوششهای گیاهی به عنوان مانع استفاده می‌شود. کارکرد بادشکنها کاهش سرعت باد، تغییر جهت و زاویه باد در اطراف منطقه بادشکن است. با استفاده از مکان‌یابی و احداث بادشکنها تا حدود زیادی می¬توان از جابه‌جایی تپههای روان جلوگیری نمود.
از دیگر روش‌هاي زيستي موثر در كنترل ريزگردها، كاشت گياهان به صورت كمربندي سبز در اطراف نواحي شهري و صنعتي است. تا کنون تعاریف متعددی از کمربند سبز شهری ارائه شده‌است. کمربند سبز، محدوده‌ای از زمین های اطراف شهر است که در آنها توسعه ساخت و ساز به شدت محدود و ممنوع باشد. این کمربند با ایجاد فضای سبز انبوده در مرز نهایی شهر، هوای آلوده وارد شده به شهر را پاکسازی می‌کند و باعث ایجاد دید بصری مطلوبی نیز می شود.
مشکلات استان سیستان و بلوچستان متاسفانه به قدری زیاد است که برای هرکدام می‌توان یک مقاله جداگانه نوشت. ما نیز چندین بار در «جمله» به مشکلات اساسی این استان اشاره کرده‌ایم اما با توجه به اینکه هیچ اراده‌ای برای کاهش این مشکلات وجود ندارد، یادآوری چندین و چندباره آنان وظیفه ماست. بسیار متاسفیم که نتوانستیم کوچکترین واکنشی از هیچ مسئولی در خصوص بحران امروز سیستان و بلوچستان پیدا کنیم؛ همانطور هم که از نظرتان گذشت، این مشکلات راهکار دارند و غیرقابل حل نیستند. تنها اراده و دغدغه‌مندی گسترده‌ای لازم است و تنها نگرانی ما، جان‌های عزیزی است که چشم به راه بروز این دغدغه هستند و ممکن است تا زمان چاره‌اندیشی مسئولان، در خطر باشند و از دست بروند.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
